İbrahim Topçuoğlu
İbrahim Topçuoğlu | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1905 |
| Ölüm | 28 Mart 1984 (79 yaşında) İzmir |
| Meslek | Siyasetçi yazar |
| Tanınma nedeni | Neden 2 Sosyalist Partisi 1946: TKP Kuruluşu ve Mücadelesinin Tarihi (1914 - 1960) |
İbrahim Topçuoğlu veya İbrahim Sırrı Topçuoğlu (1905, Rostov, Rus İmparatorluğu - 28 Mart 1984, İzmir), Türk sosyalist yazar ve siyasetçi.
Aslen Rize, Pazar'ın Kuzika köyü nüfusuna kayıtlı bir babanın çocuğu olarak babasının ticaret yaptığı Rostov'da dünyaya geldi. Babası ve Türkiye'deki ilk emekçi kadın direnişini örgütleyecek kız kardeşi Safiye Topçuoğlu ile birlikte İzmir'e gideceği 1927 yılına kadar Rusya'da kaldı ve öğrenimini burada tamamladı. 1921 yılında Türkiye Komünist Fırkası'nın kurucularından olan abisi Osman Topçuoğlu hastalanarak Stavropol kentinde öldü.[1] 1933 yılında İzmir'de İzmir İşçileri Sendikası Birliği'ni kurduğu için komünist olması gerekçe gösterilerek eşi Melek ile birlikte 4 yıl hapise mahkûm edildi.[2] Aylarca hapiste kaldıktan sonra 2330 sayılı Af Kanunu ile tahliye edildi ve Çamaltı Tuzlası'nda çalışmaya başladı. Siyasete Türkiye Komünist Partisi'nde başladı. 1946 yılında Türkiye Sosyalist Partisi'nin kurucu kadrosu arasında yer aldı.[3] Türkiye Sosyalist Partisi'nin İzmir il başkanlığını yaptı. Eş zamanlı olarak ve sonraki yıllarda müteahhitlik yaptı.[4] 1975 yılında ilk kitabı olan Türkiye'de İlk Sendika Sarıkışla'da 1932 yayımlandı. Birikim dergisi yazarı Mete Tunçay, Topçuoğlu'nun 1976 yılında yayımlanan Neden 2 Sosyalist Partisi 1946: TKP Kuruluşu ve Mücadelesinin Tarihi (1914 - 1960) isimli kitabını, solun Mustafa Suphici tarihi şeklinde tanımladı.[5][6] 1978 yılında yayımlanan Savaş Yarası - Anı 2 isimli kitabında komünizm propagandası yaptığı gerekçe gösterilerek kamu davası açıldıysa da, kitap sıkı yönetim ilanından 3 aydan daha uzun süre önce yayımlandığı için herhangi bir ceza almadı.[7] 1984 yılında İzmir'de ölen Topçuoğlu, Yeşilyurt Mezarlığı'na defnedildi.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türkiye'de İlk Sendika Sarıkışla'da 1932 (1975)
- Neden 2 Sosyalist Partisi 1946: TKP Kuruluşu ve Mücadelesinin Tarihi (1914 - 1960) (1976)
- Savaş Yarası - Anı 1 (1977)
- Savaş Yarası - Anı 2 (1978)
- Savaş ve Dostluk : Türk Sovyet İlişkileri (1979)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "TKF Kurucusu Bir Laz: Osman Topçuoğlu". kolkhoba.org. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
- ^ Nilgün Koç (2016). "Türkiye'de Tek Parti'den Çok Partili Hayata Geçiş; Bir "Söylem": Türk İşçisi" (PDF). acikerisim.akdeniz.edu.tr. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
- ^ "16 Aralık 1946 - Sıkıyönetim Komutanlığı, Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi, Türkiye Sosyalist Partisi, İstanbul İşçi Sendikalar Birliği ve İstanbul İşçi Kulübü'nü kapattı". yurtsever.org.tr. 16 Aralık 2015. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
- ^ "Arşiv: Yön Bildirisi Ve İmzalayanlar" (PDF). sosyologca.orgsosyologca.org. 2016. 8 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
- ^ Mete Tunçay. "Solun Suphici tarihi" (PDF). Birikim dergisi. 26 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
- ^ Mete Tunçay. "Komintern ve Türkiye" (PDF). Birikim dergisi. 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
- ^ "İbrahim Sırrı Topçuoğlu dava" (PDF). kararlar.uyusmazlik.gov.tr. 1981. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.