Phare

Phare programı, SAPARD ve ISPA ile birlikte, Avrupa Birliği'nin aday ülkelere katılım öncesi yaptığı üç finansal yardım ögesinden biridir. Bu yardım programı, birliğe katılmaya aday Batı ve Orta Avrupa ülkelerinde komünist rejimlerin yıkılmasının ardından, bu ülkelerin ekonomilerini yeniden yapılandırma çabalarını desteklemek amacıyla oluşturulmuştur.

İlk olarak 1989 yılında Polonya ve Macaristan: Ekonomilerini Yapılandırmak için Yardım (İngilizce: Poland and Hungary: Assistance for Restructuring their Economies - PHARE) adıyla başlatılan yardım programı daha sonraki dönemlere genişletilmiş ve toplamda on ülkeyi kapsar hâle getirilmiştir. 2004 yılında birliğe yeni üyeler kabul edilene dek Bulgaristan, Çekya, Estonya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Polonya, Romanya, Slovakya ve Slovenya; bu ülkelerden sekizinin bu tarihte birliğe katılmasının ardından ise yalnızca Bulgaristan ve Romanya bu yardımı almışlardır.

2000 yılına dek Batı Balkan ülkelerinden Arnavutluk, Makedonya ve Bosna-Hersek de bu yardım planından yararlanmış ancak 2001 yılında Batı Balkanlarda Yeniden Yapılanma, Kalkınma ve İstikrara Yönelik Topluluk Yardımı (İngilizce Community Assistance for Reconstruction, Development and Stability in the Balkans - CARDS) programının eyleme girmesinin ardından bu ülkelere yapılan yardım için ayrı bir ödenek ayrılmıştır.

Phare programının 2000-2006 dönemindeki toplam bütçesi 10 milyar avro olarak belirlenmiş ve her yıl söz konusu ülkelere toplamda 1 milyar 577 milyon avro hibe yardımı yapılması öngörülmüştür. Ödenekler, komünist rejimin uygulandığı bü ülkelerde şirket özelleştirmelerinin desteklenmesi, Trans-Avrupa Ağları'nın geliştirilmesi ve demokrasinin yerleştirilmesi gibi konularda kullanılmıştır. Romanya ve Bulgaristan'ın 2007'de birliğe katılmalarının ardından, Phare programı da sona ermiştir. 2007 yılından sonra Avrupa Birliği'nin finansal yardım programları Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) (İngilizce: Instrument for Pre-accession Assistance ) olarak tek çatı altında birleştirilmiştir.