Göktaşı bilimi
Göktaşı bilimi (Meteoritik),[a] meteorlar, göktaşları ve meteoroidlerle ilgilenen bilim dalıdır.[b][2][3] Kozmokimya, mineraloji ve jeokimya ile yakından ilintilidir.[4]
Göktaşı bilimi alanındaki çalışmalar örnek toplama, tanımlama ve meteorların sınıflandırılması ile bu örneklerin laboratuvarda analiz edilmesini ihtiva eder. Tipik analizler meteorit içindeki minerallerin analizi ile olası konumları, yönelimi ve kimyasal bileşimlerin tespit edilebilmesi amacıyla izotop oranları ve radyometrik tarihleme gibi yöntemler kullanır. Bu teknikler vasıtasıyla bir meteorun yaşı, oluşum süreci ve sonraki dönemlerde neye dönüşebileceği araştırılır. Bu kapsamdaki araştırmalar Güneş Sisteminin ve gezegenlerin tarihine, nasıl oluştuğu ve şekillendiğine ilişkin bilgiler sağlar.
L'Aigle adlı meteoritin tam olarak analiz edilmesinden önce, göktaşlarının genellikle bir tür hurafe olduğuna ve bunların uzaydan düştüğünü iddia edenlerin yalan söylediğine inanılıyordu.
John Reynolds, 1960 yılında güneş bulutsusundaki 129 I varlığının bir sonucu olarak, bazı göktaşlarının 129 Xe fazlasına sahip olduğunu keşfetmesiyle bu inanışa son verilmiştir.[5]
Notlar ve kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Nadiren de olsa orijinalinde adlandırıldığı biçimiyle astrolitholoji.[1]
- ^ Meteorit, uzayda ortaya çıktıktan sonra Dünya'ya düşen katı bir kayadır. Meteor (Dünya atmosferinde yanan bir cismin neden olduğu yıldız kayması) ya da meteoroid (Güneş Sistemi içinde yörüngede dönen küçük bir cisim) ile karıştırılmamalıdır. Journal of the Meteoritical Society and the Institute of Meteoritics of the University of New Mexico 1953 yılında ilk kez yayınlandığında, o zamanlar kabul gören meteor bilimi tanımını "meteorlar ve göktaşları bilimi" olarak aktarmış, ancak o zamanlar meteorların şimdi meteoroid olarak adlandırılan cisimleri de içerdiğini açıklamıştır: "Meteoritikler, meteoritlerden ve meteorlardan bağımsız olarak, Dünya'ya uzaydan gelen katı maddelerin, Dünya'nın ötesinde bulunan gezegen altı kütleli katı cisimlerin ve bu tür madde ya da cisimlerle ilişkili olayların incelenmesiyle ilgilenen astronomi dalı olarak tanımlanabilir. "Meteoroid" terimi 1961 yılına kadar Uluslararası Astronomi Birliği tarafından tanımlanmamıştır ve Küçük Gezegen Merkezi hala bu terimi kullanmamaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Leonard, Frederick C. (1953). "Introducing meteoritics: The Journal of the Meteoritical Society and the Institute of Meteoritics of the University of New Mexico". Meteoritics. 1 (1): 1-4. Bibcode:1953Metic...1....1L. doi:10.1111/j.1945-5100.1953.tb01299.x.
- ^ "meteoritics | Definition of meteoritics in English by Lexico Dictionaries". web.archive.org. 20 Temmuz 2019. 20 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.
- ^ "Home : Oxford English Dictionary". www.oed.com (İngilizce). 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.
- ^ "Home : Oxford English Dictionary". www.oed.com (İngilizce). 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.
- ^ Reynolds, J. H. (1 Nisan 1960). "Isotopic Composition of Primordial Xenon". Physical Review Letters (İngilizce). 4 (7): 351-354. doi:10.1103/PhysRevLett.4.351. ISSN 0031-9007.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]G. J. H. McCall, (Ed.) (2006). The history of meteoritics and key meteorite collections : fireballs, falls and finds. Londra: Geological Society. ISBN 978-1862391949.