Tektaş, Borçka
| Tektaş | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Tektaş Tektaş'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Borçka |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[2] İhtiyar heyeti[2] |
| Nüfus (2024) | |
| • Toplam | 197 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08490 |
Tektaş, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Tektaş köyünün eski adı Kertaşi’dir. Lazca bir yer adı olan Kertaşi’nin (ქერტაში) bir aile adı olduğu, Tbetis Sulta Matiane adlı Gürcüce elyazmasında "Giorgi Kertaşi" adının geçmesinden anlaşılmaktadır.[3][4] Bu yer adı Türkçeye Kertaş (كرطاش) olarak girmiş, ancak Osmanlıca yazılış biçimi Gerdaş şeklinde de okunmuştur.[5]
Kertaşi köyünün bulunduğu Klarceti, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Kertaşi, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde ve 1886 Rus nüfus tespitinde yer almamıştır.[6] Bununla birlikte Rus idaresi sırasında, 1893 yılında Klarceti bölgesinde araştırma gezisi yapan Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze, "Kestaşi" ve "Kestaşa" (ქესტაში ve ქესტაშა) şeklinde yazdığı ve Gürcü köyleri arasında saydığı yerleşimde 15 hanenin yaşadığını, Rus idaresi sırasında 12 hanenin Osmanlı ülkesine göç ettiğini belirtmiştir.[7][8] Göçten önce Kartaşi'nin 27 hanelik bir köy olduğu anlaşılmaktadır.
Kertaşi veya Kertaş köyü, 1922 nüfus sayımında, Artvin livasının Borçka kazasının Maradid nahiyesine bağlıydı. Bu sırada köydeki 4 hanede, 6'sı kadın ve 7'si erkek olmak üzere, 13 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu.[5] Köyün adı 1925 yılında Tektaş olarak değiştirilmiştir. Ertesi yılki nüfus tespitinde köy 6 haneden oluşuyor ve köyde, 10'u erkek ve 10'u kadın olmak üzere, 20 kişi yaşıyordu.[9] 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Tek Taş (تك طاش) şeklinde yazılmış olan yerleşim, Artvin vilayetinin merkez kazasının Borçka nahiyesine bağlıydı.[10] Nüfusu az olduğu için Tektaş köyü daha sonra bir mahalle olarak Karşıköy'e bağlanmıştır. Tektaş köyü, Karşıköy'e bağlı Gürgenli (Gorgauli), Kutliyet (Kutlieti), Zegan (Zegani) ve Sanisle mahallelerinin de bağlanmasıyla 2024 yılında yeniden kurulmuştur.[11]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Tektaş, 2024 yılında yapılan idari düzenleme ile Karşıköy'e bağlı beş mahallenin birleştirilmesiyle köy statüsüne kavuşmuştur. Bu değişiklik, Borçka ilçesinde yapılan referandum ve idari kararlar sonucunda gerçekleşmiştir.[12] Tektaş ile birlikte Borçka'da toplam üç yeni köy kurulmuştur.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 1893 | 75? (15 hane)[13] |
| 1922 | 13[5] |
| 1926 | 20[14] |
| 2024 | 197[1] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Artvin Borçka Tektaş Köy Nüfusu". Nufusune.com. Erişim tarihi: 8 Eylül 2025.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Bakur Gogohia, Doğu Lazistan Tarihi ve Kişi Ad-Soyadları (Gürüce: აღმოსავლეთ ლაზეთის ისტორია და გვარსახელები), Tiflis, 2019, s. 64" (PDF). 17 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ "Tbetis Sulta Matiane (ტბეთის სულთა მატიანე), (Yayıma hazırlayan) Tina Enukidze, Tiflis, 1977, 387". 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ a b c "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104". 5 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı"
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში), Tiflis, 1913, s. 149". 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Göçü (ქართველ მაჰმადიანთ გადასახლება ოსმალეთში), Tiflis, 1912, s. 136". 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 119". 4 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 78.
- ^ ""Borçka'da bazı mahalleler birleşerek köy statüsü aldı" - TRT Haber". 8 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2025.
- ^ "Artvin'de köy statüsü alan 3 mahalle". 5 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2025.
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში), Tiflis, 1913, s. 149". 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 119". 4 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]