Protosebastos
Protosebastos (Yunanca: πρωτοσέβαστος, prōtosébastos, "birinci sebastos") ünvanı, İmparator I. Aleksios Komnenos tarafından oluşturulan yüksek kademeli bir Bizans saray unvanıdır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Her ne kadar bu unvan ilk kez 1049 yılına ait bir belgede, Venedik doçesi Domenico Contarini tarafından kendisine atıfta bulunurken patrikios unvanıyla birlikte kullanılmış olsa da, yaygın olarak İmparator I. Aleksios Komnenos (h. 1081-1118) tarafından oluşturulduğu kabul edilir.[1] Bu ünvan ilk olarak kardeşi Adrianos'a verilmiştir,[1] ve kısa bir süre sonra kayınbiraderi Mihail Taronites, daha yüksek bir unvan olan panhypersebastos'a yükseltilmiştir.[2] Aynı dönemde Napoli Dükü VI. Sergius ve oğlu VI. John'a da bu unvan verilmiştir.[3]
Daha sonra, 12. yüzyılda, Bizans imparatorunun yakın akrabalarına, örneğin bir sebastokratōr'un en büyük oğluna verilmiştir.[4] Palaiologos döneminde ise Tarchaneiotes, Raoul gibi önde gelen aristokrat ailelere bahşedilmiştir.[1]
14. yüzyılın ortalarından kısa bir süre sonra yazılan Pseudo-Kodinos'un "Görevler Kitabı", prōtosebastos'u imparatorun ardından genel hiyerarşide on üçüncü sıraya, megas logothetēs ile pinkernēs arasına yerleştirir.[5] Prōtosebastos'un tören kıyafeti, altın-yeşil renkli, ipek işlemeli bir skiadion şapka veya kırmızımsı kayısı renginde, altın tel işlemeli, önünde ayakta duran ve arkasında tahtta oturan imparatorun resmedildiği cam bir tasvir bulunan kubbeli bir skaranikon içeriyordu. Ayrıca zengin bir ipek kabbadion tuniği giyilirdi.[6]
Ünvana sahip kişiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Adrianos Komnenos, I. Aleksios Komnenos'un kardeşi
- Alexios Branas, general
- Aleksios Komnenos, I. Manuel Komnenos'un yeğeni, 1180-82'de fiili naip
- Konstantin Bodin, 1081-1101'de Duklja'nın hükümdarı
- George Mouzalon, II. Theodore Laskaris'in arkadaşı ve vekili
- Hrelja, Sırp İmparatorluğu'nun ileri geleni
- Teodor I Muzaka, Muzaka ve Protosebastos Prensliği'nin hükümdarı
- İoannis Komnenos, I. Aleksios Komnenos'un yeğeni ve Dyrrhachium valisi
- Michael Panaretos, Trabzon İmparatorluğu'nun resmi tarihçisi
- Philaretos Brachamios, general
- Theodore Branas, general, Alexios Branas'ın oğlu ve iki kez imparatoriçe olan Agnes'in kocası
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c ODB, "Protosebastos" (A. Kazhdan), pp. 1747–1748.
- ^ Magdalino 2002.
- ^ von Falkenhausen 2007, s. 107.
- ^ Stiernon 1965, s. 224.
- ^ Verpeaux 1966, s. 137.
- ^ Verpeaux 1966, s. 155.
Konuyla ilgili yayımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Magdalino, Paul (2002) [1993]. The Empire of Manuel I Komnenos, 1143–1180. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-52653-1.
- Stiernon, Lucien (1965). "Notes de titulature et de prosopographie byzantines: Sébaste et gambros". Revue des études byzantines. 23: 222-243. doi:10.3406/rebyz.1965.1349.
- Verpeaux, Jean, (Ed.) (1966). Pseudo-Kodinos, Traité des Offices (Fransızca). Centre National de la Recherche Scientifique.
- von Falkenhausen, Vera (2007). "The South Italian Sources". Proceedings of the British Academy. 132.