Palmitik asit

Palmitik asit
Adlandırmalar
	Tercih edilen IUPAC adı Heksadekanoik asit
	Sistematik IUPAC adı Heksadekanoik asit
	Diğer adlar n-Heksadekanoik asit; Hexadecanoic acid; C16:0; Palmitat (tuz ve esterleri)
Tanımlayıcılar
CAS numarası	57-10-3;
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü;
ChEBI	CHEBI:15756;
ChEMBL	ChEMBL159879;
ChemSpider	10306;
ECHA InfoCard	100.000.284
EC Numarası	200-312-9;
KEGG	C06424;
PubChem CID	985;
UNII	2L83XW0D0L;
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID2021602 ;
	InChI InChI=1S/C16H32O2/c1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15-16(17)18/h2-15H2,1H3,(H,17,18) Key: IPXISYGPGRRQHN-UHFFFAOYSA-N;
	SMILES CCCCCCCCCCCCCCCC(=O)O;
Özellikler
Kimyasal formül	C16H32O2
Molekül kütlesi	256,42 g mol−1
Görünüm	Beyaz, mumsu katı
Yoğunluk	0.853 g/cm3
Erime noktası	629 °C (1.164 °F; 902 K)
Kaynama noktası	351 °C (664 °F; 624 K)
Çözünürlük (su içinde)	Suda çözünmez; alkol, eter ve kloroformda çözünür
Tehlikeler
	GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar
İşaret sözcüğü	Uyarı
Tehlike ifadeleri	H315, H319
Önlem ifadeleri	P280, P302+P352, P305+P351+P338
NFPA 704; (yangın karosu)	1 1 0
	Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
	Bilgi kutusu kaynakları

Palmitik asit (IUPAC adlandırma sisteminde hexadekanoic asit) hayvan ve bitkilerde bulunan en yaygın doymuş yağ asitidir. 16 karbonludur, baz haline palmitat denir. Ergime sıcaklığı 63.1 °C, kimyasal formülü CH₃(CH₂)₁₄COOH'tür. İsminden de anlaşılacağı üzere palmiye ağacının yağından ve palmiye çekirdeğinde bulunur. Tereyağ, peynir, süt ve ette de bulunur.

Canlılarda yağ asitlerinin oluşumunda (lipojenez) ilk sentezlenen yağ asidi palmitik asittir, daha uzun yağ asitleri ondan üretilir. Asetil-KoA karboksilaz enzimi asetil-ACP'yi malonil-ACP'ye dönüştürür, palmitat bu enzim üzerinde negatif geribesleme yaparak daha fazla palmitat üretimini engeller.

Palmitik asit bir karboksilik asit olduğu için çeşitli organik alkollerle esterleşebilir. Düşük yağlı süt üretiminde sütten alınan yağla beraber kaybolan A vitamininin (retinol) yerini almak için retinol ile palmitatın esterleşmiş hali olan retinil palmitat geri eklenir. Kozmetik sanayisinde de A vitamini içeren kremlerde de retinil palmitat bulunur. İlaç sanayisinde palmitatla esterleşmiş bazı ilaçlar, örneğin kloramfenikol palmitat, etkisizdirler, ince bağırsakta hidroliz olduktan sonra aktif hale dönüşürler. Gıda sanayinde yağların bozulmasını engellemek için kullanılan askorbil palmitat askorbik asitin antioksidan özelliği ile palmitatın yağda çözünürlüğünü birleştirir

Hücre zarında bulunan bazı proteinlerin sistein gruplarında palmitat bağlıdır, bu sayede protein zara takılı kalır.

Palmitik asit türevleri II. Dünya Savaşı sırasında napalm üretiminde kullanılmışlardır.

Palmitik asitin indirgenmesi sonucunda palmitil alkol oluşur.

Kaynakça