Mstislav Mstislaviç
Mstislav Mstislaviç, ayrıca Cesur, Gözüpek veya Yetenekli[a][1][2] olarak da anılır (ö. y. 1228), Tmutarakan ve Çernihiv prensidir.[3] Moğol istilalarından önceki on yıllarda Kiev Rus'undan prenslerden birisidi.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Mstislav Mstislaviç, Smolenskli Mstislav Rostislaviç'in ("Cesur") ile Ryazanlı bir prensesten olan oğluydu; büyükbabası Kievli I. Rostislav idi. 1193 ve 1203 yıllarında, Kıpçak savaşlarındaki cesareti nedeniyle övgü aldı ve bu da ona Kiev Rus'unda ün kazandırdı. O zamanlar, Kıpçak Hanı Köten'in kızı Maria ile evlendi. 1209'da Toropets'in hükümdarı olarak anıldı. Bir yıl sonra, Novgorod tahtını ele geçirdi ve Sviatoslav Vsevolodoviç'in adamlarını ele geçirdi (Sviatoslav'ın kendisi Novgorod'daki başpiskoposluk yerleşkesinde tutulmuştur).[4]
Novgorod'a giderken Mstislav, Vladimir-Suzdal Knezi III. Vsevolod'un kuşatması altındaki önemli Torjok şehrini kurtardı. 1212 ve 1214 yıllarında Çudlara karşı iki başarılı Novgorod seferi yönetti. 1215'te Kiev'den kral IV. Vsevolod'u kovdu ve amcası Mstislav Romanoviç'i tahta çıkardı.[5]
1216'da Mstislav, Rusya prenslerinden oluşan büyük bir koalisyonu bir araya getirerek Lipitsa Muharebesi'nde Vladimir-Suzdal'ı mağlup etmiştir. Bundan sonra, müttefiki Rostovlu Konstantin'i Vladimir Büyük Prensi olarak atamış ve kendi kızını Torzhok'ta kendini tahkim etmiş olan Suzdallı Yaroslav ile evlendirmiştir. Bu arada, diğer düşmanları onu Novgorod'da tahttan indirmiş ve Mstislav, kuzey Rusya'yı terk ederek Galiçya'ya gitmek zorunda kalmıştır. 1219'da, baş rakibi Galiçyalı Daniel ile barış anlaşması imzalamış ve bunun üzerine Daniel, Mstislav'ın kızı Anna ile evlenmiştir.[6]
1223 yılında Mstislav, Kuman (Polovtsian) müttefikleriyle birlikte Moğolları Dinyeper Nehri'nden dokuz gün boyunca takip eden ve Kalka Nehri'nde onlarla savaşan, belki de 18 prensin oluşturduğu bir koalisyona katılmıştır. Üç prens savaş alanında yakalanıp daha sonra öldürülürken, altı prens daha Dinyeper Nehri'ne doğru amansız bir takip sırasında öldürülmüştür. Mstislav, kaçmayı başaran dokuz prens arasında adı geçen tek prenstir. Dinyeper Nehri'ndeki tekneleri keserek kaçmayı başardı, böylece takip edilememiştir.[7]
Beyaz Leszek'in Galiçya-Volhinya Krallığı'nda gerçekleştirdiği müdahaleler sırasında 1219-1221 yılları arasındaki Leh-Macar-Rutenya Savaşı'na katılmış, ancak Leh-Rutenya Savaşı'nda (1224) Beyaz Leszek'in güçlerinin onu savaşta yenmesiyle mağlubiyete uğramıştır.[8]
Mstislav, 1227 yılına kadar Galiçya'da hüküm sürmüş; o yıl boyar entrikaları nedeniyle şehri damadı Macaristanlı Andrew'e bırakmak zorunda kalmıştır. Bunun üzerine Torchesk'e çekilmiş ve 1228'de orada ölmüştür.
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Novgorod Prensi, Kiev Büyük Prensi ve Vladimir Büyük Prensi olan Prens Alexander Nevsky'nin anne tarafından dedesidir. Ayrıca Kiev Büyük Prensi olan Galiçya Prensi I. Leo'nun da anne tarafından dedesidi.r
Kotyan'ın kızıyla evlenmiş ve çocukları olmuştur:
- Rostislava Mstislavna, Vladimir Kralı II. Yaroslav'nın karısı.
- Anna, Galiçyalı Daniel'in karısı.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Katchanovski et al. 2013, s. 197.
- ^ Asıl lakabı "Udatny" (Şanslı veya Talihli) idi, daha sonra "Udaloy" yani "Cesur" olarak değiştirildi.
- ^ Profiles of great Russians, army and navy, Sankt Petersburg 2008 (978-5-7580-0019-9), page 10; translation: Mistislav the Bold Prince of Tmutarakan and Chernigov.
- ^ Michael C. Paul, "Was the Prince of Novgorod a 'Third-rate Bureaucrat' after 1136?" Jahrbücher für Geschichte Osteuropas 56, No. 1 (2008): 91.
- ^ Paul, "Third-rate Bureaucrat" 91-92.
- ^ ГРУШЕВСЬКИЙ, Михайло (1901). "ХРОНОЛОГІЯ ПОДІЙ ГАЛИЦЬКО-ВОЛИНСЬКОГО ЛІТОПИСУ". Записки Наукового товариства імені Шевченка (Ukraynaca). 41: 1–728 August 2021.
- ^ A. N. Nasonov, ed., Novgorodskaia pervaia letopis: starshego i mladshego izvodov (Moscow and Leningrad: AN SSSR, 1950), 63, 267; John Fennell, The Crisis of Medieval Russia 1200-1304 (London and New York: Longman,1983), 66-68.
- ^ Włodarski 1927, s. 88.
- Genel
- Włodarski, Bronisław (1927), Polityka ruska Leszka białego, III, Lviv: Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
- Katchanovski, Ivan; Kohut, Zenon E.; Nesebio, Bohdan Y.; Yurkevich, Myroslav (2013). Historical Dictionary of Ukraine. Lanham, Maryland; Toronto; Plymouth: Scarecrow Press. s. 992. ISBN 9780810878471. Erişim tarihi: 22 January 2023.
