NFPA 704
| NFPA 704 |
|---|
|
3
2
0
|
NFPA 704 (National Fire Protection Association #704); Amerika Birleşik Devletleri'nin Millî Yangından Korunma Kurumu (NFPA) tarafından belirlenmiş, tehlikeli madde işaretleme standardı.
"Yangın karosu" (İng.: Fire diamond) veya "tehlike karosu" olarak adlandırılan figür; tehlikenin, gerek laborant veya kimyagerler gibi profesyonel kullanıcılar, gerekse acil durum personeli tarafından hızla ve kolayca tanımlanabilmesi amacıyla bu standart içerisinde tanımlanmaktadır. Karo ayrıca, maddenin kullanımı veya acil bir duruma müdahale sırasında atılacak ilk adımlarda kullanılması gereken koruyucu ekipman, uygulanması gereken prosedür ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi vermektedir.
Karo
[değiştir | kaynağı değiştir]
Karonun dört bölümü renklerle kodlanır. Mavi bölüm sıhhî tehlikeyi, kırmızı bölüm yangın riskini, sarı bölüm kimyasal tepkime ihtimalini (maddenin kararsızlığını) gösterir. Beyaz bölümde ise münferit riskler için özel işaretler bulunur. Bunun dışındaki tüm bölümlerde; 0 tehlike olmadığını gösterirken, 4 ise yüksek tehlikeye dikkat çekmektedir. Maddeye özel herhangi bir risk bulunmaması halindeyse beyaz bölüm boş bırakılır.
| Sağlık (Mavi) | Yanıcılık (Kırmızı) | ||
|---|---|---|---|
| 0 | Sıhhî tehlike yok. Önlem gerekmemektedir. (Örn. Su) | 0 | Yanmaz. (Örn. Karbondioksit) |
| 1 | Teması halinde hafif tahriş. (Örn. Aseton) | 1 | Isıtıldığı takdirde yanabilir.[Not 1] (Örn. Madeni yağ) |
| 2 | Yoğun veya devamlı temas hâlinde geçici inkapasitasyon (yetmezlik) veya muhtemel artık hastalıklar. (Örn. Dietil eter) | 2 | Kısmen ısıtıldığı veya göreceli olarak yüksek basınca maruz kaldığı takdirde yanabilir.[Not 2] (Örn. Mazot). |
| 3 | Kısa temas hâlinde ciddi kalıcı veya orta dereceli artık hastalıklar. (Örn. Klor) | 3 | Hemen hemen tüm basınç koşullarında yanabilecek katı ve sıvı maddeler.[Not 3] (Örn. Benzin). |
| 4 | Çok kısa temas halinde ölüm veya ağır artık hastalıklar. (Örn. Fosfin, sarin, karbonmonoksit) | 4 | Normal atmosfer basıncı ve sıcaklık altında süratle veya tamamen buharlaşabilir veya havada dağınık hâlde bulunur ve yanar.[Not 4] (Örn. Propan, hidrojen). |
| Kararsızlık/Tepkime (Sarı) | Özel (Beyaz) | ||
| 0 | Yangına maruz kalsa dahi kimyasal tepkimeye girmez. Suyla teması hâlinde tepkimeye girmez. (Örn. Helyum) | Beyaz "özel not" alanı pek çok farklı karakter veya sembol içerebilir. Aşağıdaki semboller, NFPA 704 standardında belirtilmektedir. | |
| 1 | Normal şartlarda durağan olup, yüksek sıcaklık ve basınçta tepkimeye girebilir. (Örn. Propan) | ||
| 2 | Yüksek sıcaklık ve basınçta şiddetli bir kimyasal değişime uğrar. Suyla şiddetli tepkimeye girer veya patlayıcı bir karışım oluşturur. (Örn. Beyaz fosfor, potasyum, sodyum) | OX | Madde oksidanttır. (Örn. Potasyum perklorat, amonyum nitrat, hidrojen peroksit) |
| 3 | Yüksek ısı sonucunda patlayabilir ve patlamayla çözünebilir. Suyla tepkime veya sarsılma neticesinde patlama meydana gelir. (Örn. Amonyum nitrat) | Madde su ile tepkimeye girer. (Örn. Sodyum, sülfürik asit) | |
| 4 | Normal sıcaklık ve basınç altında patlayabilir ve patlamayla çözünebilir. (Örn. Nitrogliserin, trinitrotoluen) | SA | Madde asfiksiye yol açacak bir boğucu gazdır.[Not 5] |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Hazard Communication" (PDF). Federal Register. Şubat 1994. 13 Eylül 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2012. (İngilizce)
- "NFPA 704 Hazard Identification System". University of Oregon, Chemistry Labs. 10 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2012. (İngilizce)