Onkoserkiyaz
| Onkoserkiyaz | |
|---|---|
 | |
| Yetişkin bir siyah sinek türü (Simulium yahense) ile bu sineğin anteninden çıkan ve onkoserkiyaz hastalığına yol açan Onchocerca volvulus parazitinin 100 kat büyütülmüş görüntüsü | |
| Uzmanlık | Enfeksiyon hastalıkları, Tropikal tıp  |
Onkoserkiyaz ya da bilinen diğer adlarıyla nehir körlüğü veya Robles hastalığı, bir asalak solucan olan Onchocerca volvulus enfeksiyonunun sebep olduğu bir hastalıktır.[1] Hastalığın belirtileri arasında şiddetli kaşınma, deri altında şişlikler ve körlük sayılabilir.[1] Trahom hastalığının ardından körlüğün en yaygın ikinci sebebidir.[2]
Sebepleri ve teşhis
[değiştir | kaynağı değiştir]Asalak solucan, Simulium tipi bir siyah sineğin ısırmasıyla bulaşır.[1] Enfeksiyonun oluşması için genellikle çok sayıda ısırık gereklidir.[3] Bu sinekler nehir kenarında yaşadığı için hastalığa bu isim verilmiştir.[2] Solucanlar insanın içine girdikten sonra larvalar meydana getirir ve bunlar deriden dışarı çıkar.[1] Burada, o kişiyi ısıran bir sonraki siyah sineği enfekte edebilirler.[1] Teşhis için bir dizi yöntem mevcuttur. Bu yöntemler arasında deriden alınan bir biyopsi örneğinin salin solüsyonuna konulup larvanın çıkışının izlenmesi, gözde larva olup olmadığına bakılması ve derinin altındaki şişliklerde yetişkin solucan olup olmadığının araştırılması sayılabilir.[4]
Korunma ve tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hastalığın aşısı yoktur.[1] Korunma, sineklerin ısırmasından sakınmakla mümkündür.[5] Bu amaçla, sinek kovucu kullanılabilir ve uygun kıyafet giyilebilir.[5] Diğer bir korunma yolu da böcek ilaçları püskürtülerek sinek popülasyonunu azaltma yöntemleridir.[1] Hastalığı tamamen ortadan kaldırmak için dünyanın bazı bölgelerinde tüm insanlara yılda iki defa tedavi uygulama yöntemi halen uygulanmaktadır.[1] Enfeksiyona yakalananları tedavi için ivermektin ilacı her altı ila on iki ayda bir verilir.[1][6] Bu tedavi ile larvalar ölmekte, ama yetişkin solucanlar yaşamaya devam etmektedir.[7] Ayrıca, Wolbachia adındaki ilişkili bir bakteriyi öldüren doksisiklin ilacının O. volvulus solucanını zayıflattığı görüldüğünden kullanımı bazılarınca önerilmektedir.[7] Deri altındaki kütlelerin cerrahi olarak çıkartılması da mümkündür.[6]
Epidemiyoloji ve hastalığın geçmişi
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünyada yaklaşık 17 ila 25 milyon kişi nehir körlüğü hastalığı ile enfektedir ve bunların yaklaşık 800 bini bir miktar görme kaybı yaşamaktadır.[3][7] Çoğu enfeksiyon Sahra Altı Afrika'da meydana gelmektedir; bununla beraber, Yemen'de ve Orta ve Güney Amerika'da bildirilen vakalar da mevcuttur.[1] 1915 yılında, Rodolfo Robles adından bir doktor ilk defa olarak bu solucanla göz hastalığı arasındaki bağlantıyı kurdu.[8] Bu hastalık Dünya Sağlık Örgütü tarafından ihmal edilen tropik hastalıklar listesine eklenmiştir.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i j "Onchocerciasis Fact sheet N°374". World Health Oragnization. Mart 2014. 12 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2014.
- ^ a b "Onchocerciasis (also known as River Blindness)". Parasites. CDC. 21 Mayıs 2013. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2014.
- ^ a b "Parasites – Onchocerciasis (also known as River Blindness) Epidemiology & Risk Factors". CDC. 21 Mayıs 2013. 11 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2014.
- ^ "Onchocerciasis (also known as River Blindness) Diagnosis". Parasites. CDC. 21 Mayıs 2013. 11 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2014.
- ^ a b "Onchocerciasis (also known as River Blindness) Prevention & Control". Parasites. CDC. 21 Mayıs 2013. 11 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2014.
- ^ a b Murray, Patrick (2013). Medical microbiology (7.7erişimtarihi=20 Nisan 2015 bas.). Philadelphia: Elsevier Saunders. s. 792. ISBN 9780323086929. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Brunette, Gary W. (2011). CDC Health Information for International Travel 2012 : The Yellow Book. Oxford University Press. s. 258. ISBN 9780199830367. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2015.
- ^ Lok, James B.; Walker, Edward D.; Scoles, Glen A. (2004). "9. Filariasis". Eldridge, Bruce F.; Edman, John D.; Edman, J. (Ed.). Medical entomology (Revised bas.). Dordrecht: Kluwer Academic. s. 301. ISBN 9781402017940. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2015.
- ^ Reddy M, Gill SS, Kalkar SR, Wu W, Anderson PJ, Rochon PA (Ekim 2007). "Oral drug therapy for multiple neglected tropical diseases: a systematic review". JAMA. 298 (16). ss. 1911-24. doi:10.1001/jama.298.16.1911. PMID 17954542.
| Sınıflandırma | |
|---|---|
| Dış kaynaklar |