Shapur Mihran
| Shapur Mihran | |
|---|---|
| Doğum | 𐭱𐭧𐭯𐭥𐭧𐭥𐭩 𐭬𐭲𐭥 |
| Bağlılığı | Sasani İmparatorluğu |
| Rütbesi | Marzban |
| Çatışma/savaşları | Akesga Muharebesi |
Shapur Mihran (Orta Farsça: 𐭱𐭧𐭯𐭥𐭧𐭥𐭩 𐭬𐭲𐭥), Ermeni kaynaklarında Shapuh Mihran (Ermenice: Փ) olarak bilinen Mihrân Hanedanı'ndan Sasanili bir asilzadedir. 482'de kısa bir süre Sasani Ermenistanı marzbanı olarak görev yaptı.
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Shapur, İran'ın Yedi Büyük Hanedanı'ndan biri olan Mihrân Hanedanı'na aitti; Bir Mihran'ın oğluydu. Kendisi Mihran ailesinden bir prensesle evli olan Sasani şahı I. Fîrûz'un erkek kardeşiydi. Fîrûz döneminde, Mihran ailesi yüksek bir statüye sahipti ve Sasani siyasetinde önemli bir rol oynadı. Shapur, gençliği sırasında Ermenistan'da büyüdü ve diğer Sasanyalı soyluların aksine, Hristiyanlığa karşı daha hoşgörülü davrandı.
475'te, Mamikon prensesi Shushanik, Zerdüştçülüğe dönüşen ve Mihran ailesiyle ilgili olan kocası Prens Varsken tarafından öldürüldü. Bu cinayetin sebebi, Zerdüştlükçiliğe dönüşmeyi reddettiği ve Hristiyan kalmak istediği idi. Varsken, eylemlerinden dolayı, 482'de İberya kralı I. Vahtang tarafından idam edildi. Peroz Müdahale için Vakhtang'ı cezalandırmak için bir ordu gönderdim. Ancak Vakhtang'a Ermeniler katıldı ve Ermenistan'da I. Vahan Mamikonyan başkanlığında bir isyan çıktı.
Varsken'in intikamını almak için istekli I. Fîrûz, General Shapur Mihran'ı İberya'ya gönderdi. Vahtang, kendini savunmak için, Hristiyanlar arasındaki dayanışmayı öne sürerek Hunlara ve Ermeni soylularına hitap etti. Kararı dikkatlice tarttıktan sonra Vahan Mamikonian, Sasanyalılara isyan etmeyi kabul etti. Marzban Adhur Gushnasp'ı yendi ve II. Sahak Bagratuni'yi yeni marzban olarak ilan etti. Ayrıca birçok Sasanyalı karşı saldırıyı yenmeye devam etti.
482'de Shapur Mihran, Vakhtang'ın Ermeni yardımını istemesini sağlayan Iberia'nın güvenliği için büyük bir tehdit olmaya başladı. Vahan ve Sahak kısa bir süre sonra büyük bir ordunun başında Iberia'ya geldiler ancak Sahak'ın öldürüldüğü Akesga'da mağlup oldular. Vahan, Ermeni ordusunun kalıntıları ile Sasanyalılara yönelik gerilla eylemlerine yol açtığı dağlara kaçarken, Shapur Ermenistan'ın kontrolünü geri kazanmayı başardı. Ancak, Shapur'a kısa bir süre sonra Sasanistan'ın başkenti Tizpon'a dönmesi emredildi. Vahan hızla Ermenistan'ı kontrol altına almak için fırsat kullandı.
Ancak, 484 baharında Shapur Mihran yeni bir ordunun başı olarak geri döndü ve Vahan'ı Tao ve Taron'da Bizans sınırına sığınmak zorunda kaldı. Aynı dönemde, Karenid ailesinden Sasanlı soylu Zarmihr Karen, Ermenilere yönelik bir seferde başarılı oldu ve Kamsarakan ailesinden soylular da dahil olmak üzere birçoğunu yakalamayı başardı. Zarmihr kısa bir süre sonra Ermeni esirlerini, İzad Gushnasp'a teslim eden Shapur'a teslim etti ve Ermeni esirlerini Peroz'un onları kurtarmasını sağladı.
Aynı dönemde babası Mihran da dahil olmak üzere Shapur'un akrabalarının bir kısmı, Orta Asya'da Ak Hun İmparatorluğu'na karşı yaptığı seferlerde kendisine yardım etmesi için Fîrûz tarafından çağrıldı. Ancak, sefer feci bir şekilde sona erdi ve Fîrûz ve Mihran da dahil olmak üzere tüm Sasani ordusu imha edildi.
I. Fîrûz'un ölümünü duyduktan sonra, Shapur Kafkasya'dan ayrıldı ve Sasani İmparatorluğunu Ak Hun İmparatorluğu'ndan korumak ve yeni bir kral seçmek için Tizpon'a döndü. I. Fîrûz'un kardeşi Belâş, Sasani İmparatorluğu'nun yeni kralı olarak taç giydi. Bununla birlikte, gerçekte Sasani İmparatorluğu üzerinde gerçek güç kullanan Sukhra Zarmihr Karen'ın babasıydı. Bu olaydan sonra, hiçbir kaynakta Shapur'dan artık bahsedilmiyor.