Pontus kralları listesi
Pontus Krallığı Klasik Yunan dönemini takip eden Helenistik dönemde Anadolu'da kurulan hükümdarlıklarından biridir. Bu krallık Anadolu'nun birçok yörelerini zaman zaman elinde bulundurmakla beraber en önemli merkezi Doğu Karadeniz bölgesinde idi.
Krallık
[değiştir | kaynağı değiştir]Babası (günümüzde Bursa olan o zaman klasik çağlarda "Prusias ad Mare" adını bile almamış olan) Kios'da bir asıl aileye mensup Mitradat'ın oğlu olan MÖ 302'de I. Mithridatis adlı verilen bir kişinin işgal ettiği Paflagonya kıyılarında kurulmuş ve I. Mithridatis MÖ 281'de kral (basileus) unvanı almıştır.
İlk dönemde bu krallık Selevkoslar tarafından rakip olarak görülmüş; bazen diplomasi ve bazen savaş yolu ile bu rekabet bu krallığın en önemli politika uğraşı olmuştur. Selevkosların çöküşünden sonra Anadolu'da önemli siyasi güçlerden biri olmuştur.
Roma Cumhuriyeti'nin Anadolu'ya girişi ile Pontus önce Roma Cumhuriyeti ile iyi ilişkiler kurmuş ve Pön savaşları ve Romalıların Bergama'ya karşı mücadelesinde V. Mithridatis Roma'ya destek sağlamıştır. Fakat oğlu VI. Mithridatis döneminde Pontus ile Roma arasında Mithridatis Savaşları adı verilen savaşlara girişmişler ve VI. Mithridatis geç Roma Cumhuriyet'in en önemli generalleri olan Lucius Cornelius Sulla, Lucius Licinius Lucullus ve Gnaeus Pompeius Magnus'a karşı koyup birçok başarı edinip Roma'nın Anadolu'da ilerlemesine en büyük engel olmuştur. I. Farnakis'de Sezar ile mücadele etmiş ve Sezar'ın onu yenmesi haberi "Vene, Vidi, Vici (Geldim, Gördüm, Fethettim)" dünya tarihinin ünlü sözleri olarak günümüzde de hatırlanmaktadır. MÖ.47'de bu yenilgiden sonra Pontus Roam idaresi altına girmiştir.
Bundan sonra Pontus Krallığı MÖ 39-MS 69'dan sonra tekrar eski hanedan altında Roma'ya bağlı ikincil krallık olarak devam etmiştir. Bu dönemde bağımlı Pontus Kralları civardaki diğer bağımlı krallıkların hükümdarlığını da yapmışlardır. MS 62'de Roma İmparatoru Nero en son bağımlı Pontus kralı olan III. Polemon'un Pontus Krallığı'ndan feragat etmesini sağlamış ve Pontus Krallığı ortadan kalkmıştır.
Pontus Kralları (MÖ 302 - MS 64)
[değiştir | kaynağı değiştir]| Kral olma tarihi | Krallığın sonu | Adı | Unvan kaynağı | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| MÖ 302 | MÖ 266 | I. Mithridatis | Kioslu Mithridatis'ın oğlu | MÖ 281'de kral unvanı aldı. |
| MÖ 266 | MÖ 250 | Ariobarzanis | I. Mithridatis'in oğlu | |
| MÖ 250 | MÖ 220 | II. Mithridatis | Ariobarzanes'in oğlu | |
| MÖ 220 | MÖ 195 | III. Mithridatis | II. Mithridatis'ın oğlu | |
| MÖ 195 | MÖ 170 | I. Farnakis | III. Mithridatis'ın oğlu | |
| MÖ 170 | MÖ 150 | IV. Mithridatis | III. Mithridatis'ın oğlu | |
| MÖ 150 | MÖ 121 | V. Mithridatis | I. Farnekes'in oğlu | |
| MÖ 121 | MÖ 63 | VI. Mithridatis | V. Mithridatis'in oğlu | |
| MÖ 63 | MÖ 47 | II. Farnakis | V. Mithridatis'in oğlu | Aynı zamanda Bosporos kralı |
| MÖ 47 | MÖ 39 | Roma İmparatorluğu'na ilhak | ||
| MÖ 39 | MÖ 37 | Dareios | II. Farnekes'in oğlu | Roma'ya bağlı kral |
| MÖ 37 | MÖ 37 | Arsaces | II. Farnekes'in oğlu | Roma'ya bağlı kral |
| MÖ 37 | MÖ 8 | I. Polemon | Laodikeiali Zenon'un oğlu | Roma'ya bağlı Kilikya, Pontus, Colchis ve Bosporos Kralı |
| MÖ 8 | MS 38 | Pythodoris | I. Polemon'un karısı | Pontus, Bosforos, Kilikia ve Kapadokya krallıkları Roma'ya bağlı kraliçesi |
| MS 38 | MS 64 | II. Polemon | Pythodoris ile I. Polemon'un oğlu | Roma'ya bağlı Pontus, Colchis ve Kilikya kralı |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Toumanoff, Cyril, (1976) Manuel de généalogie et de chronologie pour le Caucase chrétien (Arménie, Géorgie, Albanie), Roma:Edizioni Aquila, say. 407-409. (Fransızca)