Muhammed Ali bey Mekhfi
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
| Muhammed Ali bey Mekhfi | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1832 Şuşa, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 1892 Şuşa, Rus İmparatorluğu |
| Takma ad | Mekhfi |
| Meslek | Şair |
| Dil | Azerbaycan dili |
| Vatandaşlık | Rus İmparatorluğu |
| Önemli eser | Ehvalati-Karabağ |
Muhammed Ali bey Meşedi Asadulla bey oğlu Valiyev Azerbaycanlı şair, meclisi-ünsün üyesi. Ehvalati-Karabağ eserin yazarı.[1]
Hayatı ve Yaratıcılığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Muhammed Ali bey Meşedi Asadulla Bey Oğlu 1832'de Şuşa'da doğdu. Babası Meşedi Asadulla bey Hacı Hasanali beyi Oğlu Valiyev Şuşa'da tüccar olarak tanınırdı. İlköğretimini babasından aldıktan sonra eğitimine medresede devam etti. Şuşa uyezd okulunda Rusça öğreniyor. Şamahı, Tiflis, Erivan ve Şuşa'da uyezd bürolarında memur olarak çalıştı.[2] Memuriyet görevine tercüman olarak başladıktan sonra, hizmetinde Vali Müsteşarlığı pozisyonundan Titular Müsteşarlığı pozisyonuna yükseldi.[3]
Muhammed Ali Bey hem de şairdi. Mekhfi takma adıyla şiirler yazmıştır.[4] Fuzûlî edebiyat ekolünün bir temsilcisi olarak Molla Panah Vagif'in edebi mirasından da etkilenmiştir.[5] Mir Muhsin Nevvab, Muhammed ağa Müctehidzade ve diğerleri de kendi eserlerinde ondan bahsetmişler. 19. yüzyılın ikinci yarısında Hurşidbanu Natevan'ın evinde düzenlenen "Meclisi-üns"ün üyesiydi.[6] Ekinci gazetesinin Karabağ muhabiri olmuştur.[3]
1888'de yazılan Ehvalati-Karabağ adlı eser, "Baharlı" takma adıyla yazılmıştır. 2001 yılında Orhan Baharlı, "Ahvalati-Karabağ'ın Müellifi Hakkında" başlıklı makalesinde, çeşitli gerçeklerle "Baharlı" takma adıyla bu eserin müellifinin Muhammed Ali bey Mekhfi olduğu sonucuna varmıştır.[7] Eserin başında yazılma sebebi ve içindekiler listesi belirtilmiştir. Eserin 12 bölümden oluşacağı burada yazılı olmasına rağmen, tek nüshası Matenadaran'da bulunan Ahvalati-Karabağ'ın üç bölümü yazılmıştır. Eserin 12 bölümden oluşacağı burada yazılı olmasına rağmen, tek nüshası Matenadaran'da bulunan Ehvalati-Karabağ'ın üç bölümü yazılmıştır. Eserde Karabağ'ın tarihinden daha fazla onun mimari anıtları, tarihi şahsiyetleri, gelenekleri ve etnografik özellikleri hakkında yazılmıştır.[1][8]
Muhammed Ali bey Mekhfi 1892'de ölmüştür.[3]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Qarabağnamələr (PDF). III. Bakü: Şərq-Qərb. 2006. s. 32. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022.
- ^ Vaqif Yusifli. ""Məclisi-üns"ün 150 yaşı" (Azerice). adalet.az. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.
- ^ a b c "Qarabağ ədəbi məclisləri."Məclisi-üns. II Məqalə" (Azerice). baku-art.com. 17 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.
- ^ A.Babayev (1993). Azerbaycan klasik edebiyatında kullanılan isim ve terimlerin tefsiri. Bakü: Maarif. s. 140.
- ^ Qurban Bayramov. "Molla Pənah Vaqif və Qarabağ ədəbi mühiti" (Azerice). manera.az. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.
- ^ "Qarabağ ədəbi məclisləri" (Azerice). Azerbaycan Devlet Haber Ajansı. 9 Şubat 2022. 9 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.
- ^ Baharlı, Orxan (8 Ağustos 2001). ""Əhvalati-Qarabağ" əsərinin müəllifi haqqında". "Elm" qəzeti 8 avqust 2001-ci il. Bakü.
- ^ "Уроженцы Шуши – поэты и поэтессы" (Rusça). qarabag.com. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.