Sezar Yasası
Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası, kısaca Sezar Yasası, Baas rejimine Suriye halkına karşı işlenen savaş suçlarından dolayı yaptırım getiren bir 2019 tarihli Amerika Birleşik Devletleri yasası idi. Bu yasa ismini rejimin sivillere yönelik işkencelerini belgeleyen Sezar kod adlı askerî fotoğrafçıdan almıştı. Yasa, Aralık 2019'da Başkan Donald Trump tarafından imzalanmış ve 17 Haziran 2020'de yürürlüğe girmiştir.[1]
Yaptırımlar ve etkisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Altyapı, askeri bakım ve enerji üretimiyle ilgili olanlar da dahil olmak üzere Suriye tarafından işletilen bir dizi endüstri hedef alınıyordu. Yasa ayrıca, Suriye'nin eski cumhurbaşkanına fon veya yardım sağlayan kişi ve işletmeleri de hedef alıyor. İran ve Rus kuruluşları, hükümetlerinin Suriye İç Savaşı'nda Esed'e verdiği destek nedeniyle hedef alınıyordu. Yasa, Suriye hükümeti ve askeri ve istihbarat teşkilatlarıyla iş yapan kuruluşlara yeni yaptırımlar getirdi. Ayrıca, taraflar anlamlı müzakereler yürütüyorsa ve sivillere yönelik şiddet sona ererse, Amerika Birleşik Devletleri başkanının yaptırımlardan feragat etmesine izin vererek müzakereleri teşvik etmeyi amaçlıyor. Sezar yaptırımları, Beşşar Esed ve ortaklarını zulümlerinden dolayı mali olarak cezalandırmayı amaçlıyordu. Dolayısıyla, yaptırımlar esas olarak doğal gaz, petrol ve türevleri alanında yerel üretimi artıracak mal, hizmet, teknoloji, bilgi veya herhangi bir desteğin sağlanmasını hedefleyecekti. Yaptırımlar ayrıca, yabancı yatırımcıları iç savaşın ardından yeniden yapılanma sözleşmeleri imzalamaktan caydırmayı da amaçlamaktadır.[2][3] Sezar yaptırımları, Suriye hükümeti ve müttefikleri Rusya ve İran'ın işlediği suçlardan hesap sorulması amacını taşıyor. Yaptırımlar ayrıca, savaş suçlarını ödüllendirmemek amacıyla yabancı yatırımcıları Suriye hükümetiyle iş yapmaktan caydırmayı amaçlıyordu.[4]
Yaptırımlar Suriye ekonomisini, özellikle inşaat, finans ve enerji sektörlerini ciddi şekilde etkiledi ve yeniden yapılanma çabalarını zorlaştırdı.[5]
Kaldırılması
[değiştir | kaynağı değiştir]20 Aralık 2024'te, Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl sonra yürürlükten kalkacağını belirten "son kullanma tarihi" maddesi nedeniyle sona erdi.[6] Esed rejiminin devrilmesinden sonra, Suriye geçiş hükûmeti, 13 yıl süren iç savaşın ülkeyi harabeye çevirmesinin ardından ülkenin altyapısının yeniden inşasına başlayabilmesi için Suriye'ye yönelik tüm ekonomik yaptırımların kaldırılması çağrısında bulundu.[7] Mayıs 2025'te Trump yönetimi, Suriye'nin toparlanmasını desteklemek amacıyla bazı yaptırımları hafifleten Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası kapsamında 180 günlük bir muafiyet yayınladı.[8] Aynı yılın Kasım ayında, Başkan Ahmed eş-Şara'nın Washington ziyareti sırasında ABD, muafiyeti 180 gün daha uzatarak, Yasanın baskı çerçevesini korurken koşullu angajmana doğru temkinli bir geçiş sinyali verdi.[9]
Aralık 2025'te ABD Kongresi, 2026 Mali Yılı Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası'nın bir parçası olarak Sezar Yasası'nı yürürlükten kaldırmak için oy kullandı. Yürürlükten kaldırma, Temsilciler Meclisi'nin önceden onayının ardından Senato'dan 77-20 oyla geçti ve imzalanmak üzere Başkan Trump'a gönderildi. [10] Yürürlükten kaldırma kararı, 18 Aralık 2025'te ABD Başkanı Donald Trump tarafından 2026 Mali Yılı Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası'nın bir parçası olarak imzalandı.[11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Caesar Syria Civilian Protection Act". United States Department of State. 17 Haziran 2020. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2020.
- ^ "Congress Prepares to Hit Assad With New Sanctions for War Crimes". The New York Times. 16 Aralık 2019.
- ^ "The Caesar Act: The beginning or end of US Syria Policy?". Syria direct. 5 Ocak 2020. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2020.
- ^ Amos, Deborah (17 Aralık 2019). "Congress Authorizes Sanctions On Syria, Iran And Russia". NPR.
- ^ "Syria's perfect economic storm should not be ignored (FT Alphaville)". Financial Times. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
- ^ "H.R.31 - Caesar Syria Civilian Protection Act of 2019". congress.gov (İngilizce). 3 Haziran 2019.
- ^ "For Syria's Economy, the Way Forward Starts With Sanctions Relief". The New York Times. 21 Aralık 2024.
- ^ "Caesar Act Waiver Certification". U.S. Department of State. 23 Mayıs 2025.
- ^ "LIVE: US waives sanctions on Syria after al-Sharaa meets with Trump". Al Jazeera. 10 Kasım 2025.
- ^ "US Congress advances bill to nix Caesar Act sanctions on Syria". Al Jazeera. Erişim tarihi: 10 Aralık 2025.
- ^ "President Trump signs law that completely repeals the Caesar Act". SANA. 18 December 2025.