Metronom
Metronom, sabit bir ritim (tempo) elde etmek amacıyla belli aralıklarla vuruş sesleri çıkartan bir alettir. Yunanca metron (ölçü) ve nomos (düzen) sözcüklerinin birleşmesiyle türetilmiştir. Bir müzik aletinin belli bir hızda ve aynı tempoda çalınmasını sağlamak için kullanılır. Konuşma zorluğu çeken kişiler de metronom kullanabilir.Mesela, her metronom atışında bir kelime söylenmesi esastır. Fakat müzikte bu durum tarza göre değişmektedir.
Endülüslü polimat Abbas ibn Firnas'ın (810-887) icatları arasında bir tür metronom bulunmaktaydı. 1815 yılında Alman mucit Johann Maelzel, müzisyenler için bir araç olarak mekanik, kurmalı bir metronomun patentini “Tüm Müzikal Performansın İyileştirilmesi için Metronom adı verilen Alet/Makine” başlığı altında almıştır.[1] 20. yüzyılda elektronik metronomlar ve yazılım metronomları icat edilmiştir.
Müzikte duygu ve diğer nitelikleri yorumlarken, icracılar nadiren tam olarak her vuruşta çalarlar. Müzikal olarak etkileyici bir performansta, nabız genellikle bir metronomun tıklamalarıyla aynı hizada olmaz.[2][3] Bu durum bazı müzisyenlerin metronom kullanımını eleştirmesine yol açmıştır, çünkü “müzikal zamanın yerini saat zamanı almıştır”.[4]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Metronom kelimesi İngilizcede ilk olarak Maelzel'in 1815 patent başvurusunda ortaya çıkmıştır ve Yunanca kökenli olup metron-“ölçü” ve nomos-“düzenleme, yasa” kelimelerinden türetilmiştir.[5] Londra patenti makineden “bir metronom veya müzikal zaman tutucu”[1] olarak bahsetmektedir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Metronom 1814 yılında, Amsterdam'da yaşayan Dietrich Nikolaus Winkel tarafından icat edilmiştir. Regensburglu J. N. Malzel, Winkel'in buluşu olan ve daha sonra metronom diye adlandırılan aletin patentini 1815'te Paris'te aldı, 1816'da "Malzel Metronomları" adıyla imalata başladı. Ludwig Van Beethoven metronomu müzikte ilk kullananlardan biridir.
Ruslar, II.Dünya Savaşı'nda Leningrad Kuşatması sırasında radyo çalışmadığı zaman halkı hava saldırılarına karşı uyarmak için metronom kullandı. Metronom sık vurduğunda hava saldırısı uyarısı, yavaş vurduğunda tehlikenin geçtiği anlamına geliyordu. Bu yüzden metronom Leningrad'ın kalbi olarak anılıyordu.[6]
Çalışma esası
[değiştir | kaynağı değiştir]Metronomun mekanik ve dijital türleri vardır. Bazı dijital metronomların tiz sesleri nedeniyle, mekanik türler daha çok kullanılır.
İlk icadından beri tasarımı çok değişmeyen mekanik metronom, bir zemberek tarafından hareket ettirilen ve düzenli salınımlarıyla tık tık sesleri çıkaran çubuk şeklinde bir sarkaçtan oluşur. Periyot, çubuk sarkacın üzerinde aşağı yukarı hareket edebilen küçük bir ağırlıkla ayarlanır. Tempoların ıskalası, dakikada 40 vuruştan başlar, 208 vuruşa değin çıkar.
Dijital metronomlar ise, genelde saatlerde kullanılan Quartz kristali içerir. Bu metronomların çeşitli fiyat aralıklarında çok sayıda işlevi olan türleri vardır. Ayrıca elektronik müzik klavyeleri de metronom özelliği taşır.
Metronomun sürekli olarak kullanılması, artistik bir icrayla bağdaşmaz, ama bu aletin eğitimdeki değeri, önemli olarak belirtilir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Specification of the Patent granted to John Maelzel, ... which he denominates a Metronome or Musical Time-keeper. Dated December 5, 1815.". The Repertory of Arts, Manufactures, and Agriculture, Vol. 33 (1818), pp. 7–13. (alternative link)
- ^ Iyar, Vijay S. (1998). "Microtiming Studies" 7 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., from PhD Thesis 8 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at University of California, Berkeley.
- ^ Bonus, Alexander (May 2010). "The Metronomic Performance Practice: A History of Rhythm, Metronomes, and the Mechanization of Musicality"; PhD Thesis at Case Western Reserve University.
- ^ Frederickson, Jon (December 1989). "Technology and Music Performance in the Age of Mechanical Reproduction" 17 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. International Review of the Aesthetics and Sociology of Music, vol. 20, no. 2, p. 216.
- ^ "metronome". Oxford English Dictionary. 8 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2024.
- ^ Болдырев А. Н. Осадная Запись // Блокадный дневник. — СПб. : Фонд регион. развития Санкт-Петербурга, и др., 1998. — 365 с. : ил., портр. — (Дневники и воспоминания петербургских учёных).
