Sittülmülk
| Sittülmülk | |
|---|---|
| Fatımi Halifeliğinin Naibi | |
| Hüküm süresi | 1021-5 Şubat 1023 |
| Önce gelen | Hakim Biemrillah |
| Sonra gelen | Zâhir |
| Doğum | 970 Mansuriye |
| Ölüm | 5 Şubat 1023 Kahire |
| Hanedan | Fatımîler |
| Babası | Azîz |
| Annesi | es-Seyyidetü’l-Azîziyye |
| Dini | İsmaili İslam |
Sittülmülk (Arapça: ست الملك; d. 970 - ö. 1023) Fatımî Halifesi Azîz'in kızı, Hakim Biemrillah'ın kız kardeşi.
1021 yılında üvey kardeşi Halife Hâkim Biemrillah'ın ortadan kaybolmasının ardından yeğeni Ali ez-Zahir'in tahta geçmesinde etkili oldu ve 5 Şubat 1023'teki ölümüne kadar devletin fiili hükümdarı olarak hareket etti.
Eylül/Ekim 970'te, günümüz Tunus'unun İfrikiye kentindeki el-Mansuriye saray şehrinde, geleceğin beşinci Fatımi halifesi olacak olan Prens Nizar'ın kızı olarak doğdu.[1][2] Annesi, kaynaklarda adı sıkça geçen ve muhtemelen cariye asıllı olan es-Seyyide el-Aziziyye'dir.[3] es-Seyyide el-Aziziyye, büyük ihtimalle Bizanslı Yunan kökenli bir Melkit Hristiyanıydı[4] ve muhtemelen 965 yılından önceki bir zamanda Bizanslılara karşı yapılan savaşlarda esir alınan Sicilya'nın taşra aristokratlarından gelen bir ailedendi.[5]
Seyyide el-Aziziye'nin, Sittülmülk'ün küçük kardeşi ve el-Aziz'in varisi ve halefi olan el-Hâkim Biemrillah'ın annesi olup olmadığı modern bilim insanları arasında hâlâ tartışılmaktadır; ancak kanıtlar bunun tersini göstermektedir.[4] Annesinin Kasım 995'te vefat etmesi üzerine tarihçi el-Makrizi'nin aktardığına göre, Sittülmülk bir ay boyunca annesinin mezarı başında nöbet tuttu. Sittülmülk'e annesinden Tekarrub adında bir cariye miras kaldı ve bu cariye sarayda onun baş sırdaşı ve casusu oldu.[1]
Sittülmülk, babası tarafından çok seviliyordu[6] ve onun en sevdiği kızıydı.[7] El-Aziz ona bol bol hediyeler ve servetler bahşetti, 4000 hizmetçinin bulunduğu özel bir sarayı vardı, hatta emrine bir askeri birlik bile vermişti.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Halm 1997, s. 685.
- ^ a b Lev 1987, s. 320.
- ^ Halm 2015, s. 100.
- ^ a b Cortese & Calderini 2006, s. 52.
- ^ Walker 2011, ss. 30–32.
- ^ Mernissi 1993, ss. 159, 160.
- ^ Brett 2017, s. 147.
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Brett, Michael (2017). The Fatimid Empire. The Edinburgh History of the Islamic Empires. Edinburgh: Edinburgh University Press. ISBN 978-0-7486-4076-8.
- Cortese, Delia; Calderini, Simonetta (2006). Women and the Fatimids in the World of Islam. Edinburgh: Edinburgh University Press. ISBN 0-7486-1733-7.
- Halm, Heinz (1997). "Sitt al-Mulk". Bosworth, C. E.; van Donzel, E.; Heinrichs, W. P.; Lecomte, G. (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume IX: San–Sze (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. ss. 685–686. ISBN 978-90-04-10422-8.
- Şablon:Die Kalifen von Kairo
- Halm, Heinz (2015). "Prinzen, Prinzessinnen, Konkubinen und Eunuchen am fatimidischen Hof" [Princes, Princesses, Concubines and Eunuchs at the Fatimid Court]. Pomerantz, Maurice A.; Shahin, Aram A. (Ed.). The Heritage of Arabo-Islamic Learning. Studies Presented to Wadad Kadi (Almanca). Leiden and Boston: Brill. ss. 91–110. ISBN 978-90-04-30590-8.
- Lev, Yaacov (1987). "The Fāṭimid Princess Sitt al-Mulk". Journal of Semitic Studies. 32 (2): 319–328. doi:10.1093/jss/XXXII.2.319. ISSN 0022-4480.
- Mernissi, Fatima (1993) [1990]. The Forgotten Queens of Islam. Mary Jo Lakeland tarafından çevrildi. Minneapolis: University of Minnesota Press. ISBN 0-8166-2439-9.
- Walker, Paul E. (2011). "The Fatimid Caliph al-Aziz and His Daughter Sitt al-Mulk: A Case of Delayed but Eventual Succession to Rule by a Woman". Journal of Persianate Studies. 4: 30–44. doi:10.1163/187471611X568276. ISSN 1874-7094.
