Süper Ay
Süper ay, neredeyse yerberi noktasına (Ay'ın eliptik yörüngesinde Dünya'ya en yakın olduğu yer) denk gelen dolunay veya yeni aydır. Dünya'dan bakıldığında Ay'ın görünen boyutunun normalden biraz daha büyük olmasına neden olur.[1] Teknik adı perigee syzygy (Dünya-Ay-Güneş sisteminin) veya yerberi etrafındaki dolunay (veya yeni) Ay'dır. Süper Ay terimi astrolojik kökenli olduğu için kesin bir astronomik tanımı yoktur.[2]
Ay, Dünya'nın yörüngesinde dolaşırken onu Dünya'ya yaklaştıran ve uzaklaştıran eliptik bir yörünge ve oval şekle sahiptir.[3] Bu elipsteki en uzak nokta yeröte olarak adlandırılır ve Dünya'dan ortalama olarak yaklaşık 405.500 kilometre (253.000 mil) uzaklıktadır. En yakın noktası, Dünya'dan ortalama 363.300 kilometre (226.000 mil) uzaklıkta olan yerberi'dir.[3]
Yerberi'de bir dolunay göründüğünde, normal bir dolunaydan biraz daha parlak ve daha büyüktür (en sönük göründüğü ayından yaklaşık (% 17 daha büyük ve % 30 daha parlak görünür).[4] Bu görünen yeni ayın biçimi Süper ay olarak adlandırılır.[3] Bazı ay yerberileri diğerlerinden daha yakındır ve ay'ın yörüngesinin şekli zamanla değişir (Güneş ve diğer gezegenlerin yerçekimi etkisi sayesinde).[3] Aşırı yerberi ve yeröteleri veya yörüngedeki en uzak nokta, tahmin edilebilir bir düzeyde gerçekleşir.[3] Ancak süper ay'da farklı olan, aşırı bir yerberi ile aynı zamanda dolunaya sahip olmaktır.[3] Aşırı bir yerberi dolunayının açısal yarıçapı ve çapı, diğer dolunaylarda olduğundan biraz daha büyük görünecektir.[3] Süper Ay'lar yaklaşık olarak her 14 ayda bir meydana gelir ve görünümleri gözlemcinin konumuna ve atmosferik koşullara bağlı olarak değişebilir. Ay tutulması sırasında gerçekleştiğinde, diğer bir deyişle "kanlı Ay" olarak da bilinir.
Tarihçe & Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]"Süperay" terimi, astrolog Richard Nolle tarafından 1979 yılında kullanılmıştır ve o zamandan beri popüler kültürde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Süper Ay için teknik terim, Ay, Dünya ve Güneş'in hizalanmasına atıfta bulunan perigee-syzygy'dir. Bu hizalama sırasında, Dünya ve Ay üzerindeki çekim kuvvetleri en güçlü hale gelir, bu da Ay'ın tipik bir dolunaydan daha büyük olmasına sebebiyet verir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Staff (7 Eylül 2014). "Revisiting the Moon". New York Times. 17 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2014.
- ^ Plait, Phil. "Kryptonite for the supermoon". Bad Astronomy. Discover. 22 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2015.
- ^ a b c d e f g Espenak, Fred. "Full Moon at Perigee (Super Moon): 2001 to 2100". astropixels.com. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2020.
- ^ Johnson, Mariah Cox and Teresa. "Supermoon Frequently Asked Questions". Moon: NASA Science. 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.