Otto Nikodym
Otto M. Nikodym | |
|---|---|
 Kraków'daki Otto Nikodym ve Stefan Banach Anıt Bankı (heykeltraş: Stefan Dousa) | |
| Doğum | 3 Ağustos 1887 Zabolotiv, Galiçya |
| Ölüm | 4 Mayıs 1974 (86 yaşında) Utica, New York, ABD |
| Milliyet | Leh |
| Eğitim | Lviv Üniversitesi Varşova Üniversitesi |
| Tanınma nedeni | Nikodym kümesi Radon-Nikodym teoremi Radon–Nikodym özelliği |
| Evlilik | Stanisława Nikodym |
| Kariyeri | |
| Dalları | Matematik |
| Çalıştığı kurumlar | Jagiellonian Üniversitesi Varşova Üniversitesi Akademia Górnicza Kenyon Koleji |
| Akademik danışmanları | Wacław Sierpiński Marian Smoluchowski |
Otto Marcin Nikodym (3 Ağustos 1887 - 4 Mayıs 1974) (aynı zamanda Otton Martin Nikodým) Polonyalı bir matematikçi.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Nikodym, 1887'de Zabłotów'un (günümüzde Ukrayna'da) bir banliyösü olan Demycze'de Polonyalı, Çek, İtalyan ve Fransız kökenli bir ailede doğdu.[1] Küçük yaşta yetim kalan Nikodym, anne tarafından büyükbabası ve büyükannesi tarafından büyütüldü. 1924'te matematik alanında doktora yapan ilk Polonyalı kadın olan Stanisława Nikodym ile evlendi.
Nikodym, Lemberg Üniversitesi'nde (günümüzdeki Lviv Üniversitesi) matematik okudu. 1911'deki mezuniyetinin hemen ardından, 1924'e kadar kaldığı Kraków'daki bir lisede öğretmenlik yapmaya başladı. Stefan Banach ile bir gece yolda yürürken o zamanın taze buluşu sayılan Lebesgue integrali hakkındaki tartışmalarını kenardan duyan Hugo Steinhaus'un dikkatini çekti ve böylece bu matematikçilerin işbirliği de başlamış oldu.[2]
1919'da Polonya Matematik Derneği'nin kurucularından biriydi. Sonunda 1925'te Varşova Üniversitesi'nden doktorasını aldı; ayrıca, Sorbonne'da bir akademik yıl (1926-1927) geçirdi. Nikodym, sonraki yıllarda Kraków'daki Jagiellonian Üniversitesi ve Varşova Üniversitesi'nde ve Kraków'daki Akademia Górnicza'da ders verdi. 1948'de Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındı ve Kenyon Koleji'nin kadrosuna katıldı. 1966'da emekli oldu ve emekli olduktan sonra taşındığı New York'taki Utica şehrinde araştırmalarına devam etti. 1971 yılında elektrik çarpması sonucu 2 yıldan fazla komada kaldıktan sonra 1974 yılında hayatını kaybetti.[1]
Lehçenin yanı sıra İngilizce, Fransızca, Almanca ve İtalyanca da konuşuyordu ve bu dillerde dersler de veriyordu.
Araştırma
[değiştir | kaynağı değiştir]Nikodym çok çeşitli alanlarda çalıştı, ancak en bilinen erken dönem çalışmaları Lebesgue-Radon-Nikodym integralinin geliştirilmesine olan katkısıydı (bkz. Radon-Nikodym teoremi).[3] Nikodym, eşiyle birlikte analize giriş (1936), tensör teorisi (1938) ve diferansiyel denklemler (1949) dahil olmak üzere birçok ders kitabı yazdı. Tensörler ve mekanik üzerine daha önce tamamlamış olduğu ve yayımlamayı planladığı kitaplar İkinci Dünya Savaşı sırasında imha edildi. Matematik eğitimi üzerine kitaplar yazdı (1930, 1938; alınan tepkiden hayal kırıklığına uğradığı için üçüncü cildi yok etti) ve radyoda popüler bilim dersleri verdi ve bunlar da 1946'da kitap olarak yayınlandı
Ölçü teorisindeki çalışmaları onu soyut Boole latislerine ilgi duymaya yöneltti. Amerika Birleşik Devletleri'ne geldikten sonraki çalışmalarında, Boole latislerine dayalı Hilbert uzayındaki operatörler teorisine odaklandı ve The Mathematical Apparatus for Quantum-Theories(Kuantum Teorileri için Matematiksel Araçlar) adlı eserinde doruk noktasına ulaştı. Ayrıca matematik öğretimiyle de ilgilendi.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Nikodym kümesi
- Radon-Nikodym teoremi
- Banach uzayının Radon-Nikodym özelliği
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Newsletter of the European Mathematical Society, June 2017, Issue 104" (PDF). Newsletter of the European Mathematical Society. June 2017. 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Aralık 2020.
- ^ Ekim 2016'da, Kraków'daki katedralin kuzeyindeki bir parka, Stefan Banach ve Otto Nikodym'i 1916'da parkta bir bankta tartışan öğrenciler olarak tasvir eden bir heykel dikildi. Ehrhard Behrends, A ceremony of Banach and Nikodym in Krakau 26 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Otton Nikodym - Biography". 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2024.
