Shengwu qinzheng lu
Shengwu qizheng lu (Çince: 聖武親征錄; çev. 'Cengiz Han'ın seferleri') Cengiz Han (önceki adı Temuçin) ve oğlu Ögeday'ın hayatlarını anlatan bir Moğol kroniğinin Çince çevirisidir. Vakayinamenin büyük bir kısmı Moğol İmparatorluğu'nun artık kayıp olan bir devlet tarihi olan Altan Debter (çev. 'Altın Defter' ) alınmıştır. Hem 14. yüzyılın başında Reşîdüddîn Fazlullah-ı Hemedânî tarafından yazılan Farsça Câmiu't-Tevârîh hem de Çince Yuan Tarihi, Altan Debter yararlanmıştır.[1] Tarihçiler, mevcut üç eseri birleştirerek Altan Debter orijinal içeriğini yeterince yeniden yapılandırabilmişlerdir.[2]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Belgelerde Shengwu'dan ilk defa, 1288'de bakanlarından birinin Kubilay Han'a Shilu (çev. 'Gerçek Kayıtlar' ) adı altında yaptığı bir sunumda geçmiştir. Tatmin olmayan Han, bakandan Ögeday ile ilgili 1290'da tamamlanan bölümlerin revize edilmesini talep etmiştir. Eser daha sonra Moğol-Uygur alfabesine aktarılmıştır. Çince'ye daha sonraki çeviri 1369'da, sonraki Ming Hanedanı yönetimindeki editörlerin Yuán Shō'nun tamamını derlemesiyle gelmiştir. Çeviri Câmiu't-Tevârîh ile karşılaştırıldığında, çevirenlerin orijinal metni birçok yerde yanlış anladıkları bununda modern tarihçiler için sorunlar yarattığı açıkça ortaya çıkmıştır.[3]
Diğer kroniklerle farklılıklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Shengwu, en ünlü Moğol kroniği olan Moğolların Gizli Tarihi ile ilginç bir tezat oluşturur. Genç Temuçin'in üvey kardeşi Bekter'i öldürmesi veya karısı Börte'nin kaçırılıp tecavüz edilmesi gibi Gizli Tarih'in açıkça anlattığı potansiyel sakıncalı anlardan söz edilmez. Muhtemelen resmi bir tarih olarak düşünülmüştür. Metindeki dramatik eksikliğin yanı sıra eserin bazı parçalanmaları da Gizli Tarih'in gölgesinde kalmasına neden olmuştur.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Ratchnevsky 1991, s. xiii.
- ^ Morgan 1986, ss. 11–12.
- ^ a b Atwood 2004.
- Genel
- Atwood, Christopher P. (2004). "Shengwu qinzheng lu". Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire. New York: Facts on File. ISBN 9780816046713. OCLC 249678944. Erişim tarihi: 2 Mart 2022.
- Morgan, David (1986). The Mongols
. The Peoples of Europe. Oxford: Blackwell Publishing. ISBN 9780631175636. - Ratchnevsky, Paul (1991). Genghis Khan: His Life and Legacy. Thomas Haining tarafından çevrildi. Oxford: Blackwell Publishing. ISBN 9780631167853.
(何秋濤, 李文田, 沈曾植, 那珂通世), 1915 ile ilgili metin bulabilirsiniz.