Ortabağ Katliamı
| Ortabağ katliamı | |
|---|---|
| Bölge | Ortabağ, Uludere, Hakkari (günümüzde Şırnak) |
| Tarih | 22 Ocak 1987 |
| Hedef | Siviller |
Saldırı türü | Bombalı saldırı |
| Ölü | 8 sivil (4 çocuk 2 kadın)[1] |
| Yaralı | 15[1] |
| İşleyenler | PKK[2][3] |
Ortabağ katliamı, 22 Ocak 1987 tarihinde, Hakkari'in Uludere ilçesine bağlı (sonradan Şırnak'a bağlanan) Ortabağ (Kürtçe: 1928'de Gerür[4]) köyüne ARGK militanlarının saldırısı sonucu 4'ü çocuk 2'si kadın 8 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sivilin yaşamını yitirdiği ve 15 sivilin yaralandığı bir katliamdır. Saldırıyı PKK'nın silahlı kanadı ARGK (2000 yılı 7. PKK kongresinden beri HPG) üstlenmiştir.[5]
Öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]27 Mayıs 1986 gecesi, Ortabağ köyünde Sami Çoban ve oğlu Aziz Çoban isimli iki sivil, PKK militanlarınca öldürüldü ve beş sivil yaralandı.[6]
12 Ağustos 1986 öğleden sonra, Ortabağ Jandarma karakoluna bağlı 14 Türk Silahlı Kuvvetleri personeli, PKK militanlarının pususu sonucu Ballı köyü civarında hayatını kaybetti.[7][8][9]
Ocak 1987'de, devlet ile işbirliği yaptığı iddiası ile Hamdi Adin isimli bir çoban PKK tarafından Ortabağ'da öldürüldü.[10]
1987'de, 15 yaşında bir itirafçı militan olarak yargılanan Abdülkerim Kırşan'ın mahkeme ifadesine göre, 1985-1986 döneminde, Ortabağ köyünde ikamet eden Sait Aykut ve kızı Meryem Aykut isimli iki sivil, Rojda ve Gazal isimli militanlar tarafından kendi gözcülüğünde öldürüldü.[7]
Olay
[değiştir | kaynağı değiştir]Milliyet gazetesinin 'Millet Haber Ajansı (Mil-Ha)'ya dayandırdığı haberine göre saldırı, 22 Ocak 1987[11][1] (21 Ocak 1987[12][13]) gecesi Ortabağ köyünde Nasır Yakut isimli bir bireyin oğluna düzenlediği kına eğlencesi esnasında, Yakut ailesinin evine bacadan el bombaları atılması ile gerçekleşmiştir.[9]
Bir diğer anlatıya göre ise, Adin (Yakut) ailesi bir düğüne gitmiş; aynı köylü iki kişi ailenin evindeki sobaya patlayıcı yerleştirmiş ve ev halkı eve döndükten sonra sobayı yaktığında patlayıcılar infilak etmiştir.[10][14]
Saldırı sonucu çoğu Yakut ailesinden olmak üzere olay yerinde 6, ağır yaralı kaldırıldıkları Cizre Devlet Hastanesi'nde 2, toplam 8 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ölür: Nasır Yakut, Hatice Yakut, Mehmet Sıddık Yakut, Tijan Everek, Nimet Yakut, Hüseyin Yakut ve Perihan Yakut. Aynı zamanda, 15 kişi yaralanarak Diyarbakır ve Cizre Devlet Hastanelerinde tedavi altına alınır.[9]
Serxwebun anlatısına göre, Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile işbirliği içinde bulunduğu iddiası ile, bir toplantının yapıldığı ev yerle bir edilmiş; 8 kişi ölmüş ve 10'dan fazla kişi de ağır yaralanmıştır.[5]
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]7. Kolordu ve Diyarbakır Sıkıyönetim Komutanı Korgeneral Aşir Özözer olay yerine intikal ederek saldırıyı doğrular.[9] Saldırının, dönemin PKK merkez komite üyeliğine seçilen Dişçi Cafer kod adlı Vesim Aras yönetiminde gerçekleştirildiği tespit edilir.[13] 31 Aralık 1987 günü, Vesim Aras, Gabar Dağı civarında Türk Silahlı Kuvvetleri ile olan bir çatışmada öldürülür.[15]
29 Temmuz 1987 günü, Ortabağ köyünde içinde çocukların da bulunduğu 20 (19) kişilik bir grup PKK militanlarınca kaçırılır.[16][17]
19 Ağustos 1989 günü, PKK militanları Ortabağ köyünü basması sonucu bir korucu yaralanır.[18]
29 Aralık 1989 günü, Ortabağ köyündeki bir PTT acentesini basan PKK militanları, Ahmet Mergen isimli bir PTT memurunu öldürür ve bir diğer sivili yaralar.[19]
2009 ve 2013 senelerinde saldırıya dair anma törenleri Ortabağ köyünde gerçekleştirilir.[20][14]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "History of PKK's massacres" (İngilizce). İlke Haber Ajansı. 29 Haziran 2018. 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
- ^ Çelik, Ayşe Betül; Çelikkan, Murat; Balta, Evren; Mutluer, Nil; Korkut, Levent (2015). Towards a resolution: An assessment of possibilities, opportunities and problems (PDF) (İngilizce). Turkey Peace Assembly. s. 6. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
While the state used violence or other political pressure to whoever it believed to be militia or civilian supporting the guerrilla, there were also acts of the use of force attributed to the PKK ending in the death of civilians. In the Ortabağ village of Hakkâri there were 8 deaths in 1987 ...
- ^ Birand, Mehmet Ali (1992). Apo ve PKK (4. basım bas.). Büyükdere, İstanbul: Milliyet Yayınları. s. 143. ISBN 9789755061108.
PKK artık gelenekselleştirdiği gibi ilkbaharı beklemeden hemen ocak ayından itibaren vurmaya başladı. ... Bu olaydan dört gün sonra Hakkari Uludere ilçesine bağlı Ortabağ köyünde 8 kişi öldürüldü.
- ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2022.
- ^ a b "Yoğun kış eylemliliği 1987'nin güçlü bir zafer yılı olacağını müjdeliyor". Serxwebun, 61. Ocak 1987. s. 2.
22 Ocak 1987 tarihinde, Hakkari'nin Uludere ilçesine bağlı Ortabağ köyünde, ... Toplantının yapıldığı evin yerle bir edilmesi sonucu hainlerden 8’i ölmüş, 10’u aşkın kişi de ağır yaralanmıştır.
- ^ "1 er şehit oldu, 2 vatandaş öldürüldü". Milliyet Gazetesi. 28 Mayıs 1986. s. 14.
Edinilen bilgiye göre, Irak sınırına 15 dakika uzaklıktaki Uludere ilçesine bağlı Ortabağ köyüne önceki gece geç saatlerde gelen bölücü çete mensupları, Sami Çoban ile Aziz Çoban'ı öldürdü. Baskında aynı köyde üç vatandaş da yaralandı.
- ^ a b "PKK'nın küçük militanı anlattı: "19 kişiyi öldürdük"". Milliyet Gazetesi. 14 Şubat 1987. s. 3.
Kırşan, Irak'ta bir süre kaldıktan sonra, Ortabağ köyüne geldiklerini anlatarak, "Rojda ve Gazal, Aykut'un evine gitti. Biz de gözcülük yaptık. Sait Aykut ve kızı Meryem'i öldürdüler. Tekrar Irak'a geçtik" dedi.
- ^ "12 Mehmetçik Şehit". Milliyet Gazetesi. 13 Ağustos 1986. s. 1.
- ^ a b c d "Düğün evine bomba: 8 ölü". Milliyet Gazetesi. 24 Ocak 1987. s. 8.
... PKK militanları, Hakkari'nin Uludere ilçesine bağlı Ortabağ köyündeki bir düğün evine bomba atarak 8 yurttaşın ölümüne, 3'ü köy korucusu 15 kişinin de yaralanmasına neden oldu.
- ^ a b "Güneydoğudaki bölücüleri kimler destekliyor?". Milliyet Gazetesi. 17 Mayıs 1987. s. 20.
PKK bu gelişmeleri önlemek için yörede devletle işbirliği yapanları ölümle cezalandırıyor. Ocak sonunda Ortabağ'da 60 yaşındaki çoban Hamdi Adin bu gerekçeyle öldürülmüş. Adin ailesi bir düğüne gittiğinde evine giren, aynı köyden iki kişi ... sobaya patlayıcıyı yerleştirmişler. Akşam ev halkı gelip sobayı yakınca sekiz kişi birden ölmüş.
- ^ "Doğu'da Sovyet Silahı". Milliyet Gazetesi. 25 Mayıs 1987. s. 11.
Alan Cowel, haberinde 22 Ocak'ta ayrılıkçı gerillalar tarafından Irak sınırı yakınındaki Ortabağ köyünün bombalanması olayına da geniş yer verdi ...
- ^ "440 asker-sivil öldü". Milliyet Gazetesi. 22 Haziran 1987. s. 12.
21 Ocak'ta Hakkari'nin Uludere ilçesi Ortabağ köyünde 8 ölü - 6 yaralı.
- ^ a b Gerger, Adnan (26 Eylül 1987). "PKK'da katliamı yönetenler saptandı". Milliyet Gazetesi. s. 8.
... merkez komite üyeliğine yeni seçilen ve 'Dişçi Cafer' kod adıyla tanınan Vesim Aras'ın yönettiği güvenlik birimleri tarafından belirtildi. ... Vesim Aras'ın yönettiği katliam boyutundaki PKK eylemleri şunlar: 21 Ocak 1987 - Uludere Ortabağ ...
- ^ a b "PKK'nın 26 Yıl Önce Uludere'de Öldürdüğü 8 Köylü Törenle Anıldı". Demirören Haber Ajansı. 26 Ocak 2013. 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
'Geceydi. Biz düğüne gitmiştik. Düğünde beraber ailece eve geldik. Teröristler iki sobaya bomba koymuştu, biz bilmiyorduk. Sobayı yaktıktan sonra bombalar patladı, bütün ailem gitti.'
- ^ "Vesim Aras (Cafer) yoldaşı şehit düşüşünün 1. yıldönümünde saygıyla anıyoruz". Serxwebun. Aralık 1987. s. 8.
- ^ "6 bölücü öldürüldü". Milliyet Gazetesi. 31 Temmuz 1987. s. 8.
- ^ Dörtkardeş, İhsan (20 Ağustos 1987). "36 ayda 531 ölü". Milliyet Gazetesi. s. 7.
29 Temmuz: Hakkari ili Uludere ilçesi Ortabağ'dan 19 köylü kaçırıldı.
- ^ "PKK 4 yerde vurdu: 3 ölü". Milliyet Gazetesi. 19 Ağustos 1989. s. 14.
Uludere ilçesine bağlı Ortabağ köyünü basmak isteyen bir grup PKK militanı, köy korucularıyla çatışmaya girdi. ... köy korucularından Sabri Kaya yaralandı.
- ^ "PKK'dan yeni saldırılar". Milliyet Gazetesi. 30 Aralık 1989. s. 13.
Baskın sırasında binada görevli PTT memuru Ahmet Mengen, militanların açtığı ateş sonucu öldü, arkadaşı Adnan Görentaş ise yaralandı.
- ^ "Terör kurbanları 22 yıl sonra anıldı". Hürriyet. 26 Ocak 2009. 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2011.