Ozon inceltme potansiyeli
Bir kimyasal bileşiğin ozon inceltme potansiyeli (ODP), ozon tabakasına neden olabileceği göreceli bozunma miktarıdır, trikloroflorometan (R-11 veya CFC-11) 1,0'lık bir ODP'de sabitlenmiştir. Örneğin, klorodiflorometan (R-22) 0,05'lik bir ODP'ye sahiptir.
ODP, belirli bir maddenin moleküler yapısından tahmin edilebilir. Kloroflorokarbonların ODP'si yaklaşık olarak 1'e eşittir. Bromlu maddeler, bromun ozonla daha agresif reaksiyonu nedeniyle genellikle 5-15 aralığında daha yüksek ODP'ye sahiptir. Hidrokloroflorokarbonlar, troposferde kolayca reaksiyona girmelerine neden olan hidrojenin varlığı nedeniyle çoğunlukla 0,005 - 0,2 aralığında ODP'ye sahiptir ve bu nedenle ozon tabakasının bulunduğu stratosfere ulaşma şanslarını azaltır. Hidroflorokarbonların (HFC) klor içeriği yoktur, bu nedenle ODP'leri esasen sıfırdır. ODP genellikle bir bileşiğin küresel ısınma potansiyeli (GWP) ile birlikte, çevreye ne kadar zararlı olabileceğinin bir ölçüsü olarak kullanılır.
Bazı bileşiklerin ODP değerleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Bileşik | R No. (soğutucu numarası) | ODP[1][2] |
|---|---|---|
| Trikloroflorometan (CCl3F) | R-11 | 1.00 |
| 1,1,1,2-Tetrafloroetan (CF3-CH2F) | R-134a | 0.000015 |
| Klorodiflorometan (CClF2-H) | R-22 | 0.05 |
| Klorotriflorometan (CClF2-F) | R-13 | 1.00 |
| Bromotriflorometan (CBrF3) | Halon 1301 | 15.9 |
| Diklorodiflorometan (CClF2-Cl) | R-12 | 1.00 |
| Bromoklorodiflorometan (CClF2-Br) | R-12B1 | 7.9 |
| Karbon tetraklorür (CCl4) | R-10 | 0.82 |
| Bromoklorometan (CH2BrCl) | Halon 1101 | 0.12 |
| Nitröz oksit (N2O) | R-744A | 0.017 |
| Alkanlar (Propan, izobütan, etc.) | 0 | |
| Amonyak (NH3) | R-717 | 0 |
| Karbon dioksit (CO2) | R-744 | 0 |
| Azot (N2) | R-728 | 0 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Hurwitz, Margaret M.; Fleming, Eric L.; Newman, Paul A.; Li, Feng; Mlawer, Eli; Cady-Pereira, Karen; Bailey, Roshelle (2015). "Ozone depletion by hydrofluorocarbons". Geophysical Research Letters. 42 (20). ss. 8686-8692. Bibcode:2015GeoRL..42.8686H. doi:10.1002/2015GL065856
. hdl:11603/26727 .
- ^ Ozone-depletingSubstances, EPA, 15 Şubat 2013, 16 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi1 Ekim 2015
