Sayat Nova
| Sayat-Nova Սայաթ-Նովա | |
|---|---|
| Doğum | Harutyun Sayatyan 14 Haziran 1712 Tiflis |
| Ölüm | 22 Eylül 1795 (83 yaşında) Haghpat |
| Meslek | Şair, ashugh |
| Milliyet | Ermeni |
| Evlilik | Marmar Shahverdian |
Sayat Nova (Ermenice: Սայաթ-Նովա; Azerice: سایاتنووا / Sayat Nova, Gürcüce: საიათ-ნოვა, 14 Haziran 1712, Tiflis - 22 Eylül 1795, Haghpat), Gürcistanlı Ermeni şair, aşık ve şarkıcıdır. Eserlerini Ermenice, Gürcüce ve Azeri Türkçesi[1] olarak yazmıştır. Günümüze ulaşan şarkılarının çoğu Azeri Türkçesindedir.[1]
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Sayat Nova'nın babası Halep ya da Adana’dan göç etmiş bir Ermeniydi. Gerçek adı Harutyun Sayatyan olan Sayat Nova, Tiflis’te doğup büyüdü. İsmi hakkında 2 farklı görüş mevcuttur. Bir versiyonda bu isim "Şarkının Efendisi" (Arapça seyyid ve Farsça nava'dan) olduğu söylenir. Yazar Charles Dowsett ise isminin Yeni Zaman (Arapça sa'at ve Rusça nova'dan) olarak okunduğunu iddia eder.[2]
Şiirleriyle ve çalıp söylemesiyle ünlendi. İran çalgısı kamançe ve Gürcü çalgısı çonguri çalıyordu. Gürcistan kralı II. Erekle'nin sarayında görevliydi. Ancak kralın kızına âşık olunca, işini kaybetti. Hayatını seyahat ederek, çalıp söyleyerek geçirdi. 1759'da Ermeni Apostolik Kilisesi'ne rahip olarak atandı. 1768'de Hağpat Manastırı'na keşiş olarak girdi, ama arada bir Tiflis'e gidiyordu.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]İran şahı Ağa Muhammed Han'ın saldırısı sırasında 1795'te Hağpat'ta öldü. Ağa Muhammed Han, Sayat Nova'nın Hristiyanlıktan İslam'a geçmesini talep etti, ancak bunun 'Türkleşmek' olduğunu ve kendisinin bir Ermeni Hristiyanı olduğunu söyleyerek reddetti. Bunun üzerine idam edildi. Tiflis'teki Aziz George Ermeni Katedrali'ne gömüldü.
Ermenistan'da Sayat-Nova, yüzyılının Ermeni şiirine ve müziğine önemli katkılarda bulunan büyük bir şair olarak kabul edilir. Hayatı boyunca dindar bir toplumda yaşamasına rağmen eserleri çoğunlukla sekülerite ve romantizm dışavurumculuk ekspresyonizm ile doludur. Sayat-Nova'ya yaklaşık 220 şarkı atfedilmiştir. Kendisi gibi Tiflisli bir Ermeni olan Sergo Paracanov 1968'de Sayat Nova'nın hayatını sinemaya aktarmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Sayat-Nova 21 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Encyclopædia Britannica.
- ^ Dowsett, Charles James Frank (1997). Sayatʻ-Nova: An 18th-century Troubadour : a Biographical and Literary Study (İngilizce). Peeters Publishers. ISBN 978-90-6831-795-4.
