Niketas Orifas
_punish_Cretan_Saracens.jpg) | |
| Doğum | Niketas Oryphas |
|---|---|
| Bağlılığı | Bizans İmparatorluğu |
| Rütbesi | Drungarios tu ploimu |
| Çatışma/savaşları | Arap-Bizans savaşları |
Niketas Oryphas ya da Oöryphas (Yunanca: Grekçe: Νικήτας ὁ Ὀρύφας ya da Grekçe: Ὠορυφᾶς, görev zamanı 860–873),[1] Bizanslı seçkin subay, patrikios[2] ve Bizans imparatorları III. Mihail (h. 842-867) ve I. Basileios (h. 867-886) zamanlarında Giritli Sarazen akıncılarına karşı zaferler kazanmış amiral.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]III. Mihail yönetiminde
[değiştir | kaynağı değiştir]
Niketas Ooryphas'ın erken yaşı hakkında hiçbir şey bilinmiyor. 9. yüzyılın ilk yarısı boyunca hepsi yüksek deniz kuvvetleri pozisyonlarında, Ooryphas olarak adlandırılan birçok kişi kaynaklarda kaydedilir, ancak herhangi bir aile ilişkisi varsayımsaldır.[3]
860 yılında Boğazın girişinde bir Rus filosu aniden görünüp ve şehrin banliyölerini yağmalamaya başladığında, Niketas Ooryphas, Konstantinopolis şehrinin praefectus urbisi (baş yönetici, vali) olarak kaynaklarda ilk kez görülür. Ooryphas, praefectus urbi sıfatıyla Küçük Asya'da Araplara karşı savaşan İmparator III. Mihail'e bir rapor hazırladı. Daha sonraki bir tarihte Bizans donanmasında görevlendirildi ve 867'de İmparatorluk Filosundan (Drungarios tu ploimu) sorumluydu.[1] Bu nedenle, 15 ay süren bir Arap kuşatmasına karşı Ragusa'nın yardımına 100 gemi ile yola çıktı,[2] ve Dalmaçya kıyılarında imparatorluk hakimiyetini tekrar tesis etti.[4] Bununla birlikte, Ooryphas'ın zaten deniz deneyimine sahip olması mümkündür, zira Dimyat'taki 853 saldırısının komutanlarından biri olarak tanımlanabilir.[5]
I. Basileios yönetiminde
[değiştir | kaynağı değiştir]III. Mihail'in altında yükselmiş olmasına ve 867 yılında I. Basileios'un Bizans tahtını gasbetmesini protesto etmesine rağmen, Ooryphas hızlı bir şekilde eski durumunu kazanmış ve makamında kalmıştır,[1] ve belki de döneminin en başarılı Bizans amirali olma yoluna girmiştir.[6]
869 yılında, Ooryphas, Müslüman bir emirliğin elinde olan Bari'yi kuşatan II. Ludwig'i destekleyen Bizans filosunu yönetti; ancak oraya varmak için Frank ordusunu kış mevsiminde dağılmış buldu ve sadece "kral" olan Romalıların imparatoru unvanı iddiasında bulunan Ludwig ile ilgili diplomatik bir olaya neden oldu. Tartışmanın bir sonucu olarak, Bizans kuvvetinin ana kısmı kentin kuşatılmasına katılmadan ayrıldı.[7]
Yaklaşık 873 yılında Ooryphas, Saros Körfezi'ndeki Girit Sarazenlerini, yenmiş,[8] ve kısa süre sonra bu başarıyı başka bir seferle takip etmiştir: Sarazenler Yunanistan'ın batı kıyılarına sefer yaparken, adamlarına gemilerini Korint Kıstağı'nda karadan çektirtmiş, böylece Korint Körfezi'nde bulunan Sarazenler şaşırtmış ve onları yenmiştir.[9]
Bundan sonra Drungarios Nasar'ın yerini alana kadar, Bari'nin ve kısaca Kıbrıs'ın yeniden ele geçirilmesi de dahil olmak üzere birkaç yıl İmparatorluk Filosunu komuta etmiş, sonra tarih sahnesinden kaybolmuştur.[10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Winkelmann et al. 2000, s. 441.
- ^ a b Constantine Porphyrogenitus & Bekkerus 1840, "De Administrando Imperio", p. 130.
- ^ Winkelmann et al. 2000, ss. 442, 487–488.
- ^ Runciman 1988, s. 215.
- ^ Winkelmann et al. 2000, s. 488.
- ^ Jenkins 1987, s. 192.
- ^ Jenkins 1987, s. 187.
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, s. 61.
- ^ Treadgold 1997, s. 457.
- ^ Treadgold 1997, s. 458.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Constantine Porphyrogenitus; Bekkerus, Immanuel (1840). Constantinus Porphyrogenitus: De Thematibus et De Administrando Imperio. Accedit Hieroclis Synecdemus cum Bandurii et Wesselingii Commentariis. Bonn, Germany: Impensis Ed. Weberi.
- Jenkins, Romilly (1987). Byzantium: The Imperial Centuries, AD 610–1071. Toronto, Ontario, Canada: University of Toronto Press. ISBN 0-8020-6667-4. 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017.
- Pryor, John H.; Jeffreys, Elizabeth M. (2006). The Age of the ΔΡΟΜΩΝ: The Byzantine Navy ca. 500–1204. Leiden, The Netherlands and Boston, Massachusetts: Brill Academic Publishers. ISBN 978-90-04-15197-0. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017.
- Runciman, Steven (1988) [1929]. The Emperor Romanus Lecapenus and His Reign: A Study of Tenth-Century Byzantium. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 0-521-35722-5. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017.
- Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2. 26 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017.
- Winkelmann, Friedhelm; Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Pratsch, Thomas; Rochow, Ilse; Zielke, Beate (2000). "Niketas (#5503)". Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit: I. Abteilung (641–867), 3. Band: Leon (#4271) – Placentius (#6265) (Almanca). Berlin, Germany and New York, New York: Walter de Gruyter. ss. 441-442. ISBN 978-3-11-016673-6.