Logothetis tu geniku
Logothetis tu geniku (Yunanca: Grekçe: λογοθέτης τοῦ γενικοῦ) sıklıkla genikos logothetis ya da kısaca ho genikos (Greek: Grekçe: ὁ γενικός) (Yunanca: Grekçe: ὁ γενικός), makliyeden sorumlu bakandır, orta dönem Bizans İmparatorluğu'nda genikon logothesion.[1]
Tarihçesi ve fonksiyonları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Genikon genel vergi ve gelirlerden sorumluydu, ayrıca mali vakalarda mahkeme olarak hizmet ederdi.[1] Praetorian prefecture'nun "genel şubesi"'nden türemesine rağmen daha erken dönem sacrae largitiones makamının görevlerini çok geniş şekilde kapsar.[2] İlk defa Logothetis tu geniku keşiş Theodotos ile 692 yılında rastlanır fakat makamın kurulması 626 yılına dayanır.[3]>[1] Genikon bürosu ve onun Logothetis makamı orta dönem Bizans'ın (7.–12.yüzyıllar) tamamında önemli bakanlıklardan biri olarak kalmıştır. Komninos Hanedanı boyunca önemi azalmıştır fakat Angelos Hanedanı döneminde önemini geri kazanmıştır. 1204 yılında Konstantinopolis'in düşmesi ve Bizans İmparatorluğu'nun dağılması sonrası ardılı olan İznik devletinde, 1261 yılında Paleologos Hanedanı döneminde tekrar kurulmasından sonra tamamen onursal bir unvan olmuştur.[1]
14. yüzyılın ortalarında pseudo-Kodinos'un Makamlar Kitabı'nda, megas logariastēs makamı saray hiyerarşisinde, parakoimōmenos ile prōtovestiaritēs arasında 20. sırada yer almaktadır.[4] Bu süre zarfında kendine özgü saray elbisesi ve işareti, beyaz ipekten kenrlı skiadion ismi verilen şapka, ipekten uzun kaftan benzeri beyazı, ipek uzun kaftan benzeri kabbadion ve tören ile festivaller için altın tel nakışı ile süslenmiş, ön ve arkasında imparatorun resmi olan beyaz ve altın ipekten kubbeli skaranikon giyerlerdi. Diğer yetkililerden farklı olarak, hiçbir ofis personeli (dikanikion) kullanmamıştır.[5] Paleologos döneminde bu makama atananlar arasında Georgios Akropolitis ve Thedoros Metokhites gibi önemli entelektüeller ve devlet adamları vardır. En son kaydedilen Logothetis tu geniku, 1380'de İoannis Androuses isimli birisidir.[1] Bununla birlikte, o zamana kadar, özgün işlevleri uzun zaman önce unutulmuştu; pseudo-Kodinos, "Genel Logothetis'in işlevi bilinmemektedir" şeklinde kayıt düşmüştür.[6]
Alt görevliler
[değiştir | kaynağı değiştir]Logothetis tu geniku'ya bağlı memurlar:
- chartoularioi megaloi tou sekretou (Grekçe: χαρτουλάριοι μεγάλοι τοῦ σεκρέτου, "büyük sicil departmanı"), çeşitli departmanların başı.[7]
- chartoularioi tōn arklōn (Grekçe: χαρτουλάριοι τῶν ἀρκλῶν, Grekçe: ἀρκλα "[para] kutusu" anlamına gelir, "hazine") ya da exō chartoularioi (Grekçe: ἔξω χαρτουλάριοι gibi, "taşra sivil memurları"). Adlarından da anlaşılacağı gibi, onlar eyaletlerde görevli kıdemli hazine yetkilileriydi. ("taşra", Konstantinopolis dışı).[7][8]
- Thema'nın epoptai (Grekçe: ἐπόπται τῶν θεμάτων), eyaletlerde vergilendirmeyi kontrol etmekle görevli memurlar.[7]
- komētes hydatōn (Grekçe: κόμητες ὑδάτων, "su kontları"), eyaletlerde muhtemelen su kemerleri ve su temininden sorumlu yetkililer.[7][9]
- chartoularios tou oikistikou (Grekçe: χαρτουλάριος τοῦ οἰκιστικοῦ) basitçe, kesin işlevleri bilinmeyen ho oikistikos. 11. yüzyılda vergi muafiyetlerinden sorumlu olduğu ve bazı thema için çeşitli hukuki görevleri olduğu; ofis imparatorluk alan adlarıyla (oikoi) ilişkilendirilmiş olabilir. 11. yüzyılda ofis bağımsız bir büro haline geldi, ancak bundan sonra yok oldu.[10][11]
- kommerkiarioi (Grekçe: κομμερκιάριοι), gümrük memurlarıdırlar. 6. yüzyılın başlarından beri kaydedilmiştir, muhtemelen Notitia Dignitatum dokümanında bahsedilen come commerciorum memurlarının halefleridir. Başlangıçta sınırda konuşlandırıldılar, 7. yüzyıldan sonra limanlara yerleştirildiler veya tüm thema veya adalardan sorumluydular.[10][12]
- epi tēs kouratōrias [basilikoi oikoi] (Grekçe: ἐπί τῆς κουρατωρίας [τῶν βασιλικῶν οἴκων], "[imparatorluk alanlarının] Küratörlüğünden sorumlu"), imparatorluk mülklerini denetleyen memurlardırlar.[13]
- komēs tēs lamias (Grekçe: κόμης τῆς λαμίας), muhtemelen madenlerden ve altın külçelerden (cf. Latince: lamina/lamna, "altın, değerli metaller") sorumlu memurdur. Bu nedenle, genellikle eski comes metallorum per Illyricum halefi oldukları varsayılır. 11. yüzyıla kadar olan mühürbilim kanıtlardan, bu ofis bazen epi tōn oikeiakōn ("oikeiakoi sorumlusu", bir üst düzey saray mensubu sınıfı) ve genikon chartoularioi chartoularioi megaloi birinin pozisyonlarıyla birleştirilmiştir.[14][15]
- dioikētai (Grekçe: διοικηταὶ), vergi tahsilatını denetleyen memurlar, bir dizi praktorun ("ajanlar") yardım eder.[14]
- kom[v]entianos (κομ[β]εντιανός), fonksiyonu bilinmeyen memur.[16]
- Bir prōtokankellarios altında bir grup kankellarioi (καγκελλάριοι, Latince: cancellarius kelimesinden türemiştir) Başlangıçta praetoria idarelerinin üst düzey yetkilileriydiler, orta Bizans döneminde çeşitli bakanlıklarda orta düzey sekreterdiler.[17][18]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ a b c d e ODB, "Genikon" (A. Kazhdan), pp. 829–830.
- ^ Fouracre 2005, Andrew Louth, "The Byzantine Empire in the Seventh Century", p. 305
- ^ Bury 1911, ss. 86-87.
- ^ & Verpeaux 1966, s. 137.
- ^ & Verpeaux 1966, ss. 156-157.
- ^ & Verpeaux 1966, s. 176.
- ^ a b c d & Bury 1911, s. 87.
- ^ ODB, "Arkla" (A. Kazhdan), p. 174.
- ^ ODB, "Komes hydaton" (A. Kazhdan), p. 1139.
- ^ a b & Bury 1911, s. 88.
- ^ ODB, "Oikistikos" (A. Kazhdan), p. 1516.
- ^ ODB, "Kommerkiarios" (A. Kazhdan, N. Oikonomides), p. 1141.
- ^ Bury 1911, ss. 88-89.
- ^ a b & Bury 1911, s. 89.
- ^ ODB, "Komes tes lamias" (A. Kazhdan), p. 1139.
- ^ Bury 1911, ss. 89-90.
- ^ & Bury 1911, s. 90.
- ^ ODB, "Kankellarios" (A. Kazhdan), p. 1101.
- Genel
- Bury, J. B. (1911). The Imperial Administrative System of the Ninth Century – With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos [Dokuzuncu Yüzyılın İmparatorluk İdari Sistemi - Filotheos'un Kletorologion'unun Gözden Geçirilmiş Metni ile] (İngilizce). Londra: Oxford University Press. OCLC 1046639111 – Archive.org vasıtasıyla.
- Fouracre, Paul, (Ed.) (2005). The New Cambridge Medieval History: c.500–c.700. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-36291-7. 26 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019.
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Verpeaux, Jean, (Ed.) (1966). Pseudo-Kodinos, Traité des Offices. Paris: Centre National de la Recherche Scientifique.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Guilland, Rodolphe (1971). "Les Logothètes: Etudes sur l'histoire administrative de l'Empire byzantin". Revue des études byzantines (Fransızca). 29 (29). ss. 5-115. doi:10.3406/rebyz.1971.1441. 1 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi30 Nisan 2019.
