Saide Arifova
Saide Arifova | |
|---|---|
| Doğum | 1916 Bahçesaray, Kırım, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 9 Eylül 2007 (90-91 yaşlarında) Bahçesaray, Ukrayna |
| Milliyet | Kırım Tatarı |
| Tanınma nedeni | İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazilerden ve NKVD'den en az 74 Yahudi çocuğu kurtarması |
Saide Arifova (1916 - 9 Eylül 2007), İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazilerden ve NKVD'den en az 74 Yahudi çocuğu kurtaran Bahçesaray, Kırım'lı Kırım Tatarı kadındır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Nazilerin Kırım'ı işgali sırasında anaokulu müdürü olarak çalıştı. Bu esnada Yahudi çocukların kayıtlı etnik kökenlerini Kırım Tatarı olarak değiştirerek, onlara Kırım Tatarcası konuşmayı ve Kırım Tatar geleneklerini benimsemeyi öğreterek belgeler hazırladı. Ayrıca, tıbbi deneyler için Almanya'ya gönderilecek olan Kerç yetimhanesinden çocukları gizlemeyi başardı. Naziler, bu saklamalarda kendisinden şüphelenip ona işkence ettiler, ancak herhangi bir bilgi açıklamadı. Nazilere direnmesi ve Gestapo'nun hedefinde olmasına rağmen, Kırım Tatarlarının işbirliğinden toplu olarak suçlu olduğu düşünüldüğü için Kırım Tatarlarının Sürgün Edilmesi sırasında Özbekistan'a sürüldü. NKVD'yi çocukların Yahudi değil Kırım Tatarı olduğuna ikna etmeyi ve onları sürgünden kurtarmayı başardı. Ancak Perestroyka'dan sonra 2007'de öldüğü Kırım'a dönebildi.[1]
Birçok kaynak, Yad Vaşem'de yer alan Uluslararası Dürüstler arasında yer almasını gerektiğini söylemektedir. Ancak veritabanında herhangi bir yerde bu açıdan listelenmiyor.[2] 2017 yapımı Ukrayna filmi olan Başka bir Dua onu anlatmaktadır. Filmin yönetmeni sürgünde doğan Akhtem Seitablaiev'dir. Filmin Kırım'da çekilmesi gerekiyordu, ancak 2014 yılında Rusya Federasyonu tarafından Kırım'ın ilhakı sonrasında bunun yerine Gürcistan ve Ukrayna'da çekildi.[3] Yad Vaşem tarafından Uluslararası Dürüstler'de ilan edildiği iddiası, muhtemelen Kırım'da yayınlanan bir gazete manşetinin yanlış bir çeviriden kaynaklanmıştır. Savaş sırasında Yahudi çocukları kurtardığı gerçeği tartışılmaz ancak başlıkla ilgili kafa karışıklığı tüm hikâyenin yanlış kabul edilmesine yol açtı. Ukrayna hükûmeti onun hakkındaki filme kısmen sponsor oldu ve Alime Abdenanova ve Amet-khan Sultan gibi Nazilere aktif olarak direnen başka belgelenmiş Kırım Tatarları olduğu da bu vesile ile görüldü .
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "САЙДЕ АРІФОВА — КРИМСЬКОТАТАРСЬКА ПРАВЕДНИЦЯ СВІТУ". 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2022.
- ^ "www.yadvashem.org". 20 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2022.
- ^ ""A Boomerang of Goodness": Akhtem Seitablaev talks about his new film "A Prayer of Strangers"". 24 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.