Sadullah Koloğlu

Sadullah Koloğlu, (D. 1884, Bingazi / Libya – Ö. 28 Mayıs 1952, Bingazi / Libya) 1884 yılında Bingazi'de Karaman kökenli bir ailede doğmuş bürokrat, devlet adamı, kaymakam ve vali olarak görev yapmış, Libya'nın ilk başbakanı ve eski sağlık bakanıdır. Türkiye'de çeşitli illerde kaymakamlık ve valilik görevlerinde bulunmuştur. 1940-1941 yılları arasında Bingöl Valiliği yapmıştır. "Arap Kaymakam" lakabıyla tanınan Sadullah Koloğlu, Libya'nın kuruluş yılı olan 1949'da ülkenin yönetiminde önemli rol almıştır.

Sadullah Koloğlu'nun babası yağ ticaretiyle uğraşan Hacı Mebruk Efendi, annesi ise Girit'ten Bingazi'ye sığınan Zeynep Hanım'dır. Koloğlu, Derne'de eğitim gördükten sonra İstanbul'daki Aşiret Mektebi ve Mekteb-i Mülkiye'yi bitirmiştir. Osmanlı yönetiminde çeşitli Anadolu ilçelerinde kaymakamlık yaptıktan sonra Bingöl ve Hakkari'de valilik görevlerinde bulunmuştur.

Libya'nın bağımsızlık sürecinde, İngiliz etkisine karşı yerel halkın çıkarlarını koruyarak sağlık bakanlığı ve başbakanlık görevini üstlenmiştir. King Idris'in yönetimindeki Libya'da, İngiliz ve yerel otoriteler arasındaki çekişmelerde yerel toplumdan yana tavır almıştır. Koloğlu, Libya'nın ilk başbakanı olarak, devletin temel yapılanmasında öncülük etmiştir. Libya meclisinde senatörlük yapmış, ölümü hastalığı nedeniyle 1952 yılında dönmek üzereyken gerçekleşmiş ve cenazesi Libya'da toprağa verilmiştir.

Sadullah Koloğlu; çok iyi derecede Arapça, Farsça ve Fransızca bilen, kaymakamlık süreçlerinde tarımsal çalışmaları ve bölgesel kalkınma için farklı projeler gerçekleştiren bir bürokrattı. Oğlu, tarihçi-yazar Orhan Koloğlu, babasının hayatını "Arap Kaymakam" adlı kitapta kaleme almıştır.