Munzur Baba Efsanesi
Munzur Baba Efsanesi, Tunceli ilinin Ovacık ilçesinde halk arasında bilinen bir efsanedir.[1][2]
Munzur Baba efsanesi Munzur Dağı ve Munzur Irmağında geçmektedir. Yüzyıllar içinde oluşmuş ve halk arasında yayılmıştır. Halk arasında yaşanan gündelik olaylarda efsanenin etkisi fazladır.
İçeriği
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir adamın bir kızı varmış. Kızının ölmesi üzerine onu birçok kez rüyasında görmüş. Kızı, rüyasında babasına mezarını açmasını ve ondaki emaneti almasını söylemiş. Ardından mezarı açmışlar. Tabutun içinden şehadet parmağını emen bir çocuk çıkmış. Kızı tekrar rüyasına girmiş ve çocuğun adını Munzur koymalarını istemiş. Munzur yedi yaşına geldiğinde çoban olmuş, bir ağanın koyunları ile ilgilenmeye başlamış.[3]
Munzur'un ağası hacca gittiğinde Munzur, ağasının hanımının yanına gitmiş ve ağasının canının sıcak helva çektiğini söylemiş, ona yapması halinde ağasına götüreceğini de söylemiş. Bu duruma inanamayan ve şaşıran hanımağa, Munzur'un canının helva çektiğini ve ağasını bahane ettiğini düşünmüş. Ardından, helvayı yapmış ve Munzur'a vermiş.
Ağası hacda namaz kılarken Munzur'u görmüş. Helvayı ağasına uzatmış ve durumu açıklamış. Ağası tam bir şey söyleyecekken Munzur bir anda kaybolmuş. Hacdan sonra onu karşılamaya köy halkı gitmiş, Munzur da koyunlardan süt sağıp onu hediye olarak götürmüş. Ağası, Munzur'un elini öpmek istemiş ancak Munzur bunu reddetmiş. Ardından kaçmaya başlamış. Ağası ve yanındakiler de onu kovalamışlar. Munzur koşarken günümüzde ırmağın bulunduğu yerde elindeki süt dolu çanağı düşürmüş ve orada beyaz bir su fışkırmış. Munzur koşmuş ve ardından ırmak oluşmuş. Munzur'un arkasından koşanlar Munzur'a yetişememişler ve Munzur, dağların arkasında kaybolmuş.[4]
Eleştiriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bazı kişiler, Tunceli'nin uzun yıllardır Alevi mezhebine mensup insanlardan oluştuğunu ve Alevilerin hacca gitmediklerini vurgulayarak efsanenin uydurma olduğunu savunmaktadırlar.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Özcan, Hüseyin; Peker, İsmail (15 Eylül 2015). "MUNZUR BABA EFSANESİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME". Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 4 (6): 54-67. ISSN 2636-7815.
- ^ Kaval, Yılmaz; Koç, Ali (28 Aralık 2018). "MUNZUR ADININ KÖKENİ VE MUNZUR BABA EFSANESİ'NİN SEMBOLİK DEĞERLER BAKIMINDAN İNCELENMESİ". Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi (2): 41-56. ISSN 2630-600X.
- ^ Çakmak, Yalçın (1 Ocak 2024). "Kayıp Bir Çoban ile "Kerametleri"nin İzinde: Munzur Baba ve "Efsaneleri"". Tarih ve Toplum. 17 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi11 Mart 2025.
- ^ "Munzur Baba Efsanesi". tunceli.ktb.gov.tr. 7 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2025.
- ^ "Munzur Baba Efsanesi". Evrensel.net. 17 Mayıs 2007. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2025.