Millîleştirme

Millîleştirme, özel malları millî bir hükûmet veya devlet adına devlet mülkiyeti vererek kamusal mala dönüştürme sürecine verilen addır. Millîleştirme, daha çok özel mallara veya devlet bürokrasisinin alt kanatlarınca - belediyeler gibi - sahip olunan malların devlete transferini içerir. Millileştirmenin karşıtları özelleştirme, kamulaştırmadır. Daha önceden millileştirilen mallar özelleştirildiğinde ve daha sonradan hükûmet tarafından kamu mülkiyeti halini aldığında, yeniden millileştirme yapılmış olur. Genellikle millîleştirmeye tabi bırakılan sektörlere örnek olarak ulaşım, iletişim, enerji, bankacılık ve doğal kaynaklar örnek verilebilir.

Millîleştirme devlete transferi sağlanan malın eski sahibine tazminat yolu ile olabileceği gibi hiç ödemeden de olabilir. Millîleştirme hükûmetin millîleştirilmiş mülk üzerinde hak sahibi olduğu mülklerin yeniden dağıtımından farklıdır. Bazı millîleştirmeler hükûmetin yasadışı işler yapan şirketi doğrudan edinmesi ile gerçekleşir. Örneğin, 1945 yılında Fransız hükûmeti Naziler'le işbirliği yaptığı için araba üreticisi Renault'a el koymuştur.

Millileştirme aynı zamanda sosyalizmden farklı bir kavramdır. Sosyalizm; ekonomik ve örgütsel yapıyı sosyalist temellere dayandırarak yeniden yapılandırmayı içerir. Buna zıt olarak, millleştirme sosyal mülk veya ekonomik sistemin yeniden yapılandırılmasına atıfta bulunmaz. Kendi başına, millileştirmenin sosyalizm ile hiçbir ilgisi yoktur. Tarih boyunca birbirinden farklı politik ve ekonomik sistemler tarafından kullanılmıştır. Millîleştirme Laissez faire kapitalistleri tarafından hükûmetin bireylerin ekonomik ilişkileri üzerinde aşırı kontrol sağladığı gerekçesiyle karşı çıkılan bir uygulamadır.