Mazen Hamada
Mazen Hamada | |
|---|---|
| Doğum | 3 Şubat 1977 Deyrizor, Suriye Arap Cumhuriyeti |
| Kaybolma | 23 Şubat 2020 |
| Ölüm | y. Aralık 2024 (47 yaşında) Sednaya Hapishanesi, Sednaya, Rif Şam, Suriye |
Mazen Hamada (Arapça: مازن الحمادة; 3 Temmuz 1977 – y. Aralık 2024) Deyrizor doğumlu ve Suriyeli bir aktivistti.[1] Hamada, 2011 yılında Arap Baharı bağlamında rejim karşıtı protestolara katıldığı için bir buçuk yıldan fazla bir süre boyunca hapsedildi ve işkence gördü. Suriye'den kaçtıktan sonra Hollanda'da sığınmacı oldu ve burada maruz kaldığı işkenceleri açıkça duyurdu. Hamada, 2020 yılında Suriye'ye döndükten sonra havaalanında Suriye istihbaratı tarafından tutuklandı ve zorla kaybedildi. Cesedi Aralık 2024'te Sednaya Hapishanesi'nde bulundu.[2]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hamada, Petrol Endüstrisi Enstitüsü mezunudur[kaynak belirtilmeli] ve Fransız çokuluslu petrol ve gaz şirketi Schlumberger'de teknisyen olarak çalışmıştır.[3]
Daha fazla özgürlük ve demokrasi çağrısı yapan gösterilere katılmış ve bu olayları telefonuyla kaydetmeye karar vermiştir.[3] Hamada ilk kez 24 Nisan 2011 tarihinde Esad rejiminin istihbarat servisleri tarafından tutuklanmıştır.[4] Bir hafta sonra serbest bırakılmıştır. İkinci kez 29 Aralık 2011'de tutuklandıktan ve aynı şubede iki hafta gözaltında tutulduktan sonra Şam'a gitmeye karar vermiştir.[5]
Tutuklamalar, hapis cezaları ve işkenceye maruz kalması
[değiştir | kaynağı değiştir]Mart 2012'de Hamada, Şam'ın bir banliyösüne 55 paket bebek maması götürmeye çalışmıştır. Kısa süre sonra kendisi ve iki yeğeni tutuklanmıştır. Mezzeh Hava Üssü'ndeki hava kuvvetleri istihbarat servisinin bir şubesine getirildiler. Hamada'nın iki yeğeni daha sonra gözaltında öldürülmüştür.[1][4] Tutuklandıktan iki hafta sonra, 170 diğer mahkûmla birlikte “kırk fitten biraz daha uzun ve yirmi fit genişliğinde küçük bir hangarda” gözaltına alınmıştır.[1][6]
İşkence altında Hamada terörist olma, silah bulundurma ve rejim askerlerini öldürme suçlamalarını itiraf etmeye zorlandı. İtiraf etmeyi reddettiğinde, rejim memurları çağırıldı ve ona işkence ettiler. Dövüldü ve bileklerinden asıldı. Acısını hafifletmek için, göstericileri korumak için silah bulundurduğunu kabul eden zorla bir itirafname imzalamayı kabul etti, ancak herhangi bir suç işlediğini kabul etmeyi reddetti. Daha sonra başka bir sorgu odasına nakledildi ve burada soyularak cinsel istismara uğradı. Bu işkenceden sonra tüm belgeleri imzaladı.[1][7]
2013'ün başında hastalandı ve diğer tutuklular tarafından “mezbaha” olarak adlandırılan 601 numaralı askerî hastaneye götürüldü. Hastaneye götürülürken Hamada fiziksel saldırıya uğradı. Kendisine adını unutması söylenmiş ve “1858” numarası verilmiş. Orada ölümüne işkence gören tutukluları, tuvaletlerde biriken cesetleri ve hastane personelinin hastaları öldüresiye dövdüğünü gördü. Hamada, doktorun onu gözaltı merkezine geri gönderilmesi için yalvarmıştır.[1][6]
Mezzeh havaalanında tutuklu bir doktor tarafından bir ay boyunca tedavi edildikten sonra 1 Haziran 2013'te Kabun askeri polisine, ardından da 5 Haziran 2013'te Adra Hapishanesi'ne nakledildi ve burada yaklaşık iki ay kaldı.[kaynak belirtilmeli] Mazen sonunda terörle mücadele mahkemesine çıkarıldı ve mahkeme Mazen'in serbest bırakılmasına karar verdi.[1]
Bir yıl yedi ay süren tutukluluğu sırasında Hamada şiddetli işkence gördü. Fiziksel, zihinsel ve cinsel istismara maruz kaldı ve çocuk sahibi olmayı imkansız hale getiren genital yaralanmalar da dahil olmak üzere rejim hapishanelerinde tutulduğu süre boyunca kalıcı fiziksel ve psikolojik hasarlar aldı.[7][8]
Suriye'den kaçışı
[değiştir | kaynağı değiştir]Serbest bırakıldıktan sonra bile Hamada hâlâ istihbarat servisleri tarafından aranıyordu. Bu nedenle Suriye'den ayrılmaya karar verdi ve Hollanda'ya sığınma başvurusunda bulundu.[8]
Suriye'ye dönüşü, yeniden tutuklanması ve ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Hollanda iltica sistemi tarafından görmezden gelindiğini hisseden Hamada, Suriye'ye dönmeye karar verdi. Bu karar akrabaları ve onunla tanışan insanlar için anlaşılması güçtü.[7] Hollanda'da evsiz kalmasının Hamada'nın geri dönmesi için gereken nihai güç olduğu söyleniyor.
Arkadaşları ve ailesine göre Hamada hem fiziksel olarak işkencenin sonuçlarından hem de psikolojik olarak hem bir geleceğe sahip olamamaktan hem de mahkemede Esad rejimine karşı tanıklık edememekten dolayı çok acı çekti. Hamada'nın morali de kırılmıştı çünkü verdiği birçok ifadenin, röportajın ve gösterinin Suriye'de hala tutuklu bulunan insanlar üzerinde çok az etkisi olduğunu düşünüyordu. Hamada'nın önemli mali sorunları da vardı. Sonunda Hamada arkadaşlarıyla ilişkisini kesti ve yaşadıklarını anlayabilecek bir terapist bulamadığını düşündü.[7]
Hamada halen tutuklu bulunan Suriyelilere yardım etmek istiyordu ve onların durumunu iyileştirmek için kendini güçsüz hissediyordu. İddialara göre Esad rejimine yakın Suriye Büyükelçiliği'nden birileri Hamada'ya yaklaşmış ve tutukluları serbest bırakma vaatleriyle onu Suriye'ye geri çekmişti.[7] Daha sonra Hamada, başkalarını kurtarmak için kendini feda etmeye hazır olduğunu yazdı.[kaynak belirtilmeli]
Hamada Berlin'e giderek büyükelçilikten Suriye pasaportu ve vizesini aldı.[7] Hamada, 23 Şubat 2020'de Şam havaalanına vardığında rejimin güvenlik güçleri tarafından yakalandı.[7][9][10]
Hamada'nın cesedi 9 Aralık 2024'te, Suriye muhalif güçlerinin Şam'ın düşüşü sırasında Sednaya Hapishanesi'nin kontrolünü ele geçirmesinin ardından, hapishanenin bir tesisi olan Harasta Askeri Hastanesi morgunda düzinelerce cesedin arasında bulundu.[11][12][13] Cesedinin bulunmasından birkaç gün önce infaz edildiği düşünülen Hamada'danın bedeninde yoğun işkence ve darp izleri görülmüştür.[14][15][16] Esad'ın ülkeden kaçmasından iki gün önce idam edildiğine inanılıyor.[17]
Yüzü ciddi şekilde bozulmuştu ve vücudunda yoğun işkence ve darp izleri vardı. Onu muayene eden adli tıp doktoru, morgda bulunan ve aşırı kalabalık hücrelerde açlık veya asfiksi nedeniyle ölen çoğu mahkumun aksine Hamada'nın dış yaralanmaları olan sadece iki kişiden biri olduğunu söyledi. Ölümünden birkaç gün önce açıkça "tüm vücudunda" oluşan çoklu kırıklar, yanık izleri ve yaralar gözlemlendi. Ölümüne hangi yaralanmanın sebep olduğu belirlenemedi.
Cenazesi 12 Aralık'ta Şam'da kaldırıldı. Yüzlerce kişi cenazesine katıldı, tabutu muhalefet bayrağıyla örtüldü ve görevliler tarafından şehit olarak selamlandı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f Taub, Ben (11 Nisan 2016). "Exposing Assad's War Crimes". The New Yorker (İngilizce). Condé Nast. 23 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi21 Aralık 2021.
- ^ "Watch: Mazen al Hamada describes being tortured by Assad regime - he was later murdered". Sky News (İngilizce). 11 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2024.
- ^ a b Bussard, Stéphane (5 Mart 2021). "Mazen al-Hamada, un tragique destin syrien". Le Temps (Fransızca). ISSN 1423-3967. 13 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2021.
- ^ a b Bussard, Stéphane (14 Mart 2017). "Le combat de Mazen, digne survivant de la dictature syrienne". Le Temps (Fransızca). ISSN 1423-3967. 5 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021.
- ^ "Center for Documentation of Violations in Syria - The Testimony of the Detainee: Mazen Besais Hamada On Air Force Branch-Mazzeh Military Airport". www.vdc-sy.info. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2021.
- ^ a b Cluzel, Thomas (17 Mart 2017). "La Syrie, une salle de torture". France Culture (Fransızca). 6 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021.
- ^ a b c d e f g Sly, Liz (4 Mart 2021). "He told the world about his brutal torture in Syria. Then, mysteriously, he went back". Washington Post (İngilizce). 7 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2021.
- ^ a b Mohammad, Linah (29 Mart 2021). Where is Mazen al-Hamada?. Washington Post (İngilizce). Erişim tarihi: 11 Aralık 2021.
- ^ "Re-arrest of former detainee Mazen al-Hamada". Syrian Human Rights Committee. 24 Şubat 2020. 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2021.
- ^ "What's Happened to Mazen Hamada?". The Syrian Observer. 25 Şubat 2020. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2021.
- ^ "Syrian activist Mazen al-Hamada found dead in Saydnaya prison with signs of torture". The New Arab. 10 Aralık 2024. Erişim tarihi: 10 Aralık 2024.
- ^ "Mazen al-Hamada, symbol of Syrian regime's brutality, confirmed dead". Washington Post. 10 Aralık 2024.
- ^ "Israel bombards Syria as opposition seeks to form a new government". Al Jazeera (İngilizce). 13 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2024.
- ^ "Syrian activist Mazen al-Hamada found dead in Saydnaya prison with signs of torture". The New Arab. 10 Aralık 2024. 10 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2024.
- ^ "Syrian activist whose suffering became symbol of Assad brutality found dead in Sednaya prison". The Guadian. 26 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2024.
- ^ "Mazen al-Hamada, symbol of Syrian regime's brutality, confirmed dead". Washington Post. 11 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Adrian Blomfield (12 Aralık 2024). "'Hero' who exposed Assad horrors tortured to death by vindictive regime in its final hours". The Telegraph. Erişim tarihi: 9 Nisan 2025.