Nicaraolar
Nicarao halkı, batı Nikaragua ve kuzeybatı Kosta Rika'da yaşayan yerli bir Nahua halkıdır.[1][2][3][4][5][6][7] Güney Mezoamerika'da bulunan en güneydeki Nahua grubudur. Nikaragua ve Kosta Rika'nın İspanyol işgalinden sonra yok olmadan önce Nahuat dilini konuşuyorlardı.[8][9]
Nikarao halkı, Pipil halkının bir alt grubudur ve her ikisi de MS 700 civarında başlayan ve birkaç yüzyıl süren bir süreçte Vaha Amerikası'ndan göç eden Tolteklerden gelmektedir; bu göç, Geç Mezoamerika Klasik dönemine aittir.[10][11][12][13][14][15][16][17][18][19] Nahua halkının bu kolu Chiapas'ta ortaya çıktı; Chiapas, Orta Amerika'ya daha ileri göç etmelerinden önce yüzlerce yıl boyunca Nahuatça konuşan Toltekler tarafından iskan edilmişti.[8][20][21][22][23][24][25][26]
Yaklaşık 1200 yılında, sonunda Nicarao olacak olan bir grup Pipil daha güneye göç ederek Nikaragua ve Kosta Rika'nın Büyük Nicoya bölgesine yerleşti, bölgedeki verimli toprakların çoğunu ele geçirdi ve sonunda ayrılarak kendi şefliklerini kurdu.[11][27][28][29] Nicaraoların göçü, önemli Orta Meksika şehirleri Teotihuacan ve Tula'nın yanı sıra Klasik Maya'nın çöküşüyle de ilişkilendirilmiştir. Nicaraolar, batı Nikaragua'nın tamamına yerleşerek Rivas, Jinotega, Chinandega, Nueva Segovia, Masaya, Carazo, Madriz, Matagalpa, Esteli, Leon, Granada ve Managua'da ikamet ettiler. Ayrıca Nicaraolar, Kaplan Lagünü, Managua Gölü, Cocibolca Gölü ve Nikaragua Gölü'ndeki Ometepe ve Zapatera adalarını kontrol ediyordu.[17][30][31][32][33][34][35][36] Hem Ometepe hem de Zapatera, Nicarao halkı için kutsaldı.
Nicarao halkı, bölgede zaten yaşayan Çipça dili konuşan Huetar halkını yerlerinden ettikten sonra Kosta Rika'daki Bagaces'e de yerleşti ve bu durum Nahualar ile Huetarlar arasında İspanyolların gelişine kadar süren kabile savaşlarına yol açtı.[37][38]
Nicarao halkı, batı Nikaragua'ya Nahuat dilinde "burada Anahuac bulunur" anlamına gelen ve Nican (burası)[39] ve Ānāhuac kelimelerinin birleşimi olan Nicānāhuac adını verdi. Ānāhuac ise atl "su" ve nahuac "çevrelenmiş" kelimelerinin birleşimidir. Nicanahuac'ın kelime anlamı "burası suyla çevrili"dir.[40][41][42][43][44] Bu, Nicarao halkının yaşadığı toprakları çevreleyen büyük su kütlelerine, Pasifik Okyanusu, Nikaragua ve Xolotlan gölleri ve birçok nehir ve lagüne atıfta bulunan coğrafi bir iç isimdi.[45][46] Benzer şekilde, Aztek şehri Tenochtitlan da suyla çevriliydi ve ona Cemanahuac adını verdiler.[47][48] Bu, Kolomb öncesi Meksika ve Nikaragua arasında dilsel, etnik ve kültürel bir bağlantı kurulmasına yol açmıştır.
Mezoamerikan bir halk olarak Nicaraolar, diğer yerli inanç sistemleriyle birçok karışık kültürel özelliği paylaştı. Mezoamerika takviminin Toltek versiyonu, benzer çömlek ve heykeller, benzer organizasyonel anlaşmalar, katlanabilir kitapların kullanımı, yüce bir tanrıya ve onunla yakından ilişkili gök tanrılarına tapınma, nagual mistisizmi, hayvan ve tonal maneviyat uygulaması ve tıp pratiğinde uzmanlık gibi uygulamalar civardaki çeşitli toplumlarda görülmektedir.[49][50][51][52][53]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Definition of NICARAO". www.merriam-webster.com. 30 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2024.
- ^ Newson, Linda A.; Bonilla, Adolfo (2021). Las culturas indígenas y su medioambiente. Uol Insti for the Study of the Americas. ss. 21-54. ISBN 978-1-908857-87-3. JSTOR j.ctv1qr6sk7.7.
- ^ "Central American Nahua distribution (based on Fowler 1981: 469-523).... | Download Scientific Diagram".
- ^ "El reino de este mundo - Trabajos de investigación - 5407 Palabras". Buenas Tareas.
- ^ Peralta, De; M, Manuel (1901). "The Aboriginals of Costa Rica". Journal de la Société des Américanistes. 3 (2). ss. 125-139. doi:10.3406/jsa.1901.3365. 5 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi5 Ocak 2024.
- ^ "Do you know the origin of the word Guanacaste". 25 Temmuz 2018. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ "Guanacaste is a practically autonomous ethnolinguistic area and different from the rest of the country". 22 Temmuz 2020. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ a b Mc Callister, Rick (2013). "Náwat – y no náhuatl. El náwat centroamericano y sus sabores: Náwat pipil y náwat nicarao". 19 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi6 Mart 2024. Bilinmeyen parametre
|periyodik=görmezden gelindi (yardım) - ^ Constenla Umaña, Adolfo (1994). "Las lenguas de la Gran Nicoya". Cilt 18–19. Museo Nacional de Costa Rica. ss. 191-208. Bilinmeyen parametre
|periyodik=görmezden gelindi (yardım) - ^ "Nicarao | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. 31 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2023.
- ^ a b "Migraciones de lengua Náhuatl hacia Centroamérica". 10 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023.
- ^ Brinton, Daniel G. (1887). "Were the Toltecs an Historic Nationality". Proceedings of the American Philosophical Society. 24 (126). ss. 229-241. JSTOR 983071. 24 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi10 Aralık 2023.
- ^ "Las migraciones nahuas de México a Nicaragua según las fuentes históricas". 29 Nisan 2006. 10 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023.
- ^ "The pre-Hispanic Indigenous cultures of Nicaragua and Costa Rica" (PDF). 13 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Mart 2024.
- ^ "The pre-Hispanic World of Nicaragua" (PDF). 13 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Mart 2024.
- ^ "Ensayos Nicaragüenses" (PDF). 13 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Mart 2024.
- ^ a b "National Autonomous University of Nicaragua" (PDF). 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Mart 2024.
- ^ "The Toltecs". 13 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2024.
- ^ "RC_1966_03_N66 Enrique Bolaños".
- ^ Campbell, Lyle (1985). The Pipil Language of El Salvador. Walter de Gruyter. ss. 10-12. ISBN 978-3-11-088199-8.
- ^ "Toltec Culture". 27 Ağustos 2015. 31 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2024.
- ^ "Toltecs | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. 31 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2024.
- ^ "The Toltec Empire". 23 Mayıs 2020. 31 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2024.
- ^ Macri, Martha J.; Looper, Matthew G. (2003). "Nahua in Ancient Mesoamerica : Evidence from Maya inscriptions"
. Ancient Mesoamerica. 14 (2). ss. 285-297. doi:10.1017/S0956536103142046. JSTOR 26308175. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi14 Aralık 2023.
- ^ Ward, Brad. "Chichen Itza: The Tollan of the Yucatan". HistoricalMX. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2023.
- ^ Textile Museum of Canada, Gardiner Museum. "Toltec - Museum Collections - Resources - Cloth and Clay". textilemuseum.ca. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2023.
- ^ Historia general y natural de las Indias, islas y tierra-firme del mar océano; por el Capitán Gonzalo Fernández de Oviedo y Valdés; Primer Cronista del Nuevo Mundo; publícala la Real Academia de la Historia. Tomo IV. Libro XLII. Capitulo XIII.
- ^ Manuel Orozco y Berra (1864). "Geografía de las lenguas y carta etnográfica de México: precedidas de un ensayo de clasificación de las mismas lenguas y de apuntes para las inmigraciones de las tribus" (PDF). 16 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2014.
- ^ Fowler 1985, p. 37.
- ^ Pérez Espinoza, Octavia Marcela. Eficacia analgésica posquirúrgica diclofenac sódico (Cataflam ®) 50 mg vía oral, vs. Dexketoprofeno Trometamol (Enantyum ®) 25 mg vía oral, en pacientes sometidos a cirugía de 3ros. molares inferiores retenidos ... / Octavia Marcela Pérez Espinoza, Evelyn Verónica Selva Rivera. 18 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2024.
- ^ "Municipality of San Jose de Cusmapa". 18 Haziran 2020. 18 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2024.
- ^ "Nahoas. Territorio indígena y gobernanza". 13 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2023.
- ^ "Laguna de Asososca: The Ultimate Guide to This Hidden Gem". 20 Nisan 2022.
- ^ "Laguna de Asososca o Laguna del Tigre". 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ "Nicaraguan Anthropology". 31 Mart 2007. 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Culture of Esteli". 26 Ağustos 2020. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ Brinton, Daniel G. (1897). "The Ethnic Affinities of the Guetares of Costa Rica". Proceedings of the American Philosophical Society. 36 (156). ss. 496-498. JSTOR 983406.
- ^ Rojas, Eugenia Ibarra (2011). "The Nicarao, The Voto Indians and the Huetares In Conflict". Cuadernos de Antropología. Cilt 21.
- ^ "nican. | Nahuatl Dictionary". nahuatl.wired-humanities.org. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2024.
- ^ "NICARAGUA". Etimologías de Chile - Diccionario que explica el origen de las palabras. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2024.
- ^ "Nicaraguan place names" (PDF). 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2024.
- ^ "Origin of the names of the Latin American countries". 8 Şubat 2017.
- ^ "The curious story of the origin of the names of Latin American countries". 16 Şubat 2022.
- ^ "Nicaragua". 11 Temmuz 2024.
- ^ "Geographical Names as Cultural Heritage" (PDF).
- ^ www.sica.int (PDF) https://www.sica.int/busqueda/busqueda_archivo.aspx?Archivo=odoc_15182_1_15052007.pdf. 29 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2024. Eksik ya da boş
|başlık=(yardım) - ^ Manuel Aguilar-Moreno (2007). Handbook to Life in the Aztec World. Oxford University Press. ISBN 9780195330830.
- ^ Schroeder, Susan; Wood, Stephanie; Haskett, Robert Stephen. Indian Women of Early Mexico
- ^ Eagle, Obsidian (25 Kasım 2020). "Who Were The Toltecs?". Medium (İngilizce). 8 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2022.
- ^ Manion, Jessica (2016). "Remembering the Ancestors: Mortuary Practices and Social Memory in Pacific Nicaragua" (PDF). University of Calgary. 4 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Mart 2022.
- ^ Frost, Melissa June (10 Ağustos 2017). "Herbs That Madden, Herbs That Cure: A History of Hallucinogenic Plant Use in Colonial Mexico" (PDF). University of Virginia. Erişim tarihi: 10 Mart 2022.
- ^ Fowler, William R. (1 Ocak 1989). "The Cultural Evolution of Ancient Nahua Civilizations The Pipil Nicarao of Central America". The Cultural Evolution of Ancient Nahua Civilizations the Pipil Nicarao of Central America. 7 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi1 Eylül 2023.
- ^ De Burgos, Hugo (2014). "Contemporary Transformations of Indigenous Medicine and Ethnic Identity". Anthropologica. 56 (2). ss. 399-413. JSTOR 24467313. 8 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi8 Aralık 2023.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Fowler, William R. Jr. (Winter 1985). "Ethnohistoric Sources on the Pipil-Nicarao of Central America: A Critical Analysis 1 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Ethnohistory. Duke University Press. 32 (1): 37–62. ISSN 0014-1801. JSTOR 482092. OCLC 478130795. Retrieved 2017-06-27.
- Isla de Ometepe, la mayor isla del mundo en un lago de agua dulce. Isla de Ometepe, la mayor Isla del mundo en un lago de agua salada
- Healy, Paul (2006a) [1980]. A Proposed Culture History of the Rivas Region 3 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in Archaeology of the Rivas Region, Nicaragua. pp. 329–341. Waterloo, Ontario, Canada: Wilfrid Laurier University Press. 0-88920-094-7. Şablon:Via
- Healy, Paul (2006b) [1980]. A Brief History of the Culture Subarea 10 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in Archaeology of the Rivas Region, Nicaragua 3 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. pp. 19–34. Waterloo, Ontario, Canada: Wilfrid Laurier University Press. 0-88920-094-7. Şablon:Via
- McCafferty, Geoffrey G.; and McCafferty, Sharisse D. (2009). "Crafting the Body Beautiful: Performing Social Identity at Santa Isabel, Nicaragua" in Halperin, Christina T., Katherine A. Faust, Rhonda Taube, Aurore Giguet, Elizabeth M. Brumfiel, and Lisa Overholtzer (eds.). Mesoamerican Figurines. pp. 297–323. Gainesville, Florida: University Press of Florida. Archived from the original on 2017-07-17. 978-0-8130-3330-3.
- Nahoas. Territorio Indigena y Gobernanza. 9. Nahoas | Territorio Indígena y Gobernanza 6 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- McCafferty, Geoffrey (2015). "The Mexican Legacy in Nicaragua, or Problems when Data Behave Badly 3 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Archeological Papers of the American Anthropological Association 25 (1): 110–118. *Salamanca, Danilo (2012) "Los dos rostros indígenas de Nicaragua y Centroamérica 26 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Wani, Revista del Caribe Nicaragüense. 65: 6–23. Bluefields, Nicaragua: Bluefields Indian & Caribbean University/Centro de Investigaciones y Documentacion de la Costa Atlántica (BICU/CIDCA). ISSN 2308-7862. (İspanyolca)
 Nikaragua'daki soy ve etnik kökenler | |
|---|---|
| Yerli | |
| Yerli olmayan | |
