Mustafapaşa Cami-i Kebir
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | İbadete açık |
| Mimari tarz | Osmanlı mimarisi |
| Konum | Mustafapaşa, Ürgüp, Nevşehir, Türkiye |
| Koordinatlar | 38°35′04″K 34°53′53″D / 38.58444°K 34.89806°D |
| Açılış | Bilinmiyor |
| Teknik ayrıntılar | |
| Minber? | 1 |
| Minare sayısı | 2 |
Mustafapaşa Cami-i Kebir (Mustafapaşa Ulu Camii) , Nevşehir'in Ürgüp ilçesindeki Mustafapaşa beldesinin merkezinde bulunan bir Osmanlı camisidir.
Mehmet Şakir Paşa Medresesi'nin karşısında yer alır. Yöresel taşla inşa edilmiş olan yapı kırma çatı ile örtülmüştür.[1] 17. veya 18 yüzyılda yapıldığı düşünülür.[2] Yapım kitabesi veya bir belge bulunmadından yapım tarihi kesin olarak bilinmez ancak cami üzerinde yapım tarihi 1601 olarak belirtilmiştir.[2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Beldede Osmanlı döneminden kalma üç camiden biri olan Cami-i kebir, 19. yüzyıl başında köye su getirilmesini sağlayan ve bu nedenle 1920’lerin ikinci yarısında köye adı verilen Mustafa Paşa’nın adıyla anılır.[3] Mustafa Paşa'nın adının kasabaya verilmesini sebebi olan mütevazi taş çeşmenin eskiden bu caminin altında bulunduğu ve onarımlarla birlikte bugünkü yerine taşındığı ifade edilmektedir.[2]
Niğde Sancağı Merkez Kasabası Asar–ı Atika Defteri kaydına göre cami, El-Hac İbrahim isimli biri tarafından yaptırılmıştır. [4] Belgede, inşa tarihine dair bir kayıt bulunmaz. Caminin yapım kitabesi veya bir belge bulunmadığından yapım tarihi kesin olarak bilinmez; 17. veya 18 yüzyılda yapıldığı düşünülür.[2] Caminin üzerinde yapım tarihi 1601 olarak belirtilmiştir ancak bu tespit herhangi bir kaynağa dayandırılmamıştır.[4] [2]
Kapadokya bölgesi camilerinden sıklıkla görüldüğü gibi yapıya sonradan ısıtılması kolay, küçük bir kışlık mekân eklenmiştir. Bu mekânın sonran genişletildiği, daha ince duvarlı kuzey kısmının bu genişleme sırasında eklendiği düşünülür.[2]
Mimari özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Caminin dikdörtgen planlı harimi, mihraba dik iki sahından meydana gelir. Girişi, doğu cephenin kuzey kenarındadır. Sahınların üzeri sivri beşik tonozlarla örtülüdür. Sivri beşik tonoz örtülü yapılar bölgeye özgüdür. Tonozlar, sivri kemerler biçiminde çatıldıktan sonra iki kemer arasına düzgün kesme taşlar sıralanarak inşa edilir. Caminin dışı, geçmişte düz toprak damlı iken sonradan kırma çatı ile örtülmüştür.
Yapının güney ve doğu cephesinde derin nişli ve düz atkılı ikişer pencere bulunmaktadır. Pencere sayısı az olduğu için mekân loştur. Mihrap, cepheden dışa taşırılmıştır. Mihrap kavsarası bütünüyle mukarnaslarla doldurulmuştur.[2] Mihrabın batısında klasik tipte taş minber bulunur. Harimin kuzeyinde, yapıya sonradan eklenen, ahşap konstrüksiyonlu birbirinden bağımsız iki galeri katı mevcuttur.
Harimin doğusunda, sonradan eklenen dikdörtgen planlı kışlık mekân mevcuttur. Bu mekân güneyde iki, doğuda ve kuzeyde birer pencere ile aydınlatılmıştır.
Cami, iki minarelidir. Harimin güneydoğu köşesinde, bölgedeki camilerde sıkça görülen köşk tipinde bir minaresi vardır. Bu minarenin merdiveni dışarıdan ve açıkttır. Kışlık mekanın kuzeyinde ise 1979'da halk tarafından yaptırılan klasik tipte bir minaresi vardır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Mustafapaşa Cami-i Kebir". Kültür Portalı. Erişim tarihi: 2025-12-30.
- ^ a b c d e f g Altin, Alper (2016-01-01). "Nevşehir-Ürgüp'e Bağlı Mustafapaşa (Sinasos) Kasabasında Yeralan Tarihi Camiler". II. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildiri Kitabı.
- ^ Şaşmaz, Erol. "Tarihi Mekanlar Kişisel Ansiklopedi". Turkiyenintarihieserleri.com. Erişim tarihi: 2025-12-30.
- ^ a b Topal, Nevzat (2012-01-01). "Niğde Sancağı Merkez Kasabası Âsâr-ı Atîka Defterine Göre Nevşehir ve Arapsun (Gülşehir)". 1. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildirileri 16-19 Kasım 2011.