Işıklı, Borçka

Işıklı, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı Alaca köyünün bir mahallesidir.

Tarihçe

Eskiden ayrı bir köy olan Işıklı'nın eski adı Sanatisi’dir. Gürcüce bir yer adı olan Sanatisi (სანათისი), “ışık veren” veya “ışıklı” anlamına gelir. Bu yer adı Türkçeye Sanatis (سناتیس) şeklinde girmiştir.

Sanatisi köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti’de yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirmiştir.

Sanatisi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya’ya bırakılmıştır. 1886 yılındaki nüfus sayımında Rus idaresi tarafından Sanatisi (Санатиси) adıyla kaydedilmiş olan köy, Batum sancağının Gonio kazasına bağlı Sanatisi nahiyesinin altı köyünden biri ve bu nahiyenin idari merkeziydi. Köydeki 14 hanede, 61’i erkek ve 62’si kadın olmak üzere, 123 kişi yaşıyordu. Köy halkı Müslüman Gürcü anlamında “Acaralı” olarak kaydedilmişti. Sanatisi nahiyesi, Araveti, Valaşia, Banakna, Ohorcia, Sanatisi ve Şuahevi köylerini kapsıyordu. Nahiyedeki toplam 100 hanede, 292'si erkek ve 256'sı kadın olmak üzere, 548 kişi yaşıyor ve bu nüfusun tamamı Müslüman Gürcülerden (“Acaralı”) oluşuyordu. Rus idaresi sırasında bölgede araştırma gezisi yapmış olan Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze, “Tsanatisi” (ცანათისი) şeklinde yazdığı köyde 15 hanenin yaşadığını, 10 hanenin ise 1893 yılından önce Osmanlı ülkesine göç ettiğini yazmıştır.

Sanatisi köyünün Türkiye'ye bırakılmasının ardından 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde, adı “Sanates” şeklinde aktarılmış olan köydeki 9 hanede, 25'i kadın ve 22'si erkek olmak üzere, 47 kişi yaşıyor ve bu nüfusun tamamı Müslüman Gürcülerden oluşuyordu. Bu sırada bu yerleşim, Artvin livasının Borçka kazasının merkez nahiyesine bağlıydı. Artvin vilayeti üzerine çalışmasıyla tanınan Muvahhid Zeki, 1927 yılında basılan kitabında köyün adını Sanatis (سناتیس) şeklinde yazmıştır. 1926 yılında yapılan nüfus tespitinde köydeki 9 hanede, 25'i erkek ve 22'si kadın olmak üzere, 47 kişi kaydedilmiştir. Bu sırada Borçka kazası nahiyeye dönüşmüştü.

Sanatisi adı, Artvin vilayetindeki diğer köy örneklerinde olduğu gibi, 1925 yılında değiştirilmiş ve köye Işıklı adı verilmiştir. Nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de bu yerleşim yeri “Işıklı” (ایشیقلی) şeklinde geçer. 1935 genel nüfus sayımında yer almamış olması, Işıklı köyünün bir mahalle olarak Alaca köyüne bağlandığını göstermektedir. Bu yerleşim bugün de Alaca köyünün bir mahallesidir.