Mehmet Kuşman
Mehmet Kuşman | |
|---|---|
| Doğum | 1940 (84-85 yaşında) Van |
| Meslek | Tarihi eser bekçisi |
| Çocuk(lar) | 11 |
| Ödüller | Troya Özel Ödülü |
Mehmet Kuşman (d. 1940, Van), dünyada Urartuca yazıp okuyan 12 kişiden biridir.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Mehmet Kuşman, çiftçi bir ailenin çocuğu olarak Van'da dünyaya gelmiştir. İlkokulu bitirdikten sonra askere gidene kadar babası ile birlikte çiftçilik yapmıştır.
Evlidir, on bir çocuğu vardır.
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Mehmet Kuşman, askerlikten sonra Van-Hakkâri karayolu üzerinde bulunan ve MÖ 764-734 yıllarında Urartular tarafından yapılan Çavuştepe Kalesi'nde bekçi olarak görev yapmaya başlamıştır. İlkokul mezunu olmasına rağmen, bölgeye kazı çalışması için gelen kişilerden ve verdikleri kitaplardan Urartu alfabesini öğrenmeye başlamıştır. Urartuca öğrenmek için İran, Ermenistan, Suriye ve Türkiye'nin birçok şehrini gezmiş ve üç yılda Urartu alfabesini öğrenmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından birkaç kere Ankara'ya sempozyumlara davet edilmiştir. Mehmet Kuşman Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya Eyaleti'nin valisi tarafından ABD'ye davet edilmiştir. Ona bir yıl Urartuca eğitimi vermesi karşılığında 14 yıllık vize verilme teklifi edilse de bu teklif Mehmet Kuşman'ın ailesi tarafından reddedilmiştir.[2][3]
Mehmet Kuşman, Çavuştepe Kalesi'nden bekçilik yaparak emekli olmuştur. Buna rağmen Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığının teklifi ile oradaki faaliyetlerine devam etmektedir.[4] Mehmet Kuşman, görevi gereği kaleye gelen turistlere rehberlik ederek onlara Urartuca yazıtları tercüme etmektedir.
Urartular Çeçen'dir iddiası
İlber Ortaylı bir seminerinde, Urartuların Çeçen olduğunu iddia etmiştir. Ortaylı, yazdığı kitabın bir bölümünde Mehmet Kușman'dan bahsederek bilinenin aksine Urartuların Ermeniler ile alakası olmadığını iddia etmiştir. Mehmet Kuşman'ın Urartucayı öğrenmesi Urartucanın Çeçence ile ilişkili olduğu iddiasının ortaya çıkmasına sebep olmuştur.[5][6]
Belgesel
[değiştir | kaynağı değiştir]DW Türkçe tarafından Mehmet Kuşman hakkında "Son Urartu" adlı belgesel yapılmıştır.[2]
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- “Troya Özel Ödülü” 2011[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Urartuca bilen 7 kişiden biri olan Mehmet Kuşman, işini bırakıyor". NTV. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2022.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2022.
- ^ AŞAN/VAN,(DHA), Gülay KUYUCU-Orhan. "Urartuca bilen Mehmet Kuşman, Van'da tarihi kaledeki işini bırakıyor". Hürriyet. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2022.
- ^ "HINCAL ULUÇ - Van'daki mucize adam... Yaşayan Urartulu Mehmet Kuşman!." Sabah. 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2022.
- ^ "Kadirov'un ataları Vanlı mı? Tarihçi Prof. Ortaylı: Urartular Çeçen'dir; Dede: Tüm veriler Kafkasya'yı işaret ediyor". Independent Türkçe. 8 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2022.