Sanat psikolojisi

Sanat psikolojisi, estetik eserlerin duyusal algısıyla ortaya çıkan bilişsel ve duygusal süreçleri üzerine yapılan bilimsel çalışmasıdır. Estetik psikolojisi ve nöroestetik ile yakından ilişkili olarak ortaya çıkan çok disiplinli bir araştırma alanıdır.^[1]^[2]

Sanat psikolojisi, sanata verilen psikolojik tepkilerin nitel olarak incelenmesi için deneysel yöntemleri ve nörogörüntüleme yöntemiyle ortaya çıkan nörobiyolojik ilişkilerini kapsayan deneysel bir araştırma alanıdır.^[3]^[4]^[5]^[6]

Tarihçe

1880-1950

Psikolojiyi sanat tarihiyle bütünleştiren ilk kişilerden biri, İsviçreli sanat eleştirmeni ve tarihçi Heinrich Wölfflin'di (1864–1945). Prolegomena zu einer Psychologie der Architektur (1886) adlı tezi ile mimarinin psikolojik bir bakış açısıyla anlaşılabileceğini kanıtlamaya çalışmıştır.^[7]

Sanat psikolojisinin gelişiminde bir diğer önemli isim Wilhelm Worringer'dı. Lev Vygotsky'nin (1896–1934) Sanat Psikolojisi (1925) adlı eseri alandaki bir diğer klasik eserdir. Richard Müller-Freienfels de alanda önemli isimlerden biridir.^[8]

Yirminci yüzyılda çok sayıda sanatçı sanat alanındaki psikolojik argümandan etkilenmeye başladı; bunlar arasında Naum Gabo, Paul Klee, Wassily Kandinsky, Josef Albers ve György Kepes yer alır. Fransız maceraperest ve sinema kuramcısı André Malraux sanat psikoloji ile ilgilenmeye başlayarak La Psychologie de l'Art (1947-9) adlı kitabı yazdı; daha sonra aynı kitap üzerinde revizeler yaparak The Voices of Silence (Sessizliğin Sesleri) adıyla yeniden yayınlandı.

Kaynakça

^ Tinio, P. P., & Smith, J. K. (Eds.),The Cambridge handbook of the psychology of aesthetics and the arts. Cambridge University Press, 2014. DOI:10.1017/CBO9781139207058. 9781139207058.
^ Mather, G., The psychology of visual art: eye, brain and art. Cambridge University Press, 2013). DOI:10.1017/CBO9781139030410. 9781107005983.
^ Mather, G., The Psychology of Art. Routledge, 2020. DOI:10.4324/9780429275920. 9780367609931.
^ Funch, B. S., The psychology of art appreciation. Museum Tusculanum Press, 1997. 9788772894027.
^ Brown, S., Gao, X., Tisdelle, L., Eickhoff, S. B., & Liotti, M., Naturalizing aesthetics: brain areas for aesthetic appraisal across sensory modalities. Neuroimage, Vol. 58, Issue 1, 2011, pp. 250-258. DOI:10.1016/j.neuroimage.2011.06.012.
^ Cela-Conde, C. J., Agnati, L., Huston, J. P., Mora, F., & Nadal, M. (2011). The neural foundations of aesthetic appreciation. Progress in Neurobiology, Vol. 94, Issue 1, 2011, pp. 39-48. DOI:10.1016/j.pneurobio.2011.03.003.
^ Mark Jarzombek. The Psychologizing of Modernity (Cambridge University Press, 2000)
^ Müller-Freienfels, R (1923). Psychologie der Kunst. Leipzig, Germany: Teubner.
^ Erickson, K (1998). At Eternity's Gate: The Spiritual Vision of Vincent Van Gogh. Grand Rapids, MI: William B. Eerdsman Publishing. ss. 103, 148. ISBN 978-0-8028-3856-8.

Bibliyografya

Lev Vygotsky. Sanatın Psikolojisi . 1925 / 1965 / 1968 / 1971 / 1986 / 2004.
Mark Jarzombek, Modernitenin Psikolojikleştirilmesi . Cambridge Üniversitesi Yayınları, 2000, ISBN
Alan Ryan, John Dewey ve Amerikan Liberalizminin En Yüksek Zamanı . Dünya Savaşı Norton 1995, ISBN
David Cycleback, Sanat Algısı . Hamerweit Kitapları, 2014
Michael Podro, Sanatın Eleştirel Tarihçileri, Yale Üniversitesi Yayınları, 1982. ISBN

Ek okuma

Ellen Winner (2018). How Art Works: A Psychological Exploration. Oxford University Press. ISBN 978-0190863357.

[1] Tinio, P. P., & Smith, J. K. (Eds.),The Cambridge handbook of the psychology of aesthetics and the arts. Cambridge University Press, 2014. DOI:10.1017/CBO9781139207058. 9781139207058.

[2] Mather, G., The psychology of visual art: eye, brain and art. Cambridge University Press, 2013). DOI:10.1017/CBO9781139030410. 9781107005983.

[3] Mather, G., The Psychology of Art. Routledge, 2020. DOI:10.4324/9780429275920. 9780367609931.

[4] Funch, B. S., The psychology of art appreciation. Museum Tusculanum Press, 1997. 9788772894027.

[5] Brown, S., Gao, X., Tisdelle, L., Eickhoff, S. B., & Liotti, M., Naturalizing aesthetics: brain areas for aesthetic appraisal across sensory modalities. Neuroimage, Vol. 58, Issue 1, 2011, pp. 250-258. DOI:10.1016/j.neuroimage.2011.06.012.

[6] Cela-Conde, C. J., Agnati, L., Huston, J. P., Mora, F., & Nadal, M. (2011). The neural foundations of aesthetic appreciation. Progress in Neurobiology, Vol. 94, Issue 1, 2011, pp. 39-48. DOI:10.1016/j.pneurobio.2011.03.003.

[Jarzombek-7] Mark Jarzombek. The Psychologizing of Modernity (Cambridge University Press, 2000)

[RMF-8] Müller-Freienfels, R (1923). Psychologie der Kunst. Leipzig, Germany: Teubner.

[Erickson97-9] Erickson, K (1998). At Eternity's Gate: The Spiritual Vision of Vincent Van Gogh. Grand Rapids, MI: William B. Eerdsman Publishing. ss. 103, 148. ISBN 978-0-8028-3856-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]