Pirit
 Pirinç rengi, kübik pirit kristallerinin iç içe geçmiş yapısı, bazı yüzeylerde karakteristik çizgiler görülmektedir. Huanzala madeninden, Ancash, Peru. Örnek boyutu: 7,0 × 5,0 × 2,5 cm | |
| Genel | |
|---|---|
| Kategori | Sülfür minerali |
| Formül (tekrarlayan birim) | FeS2 |
| IMA sembolü | Py[1] |
| Strunz sınıflandırması | 2.EB.05a |
| Dana sınıflandırması | 2.12.1.1 |
| Kristal sistemi | Kübik |
| Kristal sınıfı | Diploidal (m3) H-M sembolü: (2/m 3) |
| Kristal ikizlenme | Pa3 |
| Kristal yapı | a = 5,417 Å, Z = 4 |
| Kimyasal Özellikler | |
| Molekül kütlesi | 119,98 g/mol |
| Renk | Soluk pirinç sarısı yansıtıcı; kararmaya ve yanardönerliğe meyilli |
| Kristal biçimi | Kübik, yüzleri çizgili olabilir, ancak sıklıkla oktahedral ve piritik olabilir. Genellikle iç içe geçmiş, masif, ışınsal, granüler, küresel ve sarkıt şeklinde olabilir. |
| İkizlenme | Penetrasyon ve dokanak ikizlenmesi |
| Dilinim | {001}'de belirsiz; {011} ve {111}2de ayrılmalar |
| Kırık | Çok düzensiz, bazen konkoidal |
| Özgül dayanım | Kırılgan |
| Mohs sertliği | 6–6,5 |
| Luster | Metalik, ışıltılı |
| Çizgi rengi | Yeşilimsi siyah ila kahverengimsi siyah |
| Saydamlık | Opak |
| Bağıl yoğunluk | 4,95–5,10 |
| Yoğunluk | 4,8–5 g/cm3 |
| Kaynaşabilirlik | 2,5–3 manyetik globüle |
| Çözünürlük | Suda çözünmez |
| Diğer | Diyamanyetik ila paramanyetik 0,72 ila 3,26 eV bant aralığına sahip bir yarı iletken. |
| Kaynakça | [2][3][4][5][6] |
Pirit, formülü FeS2 (Demir(II) disülfür) olan, kübik sistemde billurlaşan demir sülfür.
Özgül ağırlığı 5-5,02 arasında, mohs sertlik ölçeği 6-6,5 arasında değişen piritin, billurları metal parlaklığındadır. Elektriği iletir ve ısıtıldığında zayıf bir elektrik akımı üretir. Kavrulma sonunda kükürt dioksit verdiğinden, sülfürik asit üretiminde kullanılır. Tortul kayaçlarda ve başkalaşma kayaçlarında bulunur. En yaygın ve en bol sülfür mineralidir. Sahip olduğu altın renginden dolayı, çoğu zaman altınla karıştırıldığından, "aptal altını" (fool's gold) diye de anılır.
Pirit örnekleri
-
-
Pirit -
Pirit -
Fransa'dan bir amonitte yedek mineral olarak -
Sweet Home Madeni'nden pirit, küçük tetrahedrit ile iç içe geçmiş altın çizgili küplerle, şeffaf kuvars iğnelerden oluşan bir yatakta -
Piritin yayılan formu -
Paraspirifer bownockeri, pirit içinde. Aynı örneğin farklı görünümleri. -
Bir tarafta pirit ile diğer tarafta metalik galena arasına tünemiş pembe florit -
Pirit küboktahedral kristallerinin (sarı) ve pirotitin (pembemsi sarı) iç içe geçmesinin SEM görüntüsü
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Warr, L.N. (2021). "IMA–CNMNC approved mineral symbols". Mineralogical Magazine. 85 (3): 291-320. Bibcode:2021MinM...85..291W. doi:10.1180/mgm.2021.43
.
- ^ Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis (1985). Manual of Mineralogy
(20th bas.). New York, NY: John Wiley and Sons. ss. 285-286. ISBN 978-0-471-80580-9.
- ^ "Pyrite". Webmineral.com. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2011.
- ^ "Pyrite". Mindat.org. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2011.
- ^ Anthony, John W.; Bideaux, Richard A.; Bladh, Kenneth W.; Nichols, Monte C., (Ed.) (1990). "Pyrite" (PDF). Handbook of Mineralogy. I (Elements, Sulfides, Sulfosalts). Chantilly, Virginia, US: Mineralogical Society of America. ISBN 978-0962209734.
- ^ "Pyrite". Minerals Education Coalition. Erişim tarihi: 8 Ekim 2025.
Wikimedia Commons'ta Pirit ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
 | Mineral ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Ateş ya da alev ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
