Trikloroflorometan
| |||
| Adlandırmalar | |||
|---|---|---|---|
Tercih edilen IUPAC adı Trikloro(floro)metan | |||
Diğer adlar Trikloroflorometan Florotriklorometan Florokloroform Freon 11 CFC 11 R 11 Arcton 9 Freon 11A Freon 11B Freon HE Freon MF | |||
| Tanımlayıcılar | |||
3D model (JSmol)
|
|||
| ChEBI | |||
| ChEMBL | |||
| ChemSpider | |||
| ECHA InfoCard | 100.000.812 | ||
| EC Numarası |
| ||
PubChem CID
|
|||
| RTECS numarası |
| ||
| UNII | |||
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
|
|||
| |||
| |||
| Özellikler | |||
| Kimyasal formül | CCl3F | ||
| Molekül kütlesi | 137,37 g mol−1 | ||
| Görünüm | Colorless liquid/gas | ||
| Koku | nearly odorless[1] | ||
| Yoğunluk | 1.494 g/cm3 | ||
| Erime noktası | -11.048 °C (-19.854 °F; -10.775 K) | ||
| Kaynama noktası | 2.377 °C (4.311 °F; 2.650 K) | ||
| Çözünürlük (su içinde) | 1.1 g/L (at 20 °C) | ||
| log P | 2.53 | ||
| Buhar basıncı | 89 kPa at 20 °C 131 kPa at 30 °C | ||
| Isı iletkenliği | 0.0079 W m−1 K−1 (gas at 300 K, ignoring pressure dependence)[2][doğrulama gerekli] | ||
| Tehlikeler | |||
| GHS etiketleme sistemi: | |||
| Piktogramlar | 
| ||
| İşaret sözcüğü | warning | ||
| Tehlike ifadeleri | Şablon:HPhrases | ||
| Önlem ifadeleri | Şablon:PPhrases | ||
| Parlama noktası | Non-flammable | ||
| Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |||
LCLo (yayınlanan en düşük)
|
26,200 ppm (rat, 4 hr) 100,000 ppm (rat, 20 min) 100,000 ppm (rat, 2 hr)[3] | ||
| NIOSH ABD maruz kalma limitleri: | |||
| PEL (izin verilen) | TWA 1000 ppm (5600 mg/m3)[1] | ||
| REL (tavsiye edilen) | C 1000 ppm (5600 mg/m3)[1] | ||
| IDLH (anında tehlike) | 2000 ppm[1] | ||
| Güvenlik bilgi formu (SDS) | ICSC 0047 | ||
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
| |||
| Bilgi kutusu kaynakları | |||
Freon-11, CFC-11 veya R-11 olarak da adlandırılan trikloroflorometan bir kloroflorokarbondur (CFC). Oda sıcaklığında kaynayan, renksiz ve tatlı kokulu bir sıvıdır.[4] CFC-11, stratosferik ozon tabakasına zarar veren, ozon tabakasını incelten bir maddedir.[5]
Üretimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Trikloroflorometan, karbon tetraklorürün 435 °C ve 70 atm'de hidrojen florürle reaksiyona sokulmasıyla elde edilebilir ve 77:18:5 oranında trikloroflorometan, tetraflorometan ve diklorodiflorometan karışımı elde edilir. Reaksiyon, antimon(III) klorür veya antimon(V) klorür varlığında da gerçekleştirilebilir:[6]
- CCl
4 + HF → CCl
3F + CF
4 + CCl
2F
2
Grafitin 500 °C'de klor ve hidrojen florür ile reaksiyona girmesi sonucu yan ürünlerden biri olarak trikloroflorometan da oluşur.[6]
270 °C'de basınç altında sodyum hekzaflorosilikat, titanyum(IV) florür, klor triflorür, kobalt(III) florür, iyot pentaflorür ve brom triflorür de karbon tetraklorür için uygun florlayıcı maddelerdir.[6][7]
- CCl
4 + Na
2SiF
6 → CCl
3F + CCl
2F
2 + CCl
3F + NaCl + SiF
4 - CCl
4 + BrF
3 → BrF + CCl
2F
2 + CCl
3F
Trikloroflorometan, 1987 Montreal Protokolü'nde dâhil edildi. 1,0 ozon tüketme potansiyeline sahip olduğu belirlendi ve ABD üretimi 1 Ocak 1996'da sona erdi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0290". Ulusal İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü (NIOSH).
- ^ Touloukian, Y.S., Liley, P.E., and Saxena, S.C. Thermophysical properties of matter - the TPRC data series. Volume 3. Thermal conductivity - nonmetallic liquids and gases. Data book. 1970.
- ^ "Fluorotrichloromethane". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü (NIOSH).
- ^ Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a11_349.
- ^ "International Treaties and Cooperation about the Protection of the Stratospheric Ozone Layer". U.S. Environmental Protection Agency. 15 Temmuz 2015. 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ a b c Katritzky, Alan R.; Gilchrist, Thomas L.; Meth-Cohn, Otto; Rees, Charles Wayne (1995), Comprehensive Organic Functional Group Transformations, Elsevier, s. 220, ISBN 978-0-08-042704-1 – Google Books vasıtasıyla
- ^ Banks, A.A.; Emeléus, H.J.; Haszeldine, R. N.; Kerrigan, V. (December 1948). "443. The reaction of bromine trifluoride and iodine pentafluoride with carbon tetrachloride, tetrabromide, and tetraiodide and with tetraiodoethylene". Journal of the Chemical Society: 2188-2190. doi:10.1039/JR9480002188.