Muhammed Deyf
Muhammed Deyf (Arapça:محمّد ضيف; d. 12 Ağustos 1965 Han Yunus ö. ?- 13 Temmuz 2024), doğum adı Muhammed Diyab İbrahim el-Masri,[1] Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları'nın Filistinli genelkurmay başkanı ve yüksek askeri komutanıydı. 1995'ten bu yana intihar saldırıları, adam kaçırmalar ve İsrail Savunma Kuvvetleri (İSK) askerlerini öldürmekten dolayı son 26 yıldır İsrail'in en çok aranan adamı oldu.[2] İsrail'in Deif'i öldürmeye yönelik en son girişimi, Mayıs 2021'deki Duvarların Muhafızı Operasyonu sırasında oldu.[3] Deif'in karısı, bebeği ve kızı 2014 yılındaki bir saldırıda öldürüldüler.[4]
Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı, 8 Eylül 2015'te Deif'i Özel Olarak Belirlenmiş Küresel Teröristler listesine ekledi.[5][6] 30 Ocak 2025 tarihinde İzzeddin el-Kassam Tugayları'nın sözcüsü Ebu Ubeyde tarafından yapılan açıklama ile Muhammed Deyf ve beraberindeki üst düzey Hamas komutanlarının öldüğünü duyurmuştur.[4][5]
Hamas
[değiştir | kaynağı değiştir]Deif, 1990 yılında Yahya Abdullatif Ayyaş ve uzun süredir birlikte çalıştığı Adnan El-Gul'un yardımıyla Hamas'a katıldı.[7] 1994 yılında Deif, İsrail Savunma Kuvvetleri (İSK) askerleri Shahar Simani, Aryeh Frankenthal ve Nachshon Wachsman'ın kaçırılması ve öldürülmesine karıştı. Kudüs ve Aşkelon'daki otobüs bombalamalarının ve yaklaşık 50 İsraillinin ölümüne neden olan saldırıların arkasında Yahya Ayyaş ile birlikte kişisel olarak sorumluydu. 2000 yılının Mart ayında İsrail'e gönderdiği beş intihar bombacısı Yamam (İsrail terörle mücadele birimi) tarafından öldürüldü. Nisan 2001'de PA hapishanesinden serbest bırakılmasının ardından, ikinci intifada sırasında birkaç ay süren bir 'bombalı saldırı dalgası'na karıştı.[2]
Deif, İsrail'in Temmuz 2002'de Salah Şehade'yi öldürmesinden sonra İzzeddin el-Kassam Tugayları'nın en yüksek askeri komutanı oldu.[8] İsrail, 1995'ten bu yana, aralarında Kudüs'teki Yafa Yolu otobüs bombalamalarının da bulunduğu sayısız intihar saldırısında düzinelerce sivilin öldürülmesinden onu doğrudan sorumlu tutuyor. Nidal Fat'hi Rabah Farahat ve Adnan al-Ghoul ile birlikte İsrail'de gerçekleştirilen saldırılarda kilit rol oynadı. Deif, yirmi yılı aşkın bir süredir İsrail'in en çok arananlar listesinin başında yer alıyor.
Şubat 2006'da bazı İsrail medyası, Deif'in Hamas'ın yaklaşımını desteklemediği için Gazze Şeridi'nde bir El Kaide ağı kuracağını savundu. Ancak bu iddia, İzzeddin el-Kassam Tugayları tarafından reddedildi.[7]
Suikast girişimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]İsrail'in ciddi yaralanmalara ve sakatlıklara neden olan beş hava saldırısından sağ kurtuldu. 27 Eylül 2002'de bir İsrail hava saldırısında öldüğüne dair raporlara rağmen, bir İsrail istihbarat yetkilisi saldırıdan sağ kurtulduğunu doğruladı.[9] Kıdemli yardımcısı Adnan al-Ghoul, 21 Ekim 2004'te bir İsrail hava saldırısında öldürüldü.[10]
12 Temmuz 2006 sabahın erken saatlerinde bir İsrail F16 uçağı, üst düzey Hamas liderlerinin toplandığı bir evi bombaladı. Deif patlamadan sağ kurtuldu, ancak omurgasından ciddi şekilde yaralandı.[11] Bu olaydan sonra Ahmed Jabari, Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları'nın komutan vekili oldu.[12]
19 Ağustos 2014'te İsrail Hava Kuvvetleri, Gazze şehri'ndeki Şeyh Rıdvan mahallesindeki bir eve[13] hava saldırısı düzenleyerek Deif'in eşlerinden birini (27 yaşındaki Widad) ve iki çocuğunu öldürdü (7 aylık oğlu Ali, 3 yaşındaki kızı Sara ve ayrıca üç sivil).[14][15][16] Hamas, Deif'in öldürüldüğünü reddetti.[17][18]
Nisan 2015'te İsrail medyasında istihbarat kaynaklarına atıfta bulunarak Deif'in suikast girişiminden sağ kurtulduğu bildirildi.[19]
Mayıs 2021'deki Duvarların Muhafızı Operasyonu sırasında İsrail ordusunun bir hafta içinde iki kez Deif'i öldürmeye çalıştığı ancak ikisinde de son anda kurtulduğu bildirildi.[3]
Alıntılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Aralık 2010'da Hamas hareketi, kuruluşunun 23. yıldönümünü Zafer Yolu (Darb al-ezza) başlıklı resmi bir kitapçıkla kutladı. Kitapçık, İsrail'e karşı yürütülen askeri operasyonlara ilişkin istatistiksel ve sayısal verilerin yanı sıra Hamas askeri liderlerinin açıklamalarını da içeriyor.
Muhammed Deif kitapçıkta şunları yazdı: "İzzeddin el-Kassam Tugayları ... alternatifi olmayan yolumuza devam etmek için daha iyi hazırlar ve bu, cihat yolu ve Müslüman ulusun düşmanlarına karşı mücadelesidir.... Düşmanlarımıza diyoruz ki, yok olma (zeval) yolunda ilerliyorsunuz ve Filistin, Kudüs (Kudüs), Mescid-i Aksa (Cami), kasabaları ve köyleri dahil, Filistin bizim kalacak. (Akdeniz) Denize, (Ürdün) Nehri'ne, kuzeyinden güneyine kadar, onun bir karışına bile hakkınız yoktur."[20]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Hamas Confirms: Mohammed Deif is Still Alive". Arutz Sheva. 20 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2015.
- ^ a b "Who is Mohammed Deif?". Haaretz. 20 Ağustos 2014. 19 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021.
- ^ a b "Israel tried to kill Hamas chief Mohammed Deif twice in Gaza operation". Jerusalem Post. 19 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.
- ^ a b "Body of Deif's daughter, 3, pulled from Gaza rubble". The Daily Star Newspaper - Lebanon. 21 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2015.
- ^ a b "US Blacklists 4 Hamas, Hezbollah Operatives". The New York Times. 8 Eylül 2015.
- ^ "Terrorist Designations of Yahya Sinwar, Rawhi Mushtaha, and Muhammed Deif". United States Department of State. 8 Eylül 2015. 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2015.
- ^ a b "Mohammad Deif – Head of the Armed Wing". IDF. 21 Ocak 2012. 20 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2012.
- ^ Asser, Martin (26 Eylül 2002). "Profile: Hamas commander Mohammed Deif". BBC News. 30 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2012.
- ^ "Official: Hamas target survives Israeli attack". CNN. 27 Eylül 2002. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2012.
- ^ "Israel raid kills Gaza Hamas man". 22 Ekim 2004. 31 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2019.
- ^ "Israel's Most Wanted Man Seriously Injured in Bombing". WLTX. Gaza City. AP. 12 Temmuz 2006. 18 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2012.
- ^ Chabin, Michele (14 Kasım 2012). "Israelis brace for attacks after Hamas leader killed". USA Today. Kudüs. 17 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2012.
- ^ "Israeli airstrikes target Hamas military chief in Gaza: report". Xinhua. 20 Ağustos 2014. 25 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021.
- ^ "Hamas vows revenge for Deif's family". ynet. 21 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2015.
- ^ "Hamas Terror Chief's Daughter Killed in Strike Too - Middle East - News - Arutz Sheva". Arutz Sheva. 22 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2015.
- ^ "Gaza killing resumes with peace talks in tatters". CBS News. 20 Ağustos 2014. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021.
- ^ "UPDATE 4-Gaza war rages on, Hamas says Israel tried to kill its military chief". Reuters. 20 Ağustos 2014. 21 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021.
- ^ "Hamas military commander Deif said to be alive in Gaza Strip". The Jerusalem Post - JPost.com. 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2015.
- ^ Lt. Col. (ret.) Jonathan D. Halevi (3 Ocak 2011). "Talking to Hamas? – Increasing Expressions of Genocidal Intent by Hamas Leaders Against the Jews". Jerusalem Center for Public Affairs. 2 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2012.