Safiye Topçuoğlu
Safiye Topçuoğlu veya kod adıyla Süheyla[1] (1909, Stavropol, Rus İmparatorluğu - 21 Şubat 1976, İzmir, Türkiye) Türkiye'deki ilk emekçi kadın direnişini örgütlemesiyle bilinen Türk aktivist.[2][3]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Safiye Topçuoğlu, fırın ustası olarak çalışmak için Pazar'dan Çarlık Rusya'sına giden Laz Ali Usta'nın çocuğu olarak 1909'da dünyaya geldi. Stavropol'da yatılı okuduğu okulda komsomol ve piyoner olan Topçuoğlu, ailesiyle birlikte İzmir'e yerleşti. Abileri Osman Topçuoğlu ve İbrahim Topçuoğlu gibi sol görüşlüydü. 1924'te TKP Merkez Komitesi yedek üyeliğine seçilen Topçuoğlu,[4] 1932'de merkez komitesi asil üyeliğine seçildi ve TKP kongresinin İzmir delegesi oldu.[5] Kadınlara erkeklerden daha az ücret ödenmesinden şikayetçi olan Topçuoğlu, 1929'da İngiliz-Amerikan ortaklığı ile İzmir'de kurulan Glen Tobacco'da Sendika Kadınlar Komitesi'ni örgütledi.[6] Kadınlar komitesi, pazartesi günü sabah saat 10'da Topçuoğlu önderliğinde oturma grevine başladı. Grubun en önünde duran kadının elinde "Ücretlerimize yüzde on zam istiyoruz." yazan bir pankart vardı. Grev sonucu korkan patron temsilcilerle görüştü ve 2.5 saat sonra kadın emekçilerin talepleri kabul edildi. Ayrıca erkek çalışanların ücretlerine de zam geldi.[7] Sendikacı faaliyetleri nedeniyle tutuklanacağına anlayan Topçuoğlu yurt dışına kaçtı ve 1936'ya kadar Türkiye'ye dönmedi. Sosyalist faaliyetlerine devam eden Topçuoğlu 1946'da Gerçek gazetesini çıkardı. 19 Kasım 1975'te sol tarafından felç oldu ve 22 Şubat 1976'da İzmir'de öldü.[8] Topçuoğlu, TKP'nin muhalefet grubunun liderlerinden biriydi.
Kişisel hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Topçuoğlu Rum Okulu öğretmenlerinden Reşit Menteşoğlu ile evlenmiş, Menteşeoğlu vefat edince Komünist militan Medet Aslan'la evlenmiştir.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Topçuoğlu, İbrahim (1977). Savaş yarası: Anı. Güryay Matbaası. s. 145.
- ^ "Tarihte Bugün: 21 Şubat". kültürsanattv.com. 21 Şubat 2020. 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- ^ Ali İhsan Aksamaz (6 Haziran 2020). ""Yürekli bir Laz Kadını Bedia Hala"". sonhaber.ch. 18 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- ^ Akal, Emel (2003). Kızıl feministler: bir sözlü tarih çalışması. Türkiye Sosyal Tarih Araştırma Vakfı. s. 22. ISBN 9758683063.
- ^ İleri, Rasih Nuri (1994). Atatürk ve komünizm. Sarmal Yayınevi. s. 429. ISBN 9757380229. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- ^ Ali İhsan Aksamaz (27 Mayıs 2011). "Kafkasya; Abhazlar, Gürcüler, Lazlar..." demokrathaber.org. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- ^ "8 Mart Ve Emekçi Bir Laz Kadını". kolkhoba.org. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- ^ Rasim Yılmaz (19 Mayıs 2017). "Türkiye Lazları ve Laz kültürü". sanalbasin.com. 15 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- ^ Sayılgan, Cihangir, Aclan, Erol (2009). Türkiye'de sol hareketler. Doğu Kütüphanesi. s. 383. ISBN 9750082087.