Mihrican
| Mihrican Farsça: مهرگان | |
|---|---|
 Hollanda'da bir kutlamada Mihrican masası, 2011 | |
| Diğer adı | Jašn-e Mehr Farsça: جشن مهر |
| Kutlayanlar |  İran Azerbaycan Afganistan Tacikistan Özbekistan |
| Önemi | Feridun'un Dahhak'ı mağlup etmesi |
| Tarih | 1-2 Ekim, 8 Ekim |
| Sıklık | Yıllık |
| Bağlantılı günler | Mitra |
Mihrican (Farsça: مهرگان) veya Jashn-e Mehr (جشن مهر, anlamı: Mithra Festivali), Zerdüştlük ve İran kültürüne ait bir festivaldir.[1][2] Dostluk, sevgi ve bağlılıktan sorumlu olan yazata Mitra'yı (Farsça: Mehr) onurlandırmak amacıyla kutlanır.
İsmi
[değiştir | kaynağı değiştir]"Mihrican," Orta Farsça'daki Mihrakān/Mihragān kelimesinden türemiş olup, bu kelime de Eski Farsça'daki Mithrakāna kelimesinden gelmektedir.[3]
Kökeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Mihrican, Zerdüşt yazata Mithra'yı onurlandıran bir İran festivalidir.[2][4] Ahameniş İmparatorluğu (MÖ 550-330) döneminde, Pers kralına bağlı Ermeni halkı, Mihrican kutlamaları sırasında krala her yıl 20.000 at hediye ederdi. Sasani İmparatorluğu döneminde (MS 224-651) Mihrican, Nevruz'dan sonra en önemli ikinci festival olarak kabul edilirdi.[5]Sasani hükümdarları genellikle taç giyme törenlerini Mihrican ya da Nevruz günlerinde gerçekleştirirdi.[6]
11. yüzyılda yaşamış Biruni, Astroloji Sanatının Unsurlarına Dair Talimat Kitabı adlı eserinde (s. 233) şu gözlemde bulunmuştur: "Bazı insanlar, sonbaharı ilkbahara tercih ettikleri ölçüde Mihrican’ı [Nevruz’a, yani Yeni Yıl günü/Bahar Ekinoksu’na] tercih etmişlerdir."[7]
Biruni, diğer festival günleriyle yaptığı gibi, Mihrican'ın kökenini de yerel bir halk hikâyesine dayandırmıştır. İran folklorundan bir kesite göre, bu gün Feridun, kötü Dahhak’ı mağlup etmiş ve onu Demavend Dağı’na hapsetmiştir. Bu efsane, Mihrican ile Nevruz’u bağlayan daha büyük bir döngünün parçasıdır: Dahhak, Cemşîd'i (efsanelere göre Nevruz’u veya Yeni Yıl Gününü ilk kez kutlayan kişi) mağlup eder; Feridun ise Dahhak’ı mağlup ederek dengeyi yeniden sağlar. Mihrican'ın bahar/sonbahar, ekim/hasat ve doğum/yeniden doğum döngüsü arasındaki karşıtlıklarla olan bağlantısı da Biruni’nin dikkatinden kaçmamıştır. Nitekim şu gözlemde bulunmuştur: “Mihrican’ı dirilişin ve dünyanın sonunun bir işareti olarak görürler, çünkü Mihrican’da büyüyen her şey olgunluğa ulaşır.”[7]
| Mihrican Seromonisi | |
|---|---|
| Ülke | İran ve Tacikistan |
| Kaynak | 02144 |
| Bölge | Asya ve Pasifik |
| Tescil geçmişi | |
| Tescil | 2024 (19. oturum) |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Rose 2015, s. 388.
- ^ a b Cristoforetti 2000.
- ^ Calmard 1993, s. 15.
- ^ Shaked 2015, ss. 494–495.
- ^ Russell 1987, s. 346.
- ^ Payne 2015, s. 120.
- ^ a b Boyce 1983, ss. 801–801.