Nalukataq
Nalukataq (İnyupikçe naluk- 'fırlatmak' + kataq; İngilizce Blanket Toss Celebration), Amerika Birleşik Devletlerinde Alaska eyaletinin yerlisi olan İnyupiklerin başarılı bir balina avı sonrası daha çok haziran ayının üçüncü haftasında (Barrow yöresinde ilkbaharda Nuiqsut yöresinde ise sonbaharda) kutladığı bir bayramdır. Avı gerçekleştiren umialik ve ailesi tarafından organize edilir ve bu organizasyon o umialik için en prestijli kutlamadır. En karakteristik eğlencesi dört sakallı fok (Erignathus barbatus) derisinin birbirine dikilmesiyle yapılan bir battaniyeyi trambolin gibi kullanarak insanları yukarı doğru fırlatmaktır.[1] Fırlatma sırasında söylenen şarkıya nalukataun adı verilir.[2] Şenliklerde taze tüketilen balina eti ile maktak (yağlı deri altı katmanıyla birlikte balina derisi), quaq (dondurulmuş et), mikigaq (fermente balina ya da fok etli deri) ikram edilir. Yiyecek ziyafetiyle başlayan şenlikler günün ilerleyen saatlerinde ise trambolin gösterisiyle devam eder, ikindi ya da akşam vakti de geceye kadar dansla sürdürülür.[3] Eğer balina avı hüsranla sonuçlanırsa bayram yapılmaz. Bugün açık havada yapılan şenlikler, eskiden qargi (Eskimo köy odası) içinde olur ve öldürülen balinanın ruhunun yatışması için şamanlarca (aŋatkuq) ritüel yapılırdı.[4]
Birçok aile kazların yumurtalarını toplamak için tundraya gider, fakat Nalukataq bayramı için geri dönerler.[1]
Nalukataq bayramı Point Hope yöresinde üç gün sürerken Barrow yöresinde ancak bir gün sürer.[1] Bayramda herkes yeni bot ve parkalarını giyerler. Nalukataq bayramı kutlandıktan sonra birçok aile kampa gider ve balık, ren geyiği ve ördek gibi avlara yönelirler.[1]
Nalukataq trambolin zıplatması Dünya Eskimo Kızılderili Olimpiyatlarında (World Eskimo Indian Olympics) yer alır.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Edna Ahgeak MacLean, Culture and Change for Iñupiat and Yupiks of Alaska 7 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Thomas F. Johnston (1976), The Eskimo Songs of Northwestern Alaska 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.), Arctic, Vol 29, No 1 (1976), pp. 7-19
- ^ Siḷalliq, Fall 2008[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Norman A. Chance, Beyond Kin: Social and Cultural Life". 9 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2012.
- ^ "World Eskimo Indian Olympics". 3 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2012.