Otağ-ı Hümâyun
 | |
 | |
| Diğer ad(lar) | Hünkâr Kasrı Davud Paşa Kasrı |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Konum | Davutpaşa Kampüsü |
| Şehir | İstanbul |
| Ülke | Türkiye |
| Koordinatlar | 41°01′12″K 28°53′38″D / 41.02000°K 28.89389°D |
| Mevcut kullanan | YTÜ |
Otağ-ı Hümâyun ya da Hünkâr Kasrı, İstanbul'un Esenler ilçesinde, Yıldız Teknik Üniversitesi Davutpaşa Kampüsü sınırları içinde yer alan, kökeni 15. yüzyıla uzanan, Osmanlı döneminde padişahın sefer öncesi orduyu uğurladığı ve törenler düzenlediği köşk yapısıdır. 2010 yılında gerçekleştirilen restorasyonun ardından "Otağ-ı Hümâyun Kültür Merkezi" olarak kullanıma açılmıştır.[1][2]
Kaynaklarda yapı; Davut Paşa Kasrı, Davut Paşa Sarayı, Taş Köşk/Kasır, Hünkâr Kasrı ve Otağ-ı Hümâyun adlarıyla anılır.[3]
Yapı, sur dışındaki Topkapı kapısından Edirne Yolu'na uzanan eski kervan yolu üzerinde yer alan tarihi Davutpaşa Sahrası alanındadır; günümüzde YTÜ Davutpaşa Kampüsü içindedir. Aynı alanda Davutpaşa Kışlası, tarihi bir çeşme ve diğer bazı Osmanlı yapıları bulunmaktadır.[3]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Erken dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]
Geleneksel anlatı, sahra alanındaki taş köşkün ilk olarak 1483 dolaylarında Davud Paşa tarafından inşa ettirildiğini; yapının 16. ve 17. yüzyıllarda çeşitli onarımlar ve eklerle kullanıldığını belirtir.[3] Bazı araştırmacılar köşkün III. Mehmed döneminde (1595–1603) yaptırıldığını, yapının mimarı olarak da Dalgıç Ahmed Ağa'yı işaret eder; I. Ahmed devrinde (1603–1617) küçük ilaveler yapıldığı aktarılır.[3] 16–17. yüzyıllarda padişahın sefere katılmadığı durumlarda ordunun Davutpaşa Sahrası'nda toplanıp Hünkâr Kasrı'ndan uğurlandığı bilinmektedir.[3]
18–19. yüzyıllar
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölge, Osmanlı askeri teşkilatlanması bağlamında önemini korumuş; Davutpaşa'da kışla inşası sürecinde köşk bakımsız kalmış, ancak 19. yüzyılda onarımlar görmüştür. Bazı kaynaklarda kışlanın yapımı sırasında Hünkâr Kasrı/Otağ-ı Hümâyun'un Krikor Amira Balyan tarafından onarıldığı belirtilir.[4] 1849 tarihli bir çeşme daha sonra 20. yüzyıl sonlarında Otağ-ı Hümâyun yakınlarına taşınmış ve 2019'da restore edilmiştir.[5]
20. yüzyıl
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölge, askeri ve sivil işlevler arasında değişen kullanımlara sahne olmuştur. 1999'da Davutpaşa Kışlası alanı YTÜ'ye devredilmiş, kampüsleşme süreciyle birlikte Otağ-ı Hümâyun için kapsamlı restorasyon hazırlıkları gündeme gelmiştir.
2010 restorasyonu ve sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti programı kapsamında YTÜ ve Ajans işbirliğiyle yürütülen yaklaşık 9–12 aylık restorasyon çalışmasının ardından yapı 27–28 Aralık 2010 tarihlerinde kültür merkezi olarak açılmıştır.[1][2][6][7] Sonraki yıllarda iç mekan tefrişi ve aydınlatmalar üzerine uygulamalar yapılmış, YTÜ tarafından bakım-onarım ve çevre düzenleme işleri sürdürülmüştür.[8] 2015'te AA'ya verilen bir röportajda YTÜ yönetimi, Otağ-ı Hümâyun restorasyonunun tamamlandığını belirtmiştir.[9]
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Yapı, giriş sofası, divanhane (büyük salon), odalar, hizmet birimleri ve merdivenlerden oluşan iki katlı bir köşk niteliğindedir. Literatürde "taş otağ" olarak tanımlanan kütle, sefer otağının (çadır) anıtsal, kalıcı bir mimari karşılığı şeklinde yorumlanır.[3] İç mekanda dönemsel onarımlara bağlı farklı katmanlar ve tefriş unsurları tespit edilmiştir; modern restorasyonda çimentolu sıvalar çıkarılıp horasan harcıyla müdahaleler yapılmış, divanhane için özel bir avize tasarlanmıştır.[10]
Kullanım ve erişilebilirlik
[değiştir | kaynağı değiştir]Otağ-ı Hümâyun, YTÜ Davutpaşa Kampüsü içinde yer aldığından kampüs güvenliği ve etkinlik takvimine bağlı olarak sınırlı ölçüde erişilebilmektedir. Mekân, dönem dönem sergi ve kültür-sanat etkinliklerine ev sahipliği yapmaktadır.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Otağ-ı Hümayun Kültür Merkezi'ne dönüştürüldü". mimdap.org. 28 Aralık 2010.
- ^ a b "Otağ-ı Hümayun olaylarla açıldı". Haberler.com. 27 Aralık 2010.
- ^ a b c d e f Gül, Selma. "Davutpaşa Sahrası'nda Bir Otağ-ı Hümâyun: Davud Paşa Hünkâr Kasrı". Tarih ve Uygarlık İstanbul Dergisi (7): 129-142.
- ^ "Hünkar Kasrı (Otağ-ı Hümayun) – YTÜ Davutpaşa Kampüsü". turkiyenintarihieserleri.com.
- ^ "Davutpaşa Kışlası Çeşmesi". kulturenvanteri.com.
- ^ "Hünkar Kasrı, 'Otağı Hümayun Kültür Merkezi' olarak tartışmalı bir şekilde açıldı". yapi.com.tr. 28 Aralık 2010.
- ^ "Otağ-ı Hümayun 550 sene sonra kültür merkezine dönüştürüldü". Epoch Times Türkçe. 28 Aralık 2010.
- ^ "Otağ-ı Hümayun (Restorasyon)". YTÜ Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı (galeri sayfası).
- ^ "Yıldız Teknik Üniversitesi Osmanlı mirasını ihya ediyor". Anadolu Ajansı. 14 Şubat 2015.
- ^ "Otağ-ı Hümayun - Yıldız Teknik Üniversitesi". TavCam (aydınlatma projesi).
