Mustafa Hâşim Paşa
| Mustafa Hâşim Paşa | |
|---|---|
.jpg){kind=spacer}
| |
| Mustafa Hâşim Paşa'nın portresi | |
| Maârif Nâzırlığı | |
| Görev süresi 27 Temmuz 1903 - 30 Temmuz 1908 | |
| Hükümdar | II. Abdülhamid |
| Yerine geldiği | Mehmed Celâleddin Paşa |
| Yerine gelen | Recâizâde Mahmud Ekrem (geçici) İbrahim Hakkı Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 24 Ekim 1852 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1920 (67-68 yaşlarında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Mustafa Hâşim Paşa (d. 24 Ekim 1852, İstanbul – ö. 1920, İstanbul),[1] 27 Temmuz 1903 ile 30 Temmuz 1908 târihlerinde Maârif Nazırlığı yapmış Gürcü asıllı Osmanlı devlet adamı, Trablusgarp vâlisi, hukûkçusu, kazaskeri ve yazarıdır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Mustafa Hâsim, 24 Ekim 1852'de İstanbul'da Gürcü asıllı bir âileye doğdu. Babası, sadrâzam Koca Yusuf Paşa'nın torunlarından şeyhülislâm Ahmed Muhtar Efendi'dir. Medrese'de eğitim görerek Şeyhülislâmzâde Molla Bey olarak anıldı.[2] 1870'de fetvâhânede çalışmaya başlayan Mustafa Hâşim, çeşitli mahkemelerde görevlerde bulunduktan sonra 28 Şubat 1899'da Trablusgarp vâliliğine atandı. Bu görevini 21 Nisan 1900'daki istifâsına kadar sürdürdü. 27 Temmuz 1903'te II. Abdülhamid tarafından Maârif Nazırlığı'na getirildi. 30 Temmuz 1908'e kadar bu işlevi yürüttü, kendi isteğiyle emekliye ayrıldı.[3][4] Bu dönemin başarısız geçtiği kabul edilir.[5]
II. Abdülhamid döneminin son Maârif Nâzırı idi.[6] Mustafa Hâşim Paşa, emekli olmasına rağmen Jön Türklerce sırasıyla Limni, Sakız ve Midilli adalarına sürüldü. 23 Temmuz 1910'da af edildi, birkaç gün içinde İstanbul'a döndü. 1920'de 67-68 yaşlarında orada öldü. Defin yeri bilinmemektedir. Sekiz çocuğu vardı.[7] Yayımlanmış eserleri mevcuttur.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Özel
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kuneralp, Sinan (1999). Son Dönem Osmanlı Erkân ve Ricâli (1839-1922), Prosopoprafik Rehber (1 bas.). İstanbul: İsis. s. 109.
- ^ Ergin, Osman N.; Galitekin, Ahmed N. (2007). İstanbul Şehreminleri (İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanları): 1855-1928. İstanbul: İşaret Yayınları. s. 868. ISBN 9789753501941.
- ^ Şanlı & Okumuş 2025, ss. 732-733.
- ^ Tepsi, Burhanettin (2018). Bir Aktörün Hatıraları: Silvain'in Şakird-i Marifeti. İstanbul: Dün Bugün Yarın Yayınları. s. 57. ISBN 9786054635443.
- ^ Akyüz 1981, s. 205.
- ^ Kırmızı, Abdülhamit (2007). Abdülhamid'in Valileri. Osmanlı Vilayet İdaresi: 1895-1908. İstanbul: Klasik Yayınları. s. 85. ISBN 9789758740437.
- ^ Şanlı & Okumuş 2025, s. 733.
- ^ Kuzucu.
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Akyüz, Yahya (1981). "Maarif Nazırı Haşim Paşa ile İlgili Orijinal Bir Belge ve Bazı Eğitimsel Görüşler, Sorunlar". Belleten. Türk Tarih Kurumu. 45/2 (179): 205-214.
- Kuzucu, Kemalettin. "Hâşim Paşa". Türk Maarif Ansiklopedisi. İstanbul.
- Şanlı, Berke; Okumuş, Ali (2025). "Mustafa Haşim Paşa'nın Hüdavendigar Vilayeti Adliye Müfettişliği (1886)". Karadeniz Araştırmaları. Bilgehan A. Gökdağ. 22 (86): 728-748. doi:10.56694/karadearas.1603847.