Nezim Frakulla
Nezim Berati (yaklaşık 1680-1760), alternatif olarak Nezim Frakulla veya İbrahim Nezimi olarak da bilinen Arnavutça yazan ancak Arap alfabesini kullanan Müslüman geleneği olan Beyteci Edebiyatı arasındaki ilk büyük şairdir. Fier yakınlarındaki Frakull köyünde doğmuş ve yaşamının bir bölümünü Berat'ta geçirmiştir. Frakulla, İstanbul'da öğrenim görmüş ve burada iki divan da dahil olmak üzere ilk şiirini Türkçe, Farsça ve belki de Arapça yazmıştır. 1731 civarında Berat'a dönmüş ve burada dönemin diğer şairleriyle, özellikle de Berat müftüsü İmam Ali'yle edebi rekabete girdiği bilinmektedir. 1731 ile 1735 yılları arasında Arnavutça bir divan ve çeşitli başka şiirler yazmıştır; bunlara manzum şeklinde bir Arnavutça-Türkçe mini sözlük de dahildir. Divanın orijinalinin tamamı elimizde olmasa da elimizde bu divandan yaklaşık 110 şiir bulunmaktadır. Şiirlerinin bir kısmı müziğe uyarlanmış ve yüzyıllarca sözlü olarak hayatta kalmıştır.
Nezim Frakulla, Arnavutça divan yazan ilk kişinin kendisi olduğunu iddia etmiştir:[1]
Divan, kush pat folurȅ shqip?
Ajan e bȅri Nezimi,
Bejan kush pat folurȅ shqip?
İnsan e bȅri Nezimi.
Daha önce Arnavutça Divan tertip eden mi vardı?
Nezim bunu ayan eyledi.
Daha önce Arnavutça beyanda bulunan mɪ vardı?
Nezim bunu tam anlamɪyla gerçekleştirdi.
Frakulla'nın divanı, yerel paşalar ve askeri seferler üzerine methiyelerden, dostları ve hamileri üzerine şiirlere, arkadaşlarından ve sevgililerinden ayrılık ve onlara duyulan özlemle ilgili şiirlere, baharda doğa tasvirlerine, dini şiirlere ve özellikle aşk sözlerine kadar çeşitli şiirler içerir. Bazıları yeğenine ithaf edilen ikinci gazelin tasvirleri, birçok klasik tema, metafor ve imalarla birlikte Arap, Fars ve Türk şiiridir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ JAHJAİ, Meral (2016). "Osmanlı Yazısı ile Yazılan Arnavut Edebiyatının Dini Karakteri". AVRASYA ETÜDLERİ. 50 (2). T.C. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı. ss. 389-404. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi5 Kasım 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Nezim Frakulla's Divans in Albanian Aljamiado
- Nezim Frakulla's biography and works translated by Robert Elsie
- Official website of Robert Elsie
