Mostay Kerim
| Mostay Kerim | |
|---|---|
 2004 | |
| Doğum | 20 Ekim 1919 Kilek Köyü Şişme, Başkurdistan |
| Ölüm | 21 Eylül 2005 (85 yaşında) Ufa, Başkurdistan |
| Meslek | Yazar, Şair |
| Dönem | 1930 - 1990 |
| Tür | Şiir, oyun |
Mostay Kerim (20 Ekim 1919 – 21 Eylül 2005), Başkurt Sovyet şair, yazar ve oyun yazarı.
II. Dünya Savaşı'nda ordu gazetesi Kızıl Yıldız'ın savaş muhabiri olarak Stalingrad cephesinde askerlik yaptı. Başkurdistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Halkın Şairi (1963), Sosyalist Emek Kahramanı (1979) unvanlarını aldı; Sovyetler Birliği Devlet Ödülü (1972) ve Lenin Ödülü'ne (1984) layık görüldü.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]20 Ekim 1919'da Başkurdistan'ın Şişme bölgesindeki Kileş köyü'nde orta hâlli bir ailede doğdu. Tam adı Mostafa Safa oðlu Kerimov idi.[1] Ortaöğrenimini 1935 yılında köyünde tamamladı.
İki yıl Ufa Pedagoji İşçi Üniversitesi'nde okudu. İlk şiirlerini bu sırada yazmaya başladı. 1937-1941 yılları arasında Başkurt Devlet Pedagoji Enstitüsü'nün Dil ve Edebiyat Fakültesi'nde öğrenim gördü. Veli Nafikov ile birlikte yazdığı Otryad Kuzgaldı adlı ilk şiir kitabını 1938'de yayımladı.[2]
1940 yılında Yazarlar Birliği üyesi oldu. İkinci şiir kitabı Yazgı Tavıştar 1941'de yayımladı. Başkır Devlet Üniversitesi'nin Dil ve Edebiyat Fakültesi'nden mezun olduğu 1941 yılında evlendi.[3] II. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla Kızıl Ordu'ya katıldı ve savaşın sonuna kadar cephede kaldı. Muhabere birliğinde ve topçu birliğinde hizmet etti. Ağustos 1942'de göğsünden yaralandı. Altı aylık tedaviden sonra taburcu oldu ve cepheye geri döndü. Ön-cephede askeri gazeteler için muhabirlik yaptı. II. Dünya Savaşı'nın bitişini Vena şehrinde karşıladı. Büyük Vatanseverlik Savaşı boyunca da cephede muhabirlik yaptı. Savaşta gösterdiği kahramanlıklardan ötürü I. Derece Vatan Savaşı, Kızıl Yıldız ödülleri ve madalyalarla ödüllendirildi.[1]
Cephede bulunduğu sırada ilk çocuğu dünyaya gelen Mostay Kerim, savaştan sonra sivil hayata döndü ve edebiyatla uğraşmaya devam etti. Savaş yıllarındaki deneyimleri onun şiir anlayışında etkili oldu.[2] Vatanın yüceliği, Sovyet insanının cesareti ve sabrı şiir anlayışının temelini oluşturdu. Askerlerin savaştan sonra vatanlarına kavuşmasını Kaytıv adlı şiir kitabının konusunu oluşturdu. Kara Hıvzar adlı şiirinde savaşın acılarını dile getirdi. Şiir dışında tiyatro eserleri ve gezi yazıları yazdı. Birçok oyunu sahnelenmiş ve kimisi filme çekilmiştir. Sanatçı, eleştiri ve tercüme alanlarında da eserler verdi.
1951'de ikinci çocuğu dünyaya geldi. 1951-1962 yılları arasında Başkurdistan Yazarlar Birliği başkanlığını üstlendi. 1962'de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Yazarlar Birliği Sekreteri oldu. Uzun yıllar Yabancılar Dairesi'nin Başkurdistan bölümünün başkanlığını yaptı.[2]
Başkurt edebiyatına yaptığı hizmetler iki defa Lenin Ödülü, iki defa Hizmet Kızıl Bayrak Halklar Dostluğu, Şeref Madalyası gibi madalyalarla ödüllendirildi. 1963'te Başkurdistan'ın Halk Şairi unvanı verildi. Sovyetler Birliği Devlet Ödülü, Sosyalist Hizmet Kahramanı, Ufa Şehrinin Şere Ödülü gibi birçok ödülü vardır.
Mostay Kerim, geçirdiği kalp krizinin ardından 21 Eylül 2005'te Ufa'da öldü.
Adı, Ufa'da bir caddeye ve Başkurdistan Cumhuriyeti Ulusal Gençlik Tiyatrosu'na verilmiştir. 2013 yılında çocukları Başkurt dili ve edebiyatının gelişimini destekleyen Mustai Karim Vakfı'nı kurmuştur.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Mostay Kerim" (PDF). Başkurt Edebiyatı Şiirler (Manzum Eserler). Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b c Kaya, Mehmet Yasin. "Mostay Kerim'in şiirleri, giriş-metinler-dizin". Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b "Mustay Karim: biyografi". Hkls.ru sitesi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.[ölü/kırık bağlantı]
