Sakız ağacı
 | Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için Yaşam Ağacı konusunda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. (nisan 2022) |
| Pistacia lentiscus | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Pistacia lentiscus | |||||||||||||||
Sakız ağacı (Pistacia lentiscus), sakız ağacıgiller familyasından bir ağaç türü. Akdeniz bölgesinin doğal bitkisidir. Türkiye'de Batı ve Güney Anadolu'da, Kanarya Adaları ve Sakız Adası'nda yetişir.
Morfolojik özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Nisan-Mayıs ayları arasında, yeşilimsi renkte çiçekler açar. 1–3 m yüksekliğinde, sık dallı, çalı görünüşündedir ve kışın yapraklarını dökmez. Gövdeleri dik ve silindir biçiminde olup, sağlamdır. Kabukları esmer renkli ve reçine kanalları ihtiva eder. Meyveleri ufak, yuvarlak ve kırmızımsı siyah renklidir.
Kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bitkinin dal ve gövdesinin yaralı yerlerinden akan reçinenin pıhtılaşmasıyla "mastik" adı verilen sakız elde edilir. Toplanan bu usare 2-4 haftada katılaşır. İlk başlarda donuk yeşil renkte olan reçine, daha sonraları soluk sarı renkli, kolaylıkla kırılabilen parça ve damlalar haline gelir. Özel bir kokusu ve tadı vardır. Eter ve etanolde çözünür. Sakız içinde uçucu yağ, mastisik asit, mastisin ve acı maddeler bulunmaktadır. Eskiden balgam söktürücü olarak kullanılmıştır. Diş etlerini kuvvetlendirmek ve ağız kokusunu gidermek için kullanılır. Sanayide yapıştırıcı, cila olarak ve parfümeride kullanılır. Tatlılara, özellikle muhallebi, sütlaç gibi sütlü tatlılara katılır. Sakız, yiyeceklere güzel bir tat ve koku verir. Güveç ekmek hamuruna çeşni katmak için de kullanılır. Ayrıca Bulgaristan'da mastika adıyla bilinen rakı sakızdan yapılmaktadır. Türkiye'de Sakız ağaçları ile ayrıntılı bilgiyi Çeşme Tarım İlçe Müdürlüğü'nden edinmek mümkündür.
Sağlık etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Sakızın çiğnenmesi Helicobacter pylori'e karşı etkili olduğu ve bu bakterinin neden olduğu ülser, yani mide kanamasına ve mide kanseri tehlikesine karşı faydalı olduğu, Huwez F.U., Thirlwell D., Mastic Gum kills Helicobacter pylori, New-England Journal of Medicine, 339:1946, Dec. 24, 1998, dergisinde ileri sürülmüştür.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Takahashi K, Fukazawa M, Motohira H, Ochiai K, Nishikawa H, Miyata T (April 2003). "A pilot study on antiplaque effects of mastic chewing gum in the oral cavity". J. Periodontol. 74 (4): 501-5. doi:10.1902/jop.2003.74.4.501. PMID 12747455.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Rehber Ansiklopedisi
Wikimedia Commons'ta Sakız ağacı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Sakız ağacı ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
- Yaşam Ağacı konusunda uzman ilgisi gerektiren maddeler
- Pistacia
- Akdeniz florası
- Batı Asya'daki çevre
- Avrupa ağaçları
- Fas florası
- İspanya florası
- Kuzey Afrika florası
- Lübnan florası
- Orta Doğu florası
- Yunanistan florası
- Yunan mutfağı
- Baharat bitkileri
- Sakız Adası
- Avrupa'daki bahçe bitkileri
- Afrika'daki bahçe bitkileri
- Asya'daki bahçe bitkileri
- Peyzaj ağaçları
- Dioik bitkiler
- 1753'te tanımlanan bitkiler
- Carl Linnaeus tarafından adlandırılmış taksonlar