Sagu

İslamiyet öncesi Türk edebiyatı

Sagu Koşuk Sav Destan

Sagu, ölen bir kişinin ardından söylenen bir tür ağıt şiiridir. Genelde ölen kişinin erdemlerini ve yiğitliklerini konu alır. Geniş doğa tasvirlerine yer verilir. Yedili hece ölçüsü ile, nazım şeklinde söylenir. Edebi sanatlara yer verilir. Dörtlük esasına dayanır. Ölen kişinin kahramanlıklarını, başarılarını, erdemlerini; kalanların acısını ve duyulan üzüntüyü dile getirir. Bu şiirlere İslâmiyet sonrası halk edebiyatında ağıt, Divan edebiyatında mersiye denir. Yuğ denilen ölüm törenlerinde söylenir. Divân-ı Lugati-t Türk'teki Alp Er Tunga (Saka Türklerinin yazdığı) sagusu bu türün önemli örneklerindendir.

Örnek

Alp Er Tunga için söylenmiş sagulardan kaydedilmiş olan bazı parçalar Kaşgarlı Mahmut'un Divânu Lügati't-Türk adlı eserinde bulunmaktadır. Bu saguda yer alan ilk üç dörtlük şu şekildedir:

ilk dörtlük

Alp Er Tunga öldü mü?
Issız ajun kaldı mu?
Ödlek öçin aldı mu?
Emdi yürek yırtılur.

ikinci dörtlük

Ödlek küni tavratur
Yalnguk küçin kevretür
Erdin ajun sevretür
Kaçsa tagı ertilür.

üçüncü dörtlük

Begler atın urgurup
Kadgu anı torgurup
Mengzi yüzi sargarup.
Korkum angar türtülür.