Renormalizasyon (fizik) - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Klasik fizikteki öz-etkileşimler
  • 2 Kuantum elektrodinamiğinde sapmalar
  • 3 Ayrıca bakınız

Renormalizasyon (fizik)

  • العربية
  • Català
  • Deutsch
  • English
  • Esperanto
  • Español
  • فارسی
  • Français
  • Gaeilge
  • עברית
  • İtaliano
  • 日本語
  • 한국어
  • Монгол
  • Nederlands
  • ਪੰਜਾਬੀ
  • Polski
  • Português
  • Русский
  • Slovenščina
  • Svenska
  • Українська
  • 中文
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Wikimedia Commons
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kuantum elektrodinamiğinde renormalizasyon: Elektronun yükünü belirleyen foton–elektron arasındaki basit bir etkileşim. Renormalize edilmiş bir noktada, diğerine göre daha karmaşık etkileşimlerle ortaya çıkar.
Fizik
Kütle–enerji eşdeğerliği
Fizik tarihi
  Dalları
  • Klasik mekanik
  • Elektromanyetizma
  • Kuantum mekaniği
  • Görelilik
  • İstatistiksel mekanik
  • Termodinamik
  Araştırma alanları
  • Uygulamalı fizik
  • Astrofizik
  • Atomik, moleküler ve optik fizik
  • Biyofizik
  • Yoğun madde fiziği
  • Jeofizik
  • Nükleer fizik
  • Optik
  • Parçacık fiziği
  Geçmiş deneyler
  • 2-derece-alanlı Galaksi Kızılakayışı Araştırması
  • 2-Micron All-Sky Survey (2MASS)
  • Bell testi
  • BOOMERanG
  • Cavendish deneyi
  • Kozmik Arka Plan Gezgini (COBE)
  • Cowan-Reines nötrino deneyi
  • Davisson–Germer
  • Çift-yarık
  • Foucault sarkacı
  • Franck–Hertz
  • Yerçekimi Sondası A
  • Yerçekimi Sondası B
  • Geiger–Marsden
  • Homestake deneyi
  • Michelson–Morley
  • Yağ damlası deneyi
  • Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması
  • Stern–Gerlach
  • Wilkinson Microwave Anisotropy Probe
  Mevcut deneyler
  • Hadron Elektron Halka Tesisi (HERA)
  • James Webb Uzay Teleskopu
  • Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC)
  • Göreli Ağır İyon Çarpıştırıcısı
  Bilim insanları
  • Bohr
  • Dirac
  • Einstein
  • Feynman
  • Galileo
  • Hawking
  • Heisenberg
  • Maxwell
  • Newton
  • Pauli
  • Rutherford
  • Schrödinger
  • Wigner
  • g
  • t
  • d

Kuantum alan teorisinde, renormalizasyon veya yeniden normalleştirme, pertürbatif genişlemede hesaplanan miktarda ortaya çıkan sonsuzlukların bir dizi teknik kullanılarak giderilmesi süreci.

Kuantum alan teorisinde, fotonlardan, pozitronlardan ve diğer ufak parçacıklardan oluşan bir sanal parçacık bulutu, başlangıçtaki elektronu çevreler ve onunla etkileşir. Çevredeki parçacıkların birbiriyle etkileşimlerinin muhasebeleştirilmesi, elektron sisteminin başlangıçta tahmin edilenden daha farklı bir kütleye ve yüke sahipmiş gibi davrandığını gösterir. Bu örnekte renormalizasyon bir elektronun başlangıçta öngörülen kütlesini ve yükünü matematiksel ve deneysel olarak gözlemlenen kütle ve yük ile değiştirir. Matematiksel deneyler, pozitronların ve protonlar gibi büyük parçacıkların çok daha güçlü etkileşimlerin ve daha yoğun sanal parçacık bulutlarının varlığında bile, elektronla aynı gözlenen yükü gösterdiğini ispatlamaktadır.

Uzay-zamanı bir süreklilik olarak tanımlarken, bazı istatistiksel ve kuantum mekaniksel yapılar iyi tanımlanmamıştır. Bunları tanımlamak veya açık hale getirmek için bir süreklilik sınırı, çeşitli ölçeklerdeki kafeslerin "yapı iskelesini" dikkatlice kaldırmalıdır. Renormalizasyon prosedürleri, belirli fiziksel miktarların—bir elektronun kütlesi ve yükü gibi—gözlemlenen ve test edilenbilen değerlere eşit olması gereksinimine dayanır. Yani, fiziksel niceliğin deneysel değeri uygulanabilirlik sağlar, ancak deneysel doğası nedeniyle gözlemlenen ölçüm, kuantum alan teorisinin teorik tabanlardan daha derin türevler gerektiren alanlarını temsil eder.

Renormalizasyon ilk önce pertürbasyon teorisinde sonsuz integralleri anlamak için kuantum elektrodinamiğinde (KED'de) geliştirilmiştir. Başlangıçta bazı yaratıcıları tarafından bile şüpheli geçici bir prosedür olarak görülen renormalizasyon, sonunda fizik ve matematiğin çeşitli alanlarında önemli ve kendi kendine tutarlı bir ölçek fiziği mekanizması olarak benimsenmiştir.

Klasik fizikteki öz-etkileşimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Klasik fizik

Sonsuzluk problemi ilk olarak 20. yüzyılın başlarında, temel parçacıkların klasik elektrodinamiği üzerine yapılan çalışmalar sonucunda ortaya çıktı. Yüklü bir parçacığın kütlesi, elektrostatik alanındaki (elektromanyetik kütle) kütle enerjisini içermelidir. Parçacık yarıçapının re yüklü bir küresel kabuğu olduğu varsayılırsa; alandaki kütle–enerji:

m em = ∫ 1 2 E 2 d V = ∫ r e ∞ 1 2 ( q 4 π r 2 ) 2 4 π r 2 d r = q 2 8 π r e , {\displaystyle m_{\text{em}}=\int {\frac {1}{2}}E^{2}\,dV=\int _{r_{e}}^{\infty }{\frac {1}{2}}\left({\frac {q}{4\pi r^{2}}}\right)^{2}4\pi r^{2}\,dr={\frac {q^{2}}{8\pi r_{e}}},} {\displaystyle m_{\text{em}}=\int {\frac {1}{2}}E^{2}\,dV=\int _{r_{e}}^{\infty }{\frac {1}{2}}\left({\frac {q}{4\pi r^{2}}}\right)^{2}4\pi r^{2}\,dr={\frac {q^{2}}{8\pi r_{e}}},}

re → 0 olarak sonsuz hale gelir. Bu, noktasal parçacığın sonsuz eylemsizliğe sahip olacağı anlamına gelir ve bu da onu hızlandırılamaz hale getirir. Burada m em {\displaystyle m_{\text{em}}} {\displaystyle m_{\text{em}}}'nin elektron kütlesine eşit olmasını sağlayan re'nin değerine klasik elektron yarıçapı denir.

r e = e 2 4 π ε 0 m e c 2 = α ℏ m e c ≈ 2.8 × 10 − 15   m , {\displaystyle r_{e}={\frac {e^{2}}{4\pi \varepsilon _{0}m_{e}c^{2}}}=\alpha {\frac {\hbar }{m_{e}c}}\approx 2.8\times 10^{-15}~{\text{m}},} {\displaystyle r_{e}={\frac {e^{2}}{4\pi \varepsilon _{0}m_{e}c^{2}}}=\alpha {\frac {\hbar }{m_{e}c}}\approx 2.8\times 10^{-15}~{\text{m}},}

burada α ≈ 1 / 137 {\displaystyle \alpha \approx 1/137} {\displaystyle \alpha \approx 1/137} ince yapı sabiti ve ℏ / ( m e c ) {\displaystyle \hbar /(m_{e}c)} {\displaystyle \hbar /(m_{e}c)} ise elektronun Compton dalga boyudur.

Kuantum elektrodinamiğinde sapmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]
(a) Vakum polarizasyonu, yani yük taraması. Bu döngü logaritmik bir ultraviyole ıraksamaya sahiptir.
(b) QED'deki öz-enerji diyagramı
(c) “Penguen” diyagramı örneği

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Kuantum alan teorisinin tarihi
  • Zeno'nun paradoksları
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Renormalizasyon_(fizik)&oldid=36209377" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Matematiksel fizik
  • Kuantum alan teorisi
  • Parçacık fiziği
  • Sayfa en son 16.11, 17 Ekim 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Renormalizasyon (fizik)
Konu ekle