Serdâr (rütbe)

Osmanlı askerî rütbeleri
Subaylar
Osmanlıca: Müşîr; Osmanlıca: مشير	Mareşal
Osmanlıca: Ferîk-i evvel (Osmanlıca: Serdar); Osmanlıca: فریق أول	Orgeneral
Osmanlıca: Ferîk; Osmanlıca: فریق	Korgeneral
Osmanlıca: Mirliva; Osmanlıca: مير لوا	Tümgeneral Tuğgeneral
Osmanlıca: Miralay; Osmanlıca: میر آلای	Albay
Osmanlıca: Kaymakam; Osmanlıca: قائم مقام	Yarbay
Osmanlıca: Binbaşı; Osmanlıca: بڭباشی	Binbaşı
Osmanlıca: Kolağası; (Osmanlıca: Sağ Kolağası / Osmanlıca: Sol Kolağası); Osmanlıca: قول آغاسی	yok
Osmanlıca: Yüzbaşı; Osmanlıca: یوزباشی	Yüzbaşı
Osmanlıca: Mülâzım-ı evvel; Osmanlıca: ملازم أول	Üsteğmen
Osmanlıca: Mülâzım-ı sânî; Osmanlıca: ملازم ثانی	Teğmen
Erbaşlar
Osmanlıca: Takımbaşı; Osmanlıca: تقيم باشى	yok
Osmanlıca: Başçavuş; Osmanlıca: باشچاوش	Başçavuş
Osmanlıca: Başçavuş muavini; Osmanlıca: باشچاوش معاوني	Üstçavuş
Osmanlıca: Çavuş; Osmanlıca: چاوش	Çavuş
Osmanlıca: Onbaşı; Osmanlıca: اونباشی	Onbaşı
Erler
Osmanlıca: Nefer; Osmanlıca: نفر	Er

Serdâr (Osmanlı Türkçesi: سردار, Sardâr), Osmanlı İmparatorluğu'nda askerî bir rütbe; Karadağ ve Sırbistan'da asil bir rütbeydi. Serdârlar özellikle Osmanlı İmparatorluğu sınırlarında görev yapmıştır. Toprakların güvenliğinden sorumluydular.

Serdâr, Karadağ Prensliği'nde ve Sırbistan Prensliği'nde de Vojvoda 'nın altında fahrî ama soylu ünvanı taşımayan kişiler içinde kullanıldı.(Örneğin, Janko Vukotić bir askerî lider ve Karadağ eski başbakanı oldu serdâr başlığı vardı).

Serdâr-ı Ekrem veya Serdâr-ı Âzam, Osmanlı İmparatorluğu'nda ordunun en yüksek rütbeli komutanını, yani başkomutanını tanımlamak için kullanılırdı. Bu unvan, özellikle savaş veya sefer zamanlarında önemli askeri liderlere verilirdi. Serdâr-ı Ekrem, padişahın emirleri doğrultusunda orduyu sevk ve idare eder, stratejik kararlar alır ve askeri harekâtları yönetirdi.

Bu unvanı taşıyan kişi, genellikle vezirlerden veya üst düzey askeri liderlerden seçilirdi ve padişahın mutlak güvenini taşırdı. Osmanlı'nın geniş topraklarında ve çeşitli cephelerde yürütülen seferlerde, Serdâr-ı Ekrem'in rolü kritik öneme sahipti. Örneğin, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Barbaros Hayreddin Paşa, Serdâr-ı Ekrem olarak deniz seferlerini yönetmiştir.

Serdâr, Türkçe'de asıl anlamıyla (yani başkomutan) bir isim olarak (özellikle nostaljik bir his vermek için) de kullanılır. Örneğin, "Ordunun serdârı yiğit şövalyelerine emrini verdi", "Kuvvet başkomutanı, cesur savaşçılarına taarruz emri verdi" anlamına gelir.
Kelime, orijinal veya ilgili yazılışları ile İngilizceye uyarlanmıştır, yani serdâr, sardâr, sirdâr, hepsi bir ordunun başkomutanı anlamına gelir. Ancak bu kelimeler günlük terminolojide kullanılmaz.
Serdârın bir varyantı olarn Sirdâr ve Sardâr, Batı ve Güney Asya'da uzun süreli rütbe olarak kullanıldı. Örneğin, İngiliz kontrolündeki Mısır Ordusu'nun başındaki İngiliz komutanı geç 19. yy ve erken 20. yüzyılda bu adla anılırdı. Serdâr, aynı zamanda Mısır'daki İngiliz askerî istihbaratının da evi olan Zamalek'te üç blok uzunluğundaki bir mülk olan Sirdaria'da oturuyordu. İ

Rütbe İşâreti

Mısır Krallığı tarafından kullanılan Serdâr rütbe işareti

Ayrıca bakınız

Serasker