Oksit - Vikipedi

Oksit, içeriğinde en az bir adet oksijen atomu ve en az bir adet başka element içeren bileşiklere verilen genel isimdir. Soy gazlar oksitleri oluşturmazlar. OF₂ ve KMnO₄ oksit değildir.

Lavoisier'in geliştirdiği kimyasal adlandırma kurallarına göre oksijenle birleşen elementin adından sonra oksit ifadesi eklenir.

Çeşitleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Asidik oksit

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ametallerin oksijence zengin bileşikleridir. CO₂, SO₂, SO₃, N₂O₃, N₂O₅, P₂O₅, CI₂O₇, Cl₂O₁

Asidik oksitler suda çözündüklerinde asit oluştururlar. Bazlarla tepkimeye girerek ise tuz oluştururlar.

Bazik oksit

[değiştir | kaynağı değiştir]

Metallerin O⁻² ile oluşturduğu bileşiklerdir. Genellikle bazik karakterlidir. Na₂O, CaO, Ag₂O, CuO, MgO

Bazik oksitler suda çözündüklerinde baz oluştururlar. Asitlerle tepkimeye girerek ise tuz oluştururlar.

Amfoter oksit

[değiştir | kaynağı değiştir]

Asitlerin karşısında baz, bazların karşısında asit özelliği gösteren maddelerdir. Zn, Cr, AI, Sn, Pb, Be elementlerinin oksitleri amfoterdir. AI₂O₃, ZnO, AI(OH)₃, Zn(OH)₂

Amfoter oksitler suda çözünmezler. Hem asit hem bazlarla tepkimeye girerek tuz oluşturabilirler.

Nötr oksit

[değiştir | kaynağı değiştir]

Oksijence fakir ametal oksitlere nötr oksit denir. CO, NO, N₂O

Nötr oksitler asit, baz veya suyla tepkime vermezler. Ancak yanarak asit oksitlere dönüşebilirler.

Peroksit

[değiştir | kaynağı değiştir]

O⁻¹ iyonunun yer aldığı bileşiklerdir. 1A ve 2A elementleriyle oluşabilir. Peroksitler kararsız bileşiklerdir ve ısıtıldıklarında kararlı hale geçerler.

Bileşik oksit

[değiştir | kaynağı değiştir]

Farklı değerlikteki aynı metallerin bir arada bulunduğu oksitlerdir. Fe₃O₄ (Fe⁺²O ve Fe₂⁺³O₃), Pb₃O₄ (2Pb⁺²O ve Pb⁺⁴O₂)

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]

DEMİR Mustafa, Anorganik Kimya-1, MEB Yayınları, İstanbul, 1997
UYAR Tahsin, Serpil AKSUY, Genel Kimya 2, Palme Yayıncılık, Ankara, 2005

g t d Oksitler
Karışık yükseltgenme basamağı	Antimon tetraoksit (Sb₂O₄) Kobalt(II,III) oksit (Co₃O₄) Evropiyum(II,III) oksit (Eu₃O₄) Demir(II,III) oksit (Fe₃O₄) Kurşun(II,IV) oksit (Pb₃O₄) Mangan(II,III) oksit (Mn₃O₄) Gümüş(I,III) oksit (Ag₂O₂) İriuranyum oktoksit (U₃O₈) Karbon suboksit (C₃O₂) Melitik anhidrit (C₁₂O₉) Praseodim(III,IV) oksit (Pr₆O₁₁) Terbiyum(III,IV) oksit (Tb₄O₇)
+1 yükseltgenme basamağı	Bakır(I) oksit (Cu₂O) Dikarbon monoksit (C₂O) Diklor monoksit (Cl₂O) Galyum(I) oksit (Ga₂O) Lityum oksit (Li₂O) Potasyum oksit (K₂O) Rubidyum oksit (Rb₂O) Gümüş oksit (Ag₂O) Talyum(I) oksit (Tl₂O) Sodyum oksit (Na₂O) Su (hidrojen oksit) (H₂O)
+2 yükseltgenme basamağı	Alüminyum(II) oksit (AlO) Baryum oksit (BaO) Berilyum oksit (BeO) Kadmiyum oksit (CdO) Kalsiyum oksit (CaO) Karbon monoksit (CO) Krom(II) oksit (CrO) Kobalt(II) oksit (CoO) Bakır(II) oksit (CuO) Evropiyum(II) oksit (EuO) Germanyum monoksit (GeO)) Demir(II) oksit (FeO) Kurşun(II) oksit (PbO) Magnezyum oksit (MgO) Manganez(II) oksit (MnO) Cıva(II) oksit (HgO) Nikel(II) oksit (NiO) Azot oksit (NO) Paladyum(II) oksit (PdO) Silisyum monoksit (SiO) Stronsiyum oksit (SrO) Kükürt monoksit (SO) Dikükürt dioksit (S₂O₂) Toryum monoksit (ThO) Kalay(II) oksit (SnO) Titanyum(II) oksit (TiO) Vanadyum(II) oksit (VO) Çinko oksit (ZnO)
+3 yükseltgenme basamağı	Alüminyum oksit (Al₂O₃) Antimon trioksit (Sb₂O₃) Arsenik trioksit (As₂O₃) Bizmut(III) oksit (Bi₂O₃) Bor trioksit (B₂O₃) Seryum(III) oksit (Ce₂O₃) Dibrom trioksit (Br₂O₃) Krom(III) oksit (Cr₂O₃) Diazot trioksit (N₂O₃) Disprozyum(III) oksit (Dy₂O₃) Erbiyum(III) oksit (Er₂O₃) Evropiyum(III) oksit (Eu₂O₃) Gadolinyum(III) oksit (Gd₂O₃) Galyum(III) oksit (Ga₂O₃) Holmiyum(III) oksit (Ho₂O₃) İndiyum(III) oksit (In₂O₃) Demir(III) oksit (Fe₂O₃) Lantan oksit (La₂O₃) Lutesyum(III) oksit (Lu₂O₃) Mangan(III) oksit (Mn₂O₃) Neodimyum(III) oksit (Nd₂O₃) Nikel(III) oksit (Ni₂O₃) Fosfor trioksit (P₄O₆) Praseodim(III) oksit (Pr₂O₃) Prometyum(III) oksit (Pm₂O₃) Rodyum(III) oksit (Rh₂O₃) Samaryum (III) oksit (Sm₂O₃) Skandiyum oksit (Sc₂O₃) Terbiyum(III) oksit (Tb₂O₃) Talyum(III) oksit (Tl₂O₃) Tulyum(III) oksit (Tm₂O₃) Titanyum(III) oksit (Ti₂O₃) Tungsten(III) oksit (W₂O₃) Vanadyum(III) oksit (V₂O₃) İterbiyum(III) oksit (Yb₂O₃) İtriyum(III) oksit (Y₂O₃)
+4 yükseltgenme basamağı	Amerikyum dioksit (AmO₂) Karbon dioksit (CO₂) Karbon trioksit (CO₃) Seryum(IV) oksit (CeO₂) Klor dioksit (ClO₂) Krom(IV) oksit (CrO₂) Diazot tetraoksit (N₂O₄) Germanyum dioksit (GeO₂) Hafniyum(IV) oksit (HfO₂) Kurşun dioksit (PbO₂) Manganez dioksit (MnO₂) Neptünyum(IV) oksit (NpO₂) Azot dioksit (NO₂) Osmiyum dioksit (OsO₂) Plütonyum(IV) oksit (PuO₂) Praseodim(IV) oksit (PrO₂) Protaktinyum(IV) oksit (PaO₂) Rodyum(IV) oksit (RhO₂) Rutenyum(IV) oksit (RuO₂) Selenyum dioksit (SeO₂) Silisyum dioksit (SiO₂) Kükürt dioksit (SO₂) Tellür dioksit (TeO₂) Terbiyum(IV) oksit (TbO₂) Toryum dioksit (ThO₂) Kalay dioksit (SnO₂) Titanyum dioksit (TiO₂) Tungsten(IV) oksit (WO₂) Uranyum dioksit (UO₂) Vanadyum(IV) oksit (VO₂) Ksenon dioksit (XeO₂) Zirkonyum dioksit (ZrO₂)
+5 yükseltgenme basamağı	Antimon pentaoksit (Sb₂O₅) Arsenik pentaoksit (As₂O₅) Diazot pentaoksit (N₂O₅) Niyobyum pentaoksit (Nb₂O₅) Fosfor pentaoksit (P₂O₅) Protaktinyum(V) oksit (Pa₂O₅) Tantal pentoksit (Ta₂O₅) Vanadyum pentoksit (V₂O₅)
+6 yükseltgenme basamağı	Krom trioksit (CrO₃) Molibden trioksit (MoO₃) Renyum trioksit (ReO₃) Selenyum trioksit (SeO₃) Kükürt trioksit (SO₃) Tellür trioksit (TeO₃) Tungsten trioksit (WO₃) Uranyum trioksit (UO₃) Ksenon trioksit (XeO₃) İridyum trioksit (IrO₃)
+7 yükseltgenme basamağı	Diklor heptaoksit (Cl₂O₇) Mangan heptaoksit (Mn₂O₇) Renyum(VII) oksit (Re₂O₇) Teknesyum(VII) oksit (Tc₂O₇)
+8 yükseltgenme basamağı	Osmiyum tetroksit (OsO₄) Rutenyum tetroksit (RuO₄) Ksenon tetroksit (XeO₄) İridyum tetroksit (IrO₄) Hassiyum tetroksit (HsO₄)
İlgili maddeler	Oksokarbon Subokside Oksanyon Ozonit Peroksit Süperoksit