Memalik-i Mahruse-yi İran

Ahmed Şah Kaçar'ın damgası. Damganın üst kısmında "Korunan İran Memleketleri" ifadesi yer almaktadır.

Memalik-i Mahruse-yi İran Türkçe çevirisiyle Korunan İran Memleketleri (Farsça: ممالک محروسهٔ ایران, Mamâlek-e Mahruse-ye Irân) veya kısaca İran Memleketleri (ممالک ایران, Memâlik-e Irân) ve Korunan Memleketler (ممالک محروسه, Mamâlek-e Mahruse), İran'ın Safevi döneminden 20. yüzyılın başlarına kadar ortak resmi adı.

"Korunmuş Memleketler" fikri, Farsça, monarşi ve Şii İslam gibi ortak kültürel unsurlara sahip bir toplumdaki toprak ve siyasi tekdüzelik duygusundan doğmuştur. Kavram daha önce, Sasani İmparatorluğu (224-651) döneminde İran'ın resmi adı olan Eranşehr biçiminde kullanılmış ve bu da İran bölgesinin bir devlet tarafından yönetilen ve ayrı bir coğrafi bölgeye sahip korunan bir siyasi birim olduğu fikrini desteklemiştir.

19. yüzyılda Kaçarlar döneminde İran'ın toprak kayıpları, Korunmuş Memleketler ve İran topraklarının kapsamı konusunda yeni bir gerçekliği ortaya çıkardı. Korunmuş Memleketler Büyük İran toprakları üzerindeki sınırlamalara maruz kaldı; Kafkas vilayetleri ve Herat gibi toprakları kaybettiler.

Kaynakça

Özel

Genel

• Amanat, Abbas (1997). Pivot of the Universe: Nasir Al-Din Shah Qajar and the Iranian Monarchy, 1831–1896. I.B. Tauris. ISBN 978-1845118280. 
• Amanat, Abbas (2017). Iran: A Modern History. Yale University Press. ISBN 978-0300112542. 
• Amanat, Abbas (2019). "Remembering the Persianate". Amanat, Abbas; Ashraf, Assef (Ed.). The Persianate World: Rethinking a Shared Sphere. Brill. ss. 15–62. ISBN 978-90-04-38728-7. 
• Ashraf, Ahmad; Gnoli, Gherardo (2020). "Iranian Identity". Encyclopaedia Iranica Online. Brill. doi:10.1163/2330-4804_EIRO_COM_11030 18 July 2024. 
• Ashraf, Assef (2021). "Safavid Nostalgia in Early Qajar Chronicles". Melville, Charles Melville (Ed.). The Contest for Rule in Eighteenth-Century Iran: Idea of Iran Vol. 11. I.B.Tauris. ss. 81–102. ISBN 978-0755645992. 
• Ashraf, Assef (2024). Making and Remaking Empire in Early Qajar Iran. Cambridge University Press. ISBN 978-1009361552. 
• Behrooz, Maziar (2023). Iran at War: Interactions with the Modern World and the Struggle with Imperial Russia. I.B. Tauris. ISBN 978-0755637379. 
• Jackson, Peter (2017). The Mongols and the Islamic World: From Conquest to Conversion. Yale University Press. ISBN 9780300227284. JSTOR j.ctt1n2tvq0.  (kayıt gerekli)
• Kashani-Sabet, Firoozeh (2014). Frontier Fictions: Shaping the Iranian Nation, 1804–1946. Princeton University Press. ISBN 978-1850432708. 
• Katouzian, Homa (2007). Iranian History and Politics: The Dialectic of State and Society. Routledge. ISBN 978-0415297547. 
• Matthee, Rudi (2009). "Was Safavid Iran an Empire?". Journal of the Economic and Social History of the Orient. Brill. 53 (1–2): 233–265. doi:10.1163/002249910X12573963244449. 
• Matthee, Rudi (2011). Persia in Crisis: Safavid Decline and the Fall of Isfahan. I.B.Tauris. ISBN 978-0857731814.