Ryō
| ryō | |
|---|---|
 Keichō-dönemi 1 ryo'ya eşit değerde olan bir koban | |
| Genel bilgi |
Ryō (両), geleneksel ölçü sistemi olan shakkanhō sisteminde Meiji öncesi Japonya'da altın para birimiydi. Bu birimin yerine sonradan başka bir para sistemi olan yen geçti
Kökenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ryō (両), bir ölçü birimi olan Çin tael'ine (liang) dayanmaktadır.
Kamakura–Muromachi dönemi boyunca ryō daha çok ağırlık-ölçüsü olarak ve tüccar hesaplarında yer aldı. Sengoku Dönemi'ndeki yerel otoriteler olan daimyō’lar kendi sikkelerini basmaya başlayınca (veya özel altın/ gümüş uygulamalarına geçince) ryō hem ağırlık hem de bölgesel nominal birim olarak karışık bir hal aldı; bu özel sikkelerden en prestijli ve bilinenlerinden birisi savaş lordu Takeda Shingen tarafından basılan kōshūkin'di (甲州金, Kōshū sikkesi/altını). Bu karmaşa Tokugawa merkezileştirme politikasına zemin hazırladı.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
Tokugawa dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Tokugawa leyasu'nun düzenlemeleri ile koban/ōban, gümüş ve bakır olmak üzere bir “üçlü metal” düzeni kurulmaya çalışıldı; koban o dönemin en bilinen 1 ryō nominal altın sikkesiydi.[2] İlk kobanlar 1600 yıllarında basılmaya başlandı; 1 ryo'ya eşit değerde ve yaklaşık 18 gram (0.63 ons) ağırlığındalardı.[3]
Reform
[değiştir | kaynağı değiştir]Meiji Restorasyonu sonrası 1871 Yeni Para Yasası (Shinka Jorei) ile yen/sen/rin ondalık sistemine geçildi ve eski geleneksel ryō-bu-shu birimi resmi olarak yerini yen’e bıraktı. 1881 yılında maliye bakanı olan Masayoshi Matsukata, merkezi bir bankanın kurulması gerektiği üzerinde durdu ve 27 Haziran 1882 Japonya Bankası Yasası ile 1882 yılı 10 Ekim'de Japonya Bankası resmi olarak kuruldu.[4]:25[2][5]
Değeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Japonya Bankası tarafından yayımlanan non-destructive XRF çalışması, Edo dönemindeki farklı koban tiplerinin altın saflığı (fineness) ve ağırlıklarını nicel olarak göstermektedir. Örneğin Keichō koban’ın daha yüksek altın oranı ve daha sonraki Genroku / Hōei dönemlerinde gramaj ve saflıkta dramatik azalma bilimsel olarak raporlanmıştır; bu durum tağşiş (debasement) argümanlarını doğrudan destekler.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Smitka, Michael (2012). The Japanese Economy in the Tokugawa Era, 1600-1868 (PDF) (İngilizce). Routledge.
- ^ a b "Historical events and currencies in use: Contents - Currency Museum Bank of Japan". www.imes.boj.or.jp. Erişim tarihi: 18 Eylül 2025.
- ^ "Japanese Empire, Edo Period, Shogun Tokugawa Ienari, Kobankin". www.moneymuseum.com. Erişim tarihi: 18 Eylül 2025.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Metzlerisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Nussbaum, "Banks", Google Kitaplar'da Ryō, s. 69,.
- ^ Ueda, M., Taguchi, I., vd. (1996), NON-DESTRUCTIVE ANALYSIS OF THE FINENESS OF KOBANS IN THE YEDO PERIOD. IMES Discussion Paper 96-E-26.